Ballet Olaeta


1965eko otsailaren 28an
Bitor Olaetari elkarrizketa
Ballet Olaeta
Olaeta eta Torrezuri'tar Bitor' egaz aurkitu eta gure jaioterriko barriak edo zarrak erabiltea bat izaten da.
–Konturatu, –esaten neutson, –zure aita oindiño ezkongai egoala Gernikako Erestaldearen zuzendari–ordezkaria zan eta bere barrenean beti auznartzen eban alakoren batean Euskal Ballet batzuk sortu eragiteko gogoa. Bere zuzendaria Altube'tar Sebero zan, soñulari ospatsua eta euskaltzale jatorra eta onek piztu eutson su ori.
Orduan zan gure pelota-leku zarrean, Bikandi, Labauria, Begoña anaiak, Madariaga, Txankan, gaur jetuita dan Endeiza,Solaguren, Balchier, "Txapeloma" anaiak eskuz jo ta kea ebiltzanean...
Ostikoketan bere burruka gogorra izaten eben Bemeo'ko Matxitxako'k, Lekeitio'ko Siri-Mirik eta Gernika'ko Maloste eta Izarra'k.
Maloste'n orduan buru-samar onetxek: Marino pelotaria, Ziaran, Zabaleta, Zabalaurtena, Anzola Raul Etxebarria, Pertika, Renteri'ko osagillearen semea, Jaime Txakartegi... eta Izarra'n: Irazabal, Pertika (R), Fede Urrutia, Luengo, Azkue, Erezuma, Azumenti, Pertika (A), Letona, Madariaga, Basañez... eta baziran korrikalariak bere eta danen gañetik Iturriarte'tar Joxe (Panaderito) .
Txirrindularietan bere onak zindueguzan: Liborio Basail, Ramón Agirre (Sigarrerita) Juan Karlos Iturri, Morrodan (Angel) bizarkentzeilea... Baña joanak joan... etorri galtean gaurkoetara.
–Pelikula bat egiteko asmotan euskal-talde bat batu da eta pelikula orretan euskal Ballet'a eta Abestaldeak izango ete leuke lekurik ?
–Ez dakit zer izan leikean euren asmoa, baña gaurko antzerkiak orretarako joera dakar eta euskal lenengo pelikula onetan alde au kontuan eukitzea merezi dabela, uste dot.
La urte asko dira, Xabier Deuna' ren buruz Aita Prieto'k (S. J.) poemaballet bat idatzi ebala. Koreografi osoa antolatu neutson eta abestaldeari ikasi-erazo bere lan au, baña... txindi goraberagaitik ez da iñoiz aurrera eroan. Tamalgarria da benetan!
–Baña lendabizi, Bitor bera aurkeztu bear deutsuet, Euskalerrian bakarra dalako. Erestalde zuzendaria da, eta lenen-lenengoko dantzaria. Klasikoak ondo menperatu arren, euskal dantzetan da benetako irakaslea: bai plaza mutill lez eta baita bere estillista bikañena legez eta gai onetzaz bere izketaldia mamitsua da.
Eta Patxi Eskudero'ren "LIBE" ballet'a pozik aurrera atarako zenduke?
–Bai orixe: Nire eragintza artean ez dot bere lantxo bat bere erabilten eta pozgarria litzaidake orrelakoren bat...
–Bada nik entzun dot, ZIGOR'ek ballet asko daroala. Eskudero Jaunak aginduko baleutsu bere koreografi ori, egingo zeinkio?
–Badakizu Eskudero Jauna oso laguna dutala eta ze esan bearrik bere ez. Gañera, Mozart'en "Txirula Miragarrian" lez, ain maila andiko lan batean eta balletak orrenbeste ze-ikusi daukala, niretzat benetan atsegingarria.
–Eta zure ibilleran batzuk?
–Ba... barrnak bere ikara egin eustan bein New York'en nire arreba Lurdes'ek eta neuk kartel andiak "Olaeta Baskonia sons" ikusi genduanean. Oso txalotuak izan giñan eta Spellman Kardenalak bereala deitu euskun, mixioetarako diru batu alde, Waldford Astoria'ko jai batean aurkeztu gindeiazan. Eta kapitalista andiak ziran ikusle artean... eta judioak geyenak.
–Eta... "Elai-Alai" taldeagaz aiñ goratua izan zan JAUN ZURI, Bizkaiko lenengo Jauna, zelan ez dozue gertatzen ?
–Bai; ori Karrandi Jaunak idatzitako lan bat da eta nire aitaren soñu-azalpenagaz gertatua. Lan ori ballet antzera itzultzeko diru asko bear dau eta gañera soñu-atalak aldatu egin bearko litzakez.
–Jaun Zuri, altatu dogun ezkero esango deutsut zer gertatu zan beiñ Gernika'ko Batzar Etxean, Bizkaiko Jaunen buruz. Ormetatik dindilixka dagoz Jaun orrein irudiak, baña egun artan, erakusten ebazan zizeroia etzan agertzen iñundik ber... gaxorik edo...
Eta oen ordez jarri zan "Atite", kristal jasotzalle itxurasko bat, barregarria, erriko gaixo etxean artuta bizi zan bat... orduan egunean turistei Batzar Etxea erakusteko.
Irudi alen artean agertzen da gizon txiki buru andi bat, ondoan txakur bat dabela... eta turista batek itandu entson Atite'ri nor ete zan eta erantzun eutson onek al eban erderagaz:
"Ese... ése... ser muy valiente. Con una piedra y el perro matar todos arerios...
Tirar piedra... pegar frente arerio... arerio muerto! Perro buscar piedra y traer y traer en boca al Señor... este tirar piedra otra bez y... otro arerio muerto! y otra vez perro traer piedra... y así matar más de 100 arerios...".
–Atite, izan bere gogorra zan– diño Bitorrek.
–Eta ze dantzari talde dozu gaurko egunean ?
–Gizonezkoen artean: Txomin Unzalu, Irkus Robles Aranguiz, Jose Ignacio San Martin, Javier Arrieta eta beste batzuk...
Emakumezkoetan... nire arreba Libe, Makutxa Amezaga, Begoña Aldamiz Etxeberria...
–Eta Europa erdirunti noizl
–Urtero egiten dot neure joan etorria Frantziatra; Italia'n, Milan' eko Eskalan ballet ikasketak jarraitu eta bai ta bere Erroma'ko Nazional'ean bere; Londres'en Royal Ballet, era joango naz, an daukat ba oso lagun on bat eta irakaslea dana bertan: Harold Has Kell...
Ibilli egin bear gaurkotasun apur bat izatea gura ba-da..-. eta udaruntz Olaeta Balletak, «Cabo San Roquen itxasontzian joango da Cheburgo'ra (Frantzia'n) Londres'era eta Amsterdan'era.
–Eta zuen ikusketak?
–Euskaldun utsak...
An ikusten doguz etxean bere eginkizunen argazki eta margoak: Franko'ren "Urteko lau aroak"-Guridi'ren "Amaya"-Zubizarreta'ren Kardin-Aranbarri'ren "Aiko Maiko"-Ruiz Jalon'en "Atalayero de Machichaco" -Olaizola'ren "Sorgiñeta"...
–Eta nazio arteko erakuskizun batean zer ageraziko zenduke?
–1. Tchaikowski'ren "Lago de los Cisnes"
2. Borodini'ren Las danzas del príncipe Igor.
3. Guridi'ren: "Amaya".
Eta, banaka-banaka ikasleak agertuaz doiaz... guztiak emakumeak eta ia agurtzeko asti barik alde egin boar izan dogu.
Salari

