"Botere zibila da GAL geldierazi dezakeen bakarra"


1985eko irailaren 29an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Christiane Fandorekin elkarrizketan.
Christiane Fando, euskal errefuxiatuen abokatua
"Botere zibila da GAL geldierazi dezakeen bakarra"
ARGIA.– Lasa eta Zabalaren desagerpen eta hilketarekin GAL lehenengo aldiz ezagutarazi zen. Ordutik hona gertatua ikusiz, zein da zure eritzia?
CHRISTIANNE FANDO.–Argi ikusten dut GAL Barallón Vasco-Españolen herederoak direla, BVE aurreko hari zorigaitzezko bi ezaugarri berri gaineratu dizkiolarik: alde batetatik, askoz hilketa ugariagoak egin ditu GALek, bi urte eta pikotan hamarka pertsona hil dituztelarik; eta bestaldetik, oso luze doala, asko ari dela aguantatzen. Bestalde, politikoki argi ikusten dut ere GAL espainiar Gobernuaren instrumentua dela. Madrilgo Gobernuak Euskadiko prolema politikoa ertepresioz konpontzeko asmoa hartu zuen eta hori egiteko ez daude 36 bide, bi baizik: of'entsiba diplomatikoa eta GAL martxan jarri.
A.– Espainiar Gobernua aipatu duzu. Gobernu frantsesari behaturik, zein izan da honen jarrera?
CH.F.– Gobernu frantsesak onartu egin du jokua. Oraindik ere, GALi buruzko kondenaren zain gaude, Gobernu frantsesak ez bait ditu inoiz GALen atentatuak kondenatu ere egin. Hortik hasi beharra dago. Bestetik, nik esango nuke nahiz izanez gero frantses Gobernuak GAL geldieraz zezakeela. Kontutan hartu behar da Frantzian sozialistak boterera iritsi zenean BVE desagertu egin zela, eta hemengo politiko sozialista batzuk esan ziguten haiek izan zirela hori hala izan zedin baldintzak jarri zituztenak. Beraz, frantses Gobernuak orduan (espainolarekin negoziatuz eta) BVE isileraztea erdietsi bazuen, eta oraingoan ez badu gauza bera GALekin egiten, nahi ez duelako da, borondute politikoa falta zaiolako... azken finean, Gobernu espainolarekin ados dagoelako ematen dio bere konplizitatea.
A.–Hiritar frantsesak hiltzea ere ez al zaie axola?
CH.F.–Asko hiltzen ez diren bitartean ez. Garai batetan frantses hatzu hil ziren GALen atentatuetan. zirkulu abertzaletatik guztiz aparte zeudenak gainera, eta horrek pixka bat urduri ipini zituen sozialista frantsesak. Joxe ministroak Madrilera egindako bidaia arazo hori konpontzearren izan zela suposatzen dut, eta egia da geroztik hil dituzten guztiak errefuxiatuak izan direla Beraz, frantsesak lasai daude.
A.– GAL desagertzeko bidean ipintzearren, zein paper bete dezakete epaiek eta justiziaren ekinak?
CH.F.– Orain arte ezin izan da Auzitegiáren bidez ezer egin. Guztiak libre edo kasik libre irten dira.
Datorren udaberrian judizio alde horretatik interesgarri batzu izango ditugu, hilketetan parte hartzea aitortu duten GALkideak ditugulako, eta ikusiko dugu zer gertatzen den. Halere, hortik ezin da ezer espero. Kontutan hartu behar bait da GALekoak mertzenarioak direla. hiltzen duten errefuxiatu bakoitzagatik hainbeste kobratzen dute eta kitto. Alde horretatik. Gobernu espaiñolak dirua duen bitartean GALek betiko iraun dezake. Neuk GAL isil dadin ikusten dudan bide bakarra botere zibilaren indarra da. Pixka bat berriki "Greenpeace"ren barkuarekin gertatu dena, eskandalo publikoa eraginez gero botere zibilak erreakzionatu behar izatea da GALen arazoari ikusten diodan irtenbide bakarra. Ez bada negoziaketa politiko nagusiago baten bidez Hego Euskadin bakea lorten delako, noski. Azken aukera hau kenduta, botere zibila da GAL geldierazi dezakeen bakarra. botere politiko zibila da GALen atzean daudenen izen-abizenak eman ditzakeen bakarra, baina horretarako presioneak jaso beharko ditu. berez ez ditu emango.
13,14

GaiezPolitikaEuskal HerrPresoakErbesteaErrefuxiatu
GaiezPolitikaEuskal HerrTaldeakParapolizialakGAL
PertsonaiazFANDO1

Azkenak
Asteburu honetan eginen da EHZ festibala, Arberatze-Zilhekoan

Fermin Muguruza afixan nagusi, Olaia Inziarte, Naxker, Xiberoots, Errobi, Kaskezur, Zetkin, Tapia eta Leturia eta beste hainbat musikari igoko dira oholtzara ekainaren 27, 28 eta 29an. Horrez gain, antolatu diren hitzaldietan, hala nola lurraren defentsaz, diskurtso eta... [+]


