Norberaren ongizatea eta hizkuntzak
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Duela egun batzuk, aurtengo mediku azterketa egitera joan aurretik, nire ongizateari buruzko galdera-sorta bat igorri zidaten. Azken boladan urduri edo larri egon ote nintzen jakin nahi zuten, nire kezkak kontrolatzeko gai ote nintzen, makalduta ote nengoen... Azken batean, nire ongizate emozionalaz galdetzen zidaten. Hori dena, gaztelera hutsez, hizkuntza bat edo bestea erabiltzeak nire ongizatean eragingo ez balu bezala.
Enpresetan ere gero eta ohikoagoa da pertsonen ongizateari erreparatzea eta horri begirako interbentzioak egitea. Krisi eta ziurgabetasun handiko garaia bizitzen ari gara, larrialdi humanitarioak zein gizarte- eta lan-gatazka ugariak dira eguneroko ogia. Askotan ez gara gai epe ertain eta luzera begiratzeko, ez dakigu zer ekarriko digun etorkizun hurbilenak, segurutzat jotzen duguna ere alda baitaiteke une batetik bestera. Horrek guztiak gure ongizatean eragiten du.
Gurean, ongizateaz aritu dira, besteak beste, Orkestra Lehiakortasunerako Euskal Institutua eta Telesforo Monzón Euskal Herrigintza Laborategia. 2022an, Enpresarean azokan ere, euskal enpresek pertsonen ongizatea bermatzeko dituzten estrategien inguruan jardun zuten.
Nik oso argi dut gure ongizatea eta lurraldearen garapena hizkuntzekin lotu behar direla, hori gabe ezinezkoa baita lurralde bizigarri, bidezko eta iraunkorra lortzea
Berriki, Bai Euskarari Elkarteak antolatu duen Elkarrengandik Ikasiz solasaldietako hirugarren zikloan lan esparruko ongizateaz aritu dira. Solaskideen arabera, ongizatea hamaika modura defini daiteke: nahi duzun tokian zaudela, nahi duzuna egitea; une bakoitzean behar duzuna izatea; pertsona baten bizitzako eremu guztien arteko oreka lortzea da ongizatea. Hazten jarraitzeko aukera ematen duen inguru bat izatea eta nork bere ekarpenak egiteko aukera izatea, etengabe sortzen eta eraldatzen den kontzeptu bizia da ongizatearena. Askatasunarekin lotzen dute askok, eta kontzeptua lan eremura eramanda, ideiak proposatzeko aske sentitzeak, edo formazio saio batera bertaratzeko aukera izateak, edo opor-egun bat hartzeko edo ordutegia moldatzeko aukera izateak ongizatearekin dute zerikusia. Laburbildurik, esan genezake ongizatea gure bizi-kalitatea dela, eta horretan eragiten duten faktore guztien multzoa.
Hala ere, hizkuntzaren aldagaia ez ohi da ageri adituen ahotan ongizatean eragiten duen aldagai bezala. Nik, ordea, oso argi dut gure ongizatea eta lurraldearen garapena hizkuntzekin lotu behar direla, hori gabe ezinezkoa baita lurralde bizigarri, bidezko eta iraunkorra lortzea. Harrigarria bada ere, zaila da hizkuntza eta kulturaren aldagaiak ongizatearen eragiletzat hartzen diren elementuen artean aurkitzea. Horren inguruan ikertzen dutenengana joz gero, EAEn ongizate eta zoriontasun hautematearen inguruko ikerketa bat dago, 2022koa, Eusko Jaurlaritzako Prospekzio Soziologikoen Bulegoak landutakoa. Ongizatea azaltzen duten faktore hauek aztertu dira: egoera emozionala, norbere osasunaren hautematea, norbere bizitza kontrolatzearen hautematea, familia eta gizarte babesa, egoera ekonomikoaren balorazioa eta inguruarekiko balorazioa. EUSTATek ere norberaren ongizate-inkesta egiten du eta poztasuna neurtzeko galderek aldagai hauekiko dute lotura: harreman pertsonalak, egoera ekonomikoa, etxebizitza, inguruaren kalitatea, segurtasuna, etab. Alegia, hizkuntzak eta ongizatearen arteko lotura ez ohi da aztergai izaten eta ondo legoke kulturaren eta hizkuntza aniztasunaren aldagaia ikerketa horietan barneratzea, hizkuntza bat erabiltzeko aukera izateak edo ez izateak eragin nabarmena izan baitezake pertsonen ongizatean. Niretzat, behintzat, ezinbesteko aldagaia da. Nire ongizatea handiagoa baita [laneko] esparru guztietan nik nahi dudan hizkuntza erosotasunez erabiltzeko aukera dudanean.