Bitor Olaeta ta Irkus Robles Arangiz, «Usoa» Lide Olaeta'ren senargai nahiko pelotari biak, Guridirren akar aidetako "Oinkari" danitzaldian.
10

GaiezKulturaDantzaBalleta
PertsonaiazOLAETA1
EgileezSALARI1Kultura

ASTEKARIA
1927ko irailaren 01
Azoka
Azkenak
Inko Iriarte (LAB): “Prebentzio neurriek egiten dute huts behin eta berriz”

"Prebentzio neurriek egiten dute huts behin eta berriz", salatu du LAB sindikatuko lan osasunerako Nafarroako arduradun Inko Iriartek. Atzo izan zen azken lan heriotza. Andosillako lantoki batean karga gainera erorita zendu zen 49 urteko errioxarra. Hamaika egunean... [+]


2025-05-28 | Irutxuloko Hitza
Gladys del Estal omenduko dute igandean, haren hilketaren 46. urteurrenean

Gladys Gogoan elkarteak eta Eguzkik Gladys del Estal ekologistaren omenezko ekitaldia antolatu dute igande honetan. Gladys del Estal duela 46 urte hil zuen Guardia Zibilak Tuteran, nuklearren aurkako mobilizazio batean. 1979ko ekainaren 3an gertatu zen, energia nuklearraren eta... [+]


“Konpetentziak ezin dira ebaluatu unibertsitatera sartzeko proba batean; ikasleen jarraipena behar da horretarako”

Unibertsitatera Sartzeko Probaren (USAP) eredu berriari egingo diote aurre Hego Euskal Herriko milaka ikaslek, ekainaren 3tik 5era. Batxilergoko bi irakasle elkarrizketatu ditu ARGIAk: “Azterketa berria konpetentziala bihurtu nahi dute, baina memorian oinarritua izaten... [+]