Udaltzaingoan arreta euskaraz bermatzeko gomendatu dio Arartekoak Erandioko Udalari

2024ko irailean, herritar batek salatu zuen Erandioko udaltzain batek arreta euskaraz ukatu eta jokabide hori behin baino gehiagotan errepikatu zela, baita telefonoz kexatu zenean ere. Salaketak erakusten duenez, hasiera batean, arreta eta dokumentazioa gaztelaniaz bakarrik eman... [+]


2025-06-24 | Gedar
“Gazteon erantzunari esker Durangoko Gaztetxeari eustea lortu dugu”

Gaztetxearen aldeko manifestazio jendetsu bat egin zuten larunbatean Durangon, espazioaren irekieraren berri eman eta lau egunera. "Lehenengo gaua ere ez genuela bertan pasatuko esan ziguten, eta oraindik gaztetxean tinko jarraitzen dugu", aldarrikatu... [+]


2025-06-24 | Euskal Irratiak
Laida Mugika
“Espero dugu datorren urtean halakorik egin beharrik ez izatea, eta errektoretzak neurriak hartzea”

Errektoretzaren erantzun ezan, ehun bat irakaslek berriz eskainiko diete ikasleei ahozko froga euskaraz pasatzeko aukera. Guraso elkarteek ere bat egin dute ekimenarekin, errektoretzaren inplikazioa eskatuz.


Eskuin muturreko talde batek Donostiako ‘Jesusen Bihotza’-ren aldeko ekimena egin du

Donostiarra, defenda ezazu zurea leloarekin pankarta bat jarri dute, Jesusen Bihotza duen Espainiako bandera batekin batera.


Hazparneko etxebizitza agentzia bat okupatzeagatik epaituko dituzte zazpi lagun irailean

2024ko urtarrilean Arberoako Lurra eta Etxebizitza kolektiboak Hazparneko Puyo agentzia okupatu zuen. Ekainaren 20an elkarretaratzea egin zuten ekintzaileei babesa emateko.


2025-06-23 | Axier Lopez
asteko argazkia
Isolamendua

Israelek aldebakarrez eraso egin dio Irani eta 950 pertsona baino gehiago hil ditu, horietatik %90 zibilak. Nazioartean atxilotzeko agindua duen Benjamin Netanyahu gerra-kriminalak dio "eraso prebentiboa" izan dela, bere inguruan inork ez dezan eduki berak aspaldian... [+]


NATOrekiko kompromisoak gastu militarra %5era igo gabe betetzea adostu duela iragarri du Sánchezek

Igandean iragarri du akordioa Pedro Sánchez Espainiako presidenteak. Espainiak gastu militarrera BPGaren %2,1 bideratuko duela ziurtatu du.


Israelek beste 33 palestinar hil ditu Gazan, eta Mahmud Khali ikaslea aske utzi dute AEBetan

Israelek 33 palestinar hil ditu Gazan igandetik astelehenera bitartean, horietatik sei janari bila zihoazela. Israelgo armadak jakinarazi du Gazan bahituta zituzten hiru israeldarren gorpuak berreskuratu dituela. Bestetik, Mahmud Khali AEBetako Columbia Unibertsitateko ikaslea... [+]


2025-06-23 | Hala Bedi
Gasteizko Txosnek 2025eko programazio osoa argitaratu dute

Gasteizko Txosnek gaur aurkeztu dituzte ofizialki 2025eko Andre Mari Zuriaren jaietarako kartela eta musika zein kultur programazioa. Hirugarren urtez jarraian, Entxosnatu, etorri gugana! lelopean, gune autogestionatuak abuztuaren 4tik 9ra egongo da irekita, 40 kontzertu eta... [+]


“Ongi etorrien” auziko inputatuei bi urteko espetxe zigorra ezarri diete eta ez dira kartzelara joango

Antton López Ruiz Kubati, Kai Saez de Egilaz, Pipe San Epifanio, Haimar Altuna, Oihana Garmendia eta Oihana San Vicenteri 120 ongi etorri baino gehiago antolatzea eta terrorismoa goratzea leporatzen zien Espainiako Auzitegi Nazionalak. Auzipetuek, akusazio partikularrak eta... [+]


Ugatza Azazetan: kontserbazioa edo txikizioa?

Joan den igandean, ekainak 15, ugatzari buruzko artikulu interesgarria argitaratu zuen Rosa Canchok El Correo egunkarian. Azken urteotan hegazti sarraskijale adierazgarri honek Araban bizi duen itxaropen onaren egoeraz hitz egiten zen testuan. Arabako Foru Aldundiko Ingurumen... [+]


AEBak gerran zuzenean sartu ostean, Iranen “erregimen aldaketa” behar dela esan du Trumpek

Irango hiru gune nuklear nagusiei eraso egin ostean, Donald Trump AEBetako presidenteak "Iran berriz handi egiteko" erregimen aldaketa bat behar dela adierazi du sare sozialetan. NBEren Segurtasun Kontseiluak larrialdizko bilera egin du, eta Errusiak, Txinak eta... [+]


Eguneraketa berriak daude