Rober Gutiérrez, Bai Euskarari Elkartearen zuzendaria
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
2025eko Aberri Egunean, Imanol Pradales lehendakari jaunak “Euskadi Nazioa da” eta “hemen jarraitzen dugu eta jarraituko dugu, gure hizkuntzarekin eta gure nazio nortasunarekin, ez izan zalantzarik”, ozenki esan zituen.
Euskalduna naizen aldetik,... [+]
Noizbehinka aipatu ohi da zientzia, edo hobe esanda akademia, gizartetik urrunegi dagoela. Gauzak honela, aditu eta arituen arteko distantzia ahalik eta txikien izatea da jasangarritasunaren zientziaren zioetako bat. Jasangarritasunaren arloan aritzen garen zientzialariok... [+]
Lorazainok bi hilabete baino gehiago daramatzagu greban, eta, horietan, udaltzaingoek indarrez zapaldu gaituzte piketeetan. Hirian zehar jarraitzen gaituzten sekretek jazartzen gaituzte, eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzte. Enpresak ez gaitu aintzat hartzen, eskaintza... [+]
Nork sinesten du urtebetean Ordiziako errealitatea goitik behera aldatu dela eta desorekak desagertu direla?
Udaberriko oporren ataritan egunkarietan Begoña Pedrosak eman zigun titularra: Ordiziak ez du desorekei aurre egiteko plan berezirik behar... [+]
Zein da otordu egoki baten proportzioa. Nondik dator egunero ahora eramaten dudan ogia. Zergatik ez dut goserik. Nork erabakitzen du zu ez zarela ni, gu ez garela berdinak. Nola egiten da janaria. Non altxatzen dira dorre garaiak eta non harresi mortalak. Nork jaten du eskuekin... [+]
Europako lau presidente gudazaleek (Emmanuel Macron, Keir Starmer, Friedrich Merz eta Donald Tusk), maiatzaren 10ean 30 egunetako su-etena exijitu zioten Vladimir Putini. Errusiako presidentearen erantzuna: “Maiatzaren 15ean has gaitezen bakea negoziatzen... [+]
Historikoa izan da, Monarkia Espainiarreko epaitegi batek honako ebazpen hau onartu du: "Iratxe Sorzabal zaintzeaz arduratzen ziren funtzionarioek elektrodoak aplikatu zizkioten deklaratzera behartzeko, eta horrek zera dakar, haren oinarrizko giza eskubideak nabarmen... [+]
Energia eta telekomunikazio burujabe eta iraunkorraren aldeko manifestu kolektiboa.
Israelgo Estatuaren aldeko funts batek Espainiar Estatuko makrojaialdi gehienak erosi ditu. To. Hondartza ondoan noria eta guzti duen jaialdia zein hardcoreta tatuajedunak joaten direna, 1.400 miloi euroko trukea, Palestinako kolonia israeldarretan etxebizitzak eraikitzeko... [+]
Gasteizko Arana auzoan Nazioarteko Babeserako Harrera Zentroa birgaitzeko lanak hasi ondoren, bizilagun okupatuak eta kezkatuak garen aldetik eta Euskal Herria benetako harrera- herria izan dadin, berriz ere publikoki posizionatu beharra ikusi dugu. Beste behin ere lengoaia... [+]
Ikusiz zenbat psikologok, medikuk, terapeutak… metodo mirakuluak partekatzen dizkiguten, pentsa daiteke haurren heziketa nazioarteko kezka dela eta denok adituak bilakatu garela.
Azken asteotan, energia berriztagarriei buruzko eztabaida komunikabideetan zabaldu da. Euskal Herrian, lehenik eta behin, Aritz Otxandianok jasandako erasoaren kasu mediatikoa izan genuen, berak energia berriztagarrien aldeko jarrerari egotzi ziona; handik egun gutxira,... [+]
Izenak, berez, ez du izana gordetzen. Papera ez da nahikoa, nahiz eta paperak denari eusten dion. Busti arte. Halaxe gertatu da Gipuzkoako Foru Aldundiko Lurralde Oreka Berdeko Departamenduarekin. Izan ere, izenak gorde beharko lukeen izanari uko egin dio; besteak beste, 2023ko... [+]
Badira aste batzuk Europar Batasuneko presidente den Ursula von der Leyenek zortziehun mila milioi euroko gastu militarraren beharraren berri eman zuela. Gastu hori Europak jasaten duen mehatxu militar bati aurre egiteko omen da, eta mehatxu horri batasunez erantzun beharra... [+]
Ez dakit itzalaldiak itsutu gaituen edo itsu gaudelako itzali garen. Edozein kasutan, itzalaldia ez da gaur hasi eta bukatu den gertaera histerikoa –barkatu, historikoa–. Aspaldian hasi zela uste dut eta, zoritxarrez, ez zen San Prudentzio egunean amaitu.