2025-05-28 | Sustatu
EAEko gazteen %43ak euskara darabil sare sozialetan

Gazteen Euskal Behatokiak EAEko gazteen sare sozialen inguruko inkesta baten emaitzak zabaldu ditu. Datuen arabera, euskararen erabilera sare sozialetan 15-29 urteko gazteen artean ehuneko 6,6 puntu hazi da azken hiru urteetan, % 43,6an kokatuz (2022 eta 2025eko neurketak... [+]


Naziometroa
Euskal herritarren %57ak uste du jarrera erreakzionarioak ugaritu egin direla bere inguruan

VII. Nazimetroaren emaitzak aurkeztu dituzte Telesforo Monzon eLab-ek, Aztikerrek eta Parte Hartuzek. Joera erreakzionarioen hazkundea bi eremutan identifikatu dute nagusiki: migratzaile eta kultura aniztasunarenean, eta genero berdintasun eta feminismoarenean. Joerak... [+]


Hurrengo ikasturterako irakasle gehigarriak jasoko ditu Seaskak

Bordeleko Errektorearekin hitzartu du "behin-behineko" akordioa Seaskak. Horrez gain, Euskararen Erakunde Publikoarekin eta Frantziako Hezkuntza Ministerioarekin hitzarmena sinatzeko negoziaketak abiatuko dituzte hurrengo astean. Azterketak euskaraz egiteko aukera... [+]


2025-05-27 | ARGIA
Azpikontratatutako langile bat hil da Amurrion teilatutik behera erorita

Tubos Reunidos enpresan ari zen lanean eta teilatutik behera erorita hil da, sindikatuek jakinarazi dutenez. azken honekin 22 dira 2025ean hil diren langileak.


2025-05-27 | Estitxu Eizagirre
Lurraren defentsa
Uribarri Jauregiko akanpadan iraganeko borrokak eta egungo nazioartekoak uztartu zituzten

Maiatzaren 16tik 18ra EH Bizirik sareak deituta kanpaldia egin berri dute Uribarri Jauregin. Hainbat ekintza, hitzaldi eta tailer egin zituzten bertan. Besteak beste, Lemoizko zentral nuklearraren, Pasaiako superportuaren eta Olaztiko erraustegiaren aurkako borroketan ibilitako... [+]


Hilberria
Richard Irazusta politikaria hil da, 66 urterekin

Lizarra-Garaziko akordioan hartu zuen parte, Abertzaleen Batasunaren ordezkari gisa. Alderdi horretako bozeramaile izan zen. Frantziako Legebiltzarrerako hauteskundeetara aurkeztu zen 1988an, 1993an, 1995ean eta 1997an. Azken hamar urteotan Hendaiako auzapezorde izan da.


Haur irakurzaleek ere beren topaketa eguna izango dute

Dantza, xake edo kirol topaketak egiten diren bezalaxe, literatura gustuko duten haur eta gazteek ere zaletasuna partekatu, elkar ezagutu eta egunpasa ludikoa egiteko aukera izango dute, datorren igandean. Ikasturtean zehar elkarri gutunak idazten aritu diren 130 gaztetxo... [+]


2025-05-27 | Jon Torner Zabala
Artzain eta sukaldariak eskutik, Ja(ki)tea elkartearen liburu berrian

2009an sortua, euskal sukaldaritza tradizionala sustatzea du helburu Ja(ki)tea elkarteak, abeltzain, laborari edota arrantzaleen jarduna nabarmentzearekin bat. Hamaika modura egin dakieke aitortza, eta oraingoan liburu berria plazaratuta azaldu die elkarteak esker ona,... [+]


Analisia
Aroztegiko epaiketa: sorgin ehiza modernoa

Aroztegiko epaiketaren akusazioen –fiskaltza eta akusazio partikularra– idazkiak irakurrita, pentsatzekoa zen epaiketan aterako zituztela froga argiagorik, horrekin bakarrik talde kriminalaren akusazioa oso larria baitzen. Ez ba, bost eguneko epaiketa zuzenean... [+]


2025-05-27 | Mikel Aramendi
Distopia orwelldarra beste 99 urterako Txagos uhartedi urrunean

Erresuma Batuko ika-mika parlamentarioaren mamia zen Keir Starmerren gobernuak, azkenean, sinatu duela Maurizioko Errepublikarekin Txagos uhartediaren subiranotasuna hari aitortzen dion tratua. Hori bai, bertan AEBek (Erresuma Batuaren presentzia hutsaren hurrengoa baita) duten... [+]


2025-05-27 | ARGIA
50 urteko behargin bat hil da Andosillan, zama gainera erorita

Foruzaingoaren esanetan, ezbeharra gertatu den lekuan bertan hil da 50 urteko langilea. LAB sindikatuaren zenbaketaren arabera, urte honetan dagoeneko 21 langile hil dira beharrean ari zirela.


Eguneraketa berriak daude