Gaizki erabilitako zorionak eta buklean errepikatutako urte berri on guztiak atzean utzita, berriz ere hasi da gurpila martxan –inoiz gelditu al da?– eta gu arnasa hartzen –edo horrelako zer edo zer–. Honetan ere artzaina izatea abantaila da, ardi-lanetan murgilduta egoteak ez digu denborarik edo gogorik uzten zurrunbiloan murgiltzeko, eta zorte apur batekin, kalera jaitsitakoan mezu errepikakorren ufada pasa da. Sortutako kalteak baino ez dira ikusiko bazterretan, makinak behartutako zoriontasun perfektuaren pusketak.
Barkatuko didazue hasiera; ezkor samarra, beharbada. Ez larritu, ziabogara helduko gara, nekatuta bada ere, eta orduan honek beste kolore bat hartuko du. Horixe izan baita neure zeharkaldia azken bi asteotan.
Gazta eraman eta erosketak egitea, horixe nire asmoa. Handik ateratakoan ez neramatzan, ordea, etxerako behar nituenak bakarrik. Autoan ez ziren sartzen zure hitzek sortu zidaten tristura, eta bihotzean gorde nuen, nigan izan zenuen konfiantza eta proiektuarekiko duzun maitasunarekin batera.
Handik bi egunetara, Amaia Pérez Orozco ekonomialariak herrian eman zuen hitzaldian zure hitzak etorri zitzaizkidan une batez: bizi dugun gauza eskandalagarri honetan egon badaude jada gertatzen ari diren aldaketa eta gauzatzen ari diren esperimentu ederrak, guztiontzako bizitza bizigarria posible dela egiten eta imajinatzen laguntzen digutenak.
Harrigarria da zer nolako garrantzi txikia ematen diegun ekimen xumeei; nahiz eta gu geu bertako kideak izan. Ez, ez naiz hasiko harrokeria aldarrikatzen, baina ondraduak izan behar badugu, eta behar dugu, inguruan ditugun proiektu horietan sinesten badugu –eta sinesten dugu, bestela, ez geundeke–, elikatu egin behar ditugu, bizitzaz, geure bizitzaz, hilko ez badira –ez bagara–. Derrigorrean. Ez dago beste aukerarik.
Eta gainera zorretan gaude, lagun helduok; zorretan gazteekin, besteak beste. Jendarte honek ezin baitu onartu Hego Euskal Herriko gazteen %60k pentsamendu suizidak edo autokaltegarriak izatea. Ezta 15 eta 29 urte arteko gazteen artean suizidioa izatea heriotza-kausa nagusia, auto-istripuen aurretik. Hauek al dira, BPGrekin batera, ongizatearen jendartearen adierazleak? Ondare materialez betetzen genituen ametsek ekarri ote gaituzte ametsik gabeko etorkizunera?
Hitzaldian behin eta berriz komunitatea azaldu zen. Zenbat lagunek osatzen dute komunitatea? galdetu zuen entzuleetako batek. Beste batek komunitatea josten hasteko ekarpena: eramaiozu bizkotxoa zure atariko edozein bizilaguni, aurkeztu zeure burua. Barreak entzun ziren aretoan. Baina zuen atarietako zenbat lagunen izenak ezagutzen dituzue? Eta zer ikasten ari diren atariko gazteak? Herrigintza, auzolana... ahoa betetzen zaigu, baina oinarri-oinarritik hasi behar dugu herria eraikitzen, oinarria falta baitzaigu: gure ondoan bizi direnen izenak eta izanak ezagutzea.
Kasualitateak eraman nau egunotan militantzia ereduei buruzko hausnarketak bildu zituen 2020ko apirileko LARRUNera. Irakurketan hasi eta gutxira txirikordari egin diot korapiloa: “Espazioen eta denboren fragmentazio horretan, militantzia eremu oro josten duen esparru gisa birpentsatu genezake: lan esparrua militantzia esparru bihurtuz, militantzia esparrua arlo erlazionala asetzeko esparru eginez, etxetik barrurako eremua militantzia eremu eginez. Horrenbeste aipatu izan den 24 orduko militantzia, bizi eredu moduan ulertu beharko genuke, eta ez horrenbeste disposizio moduan. ‘Borrokaz bizi’ leloa edukiz betez”.
Borrokaz bizi leloak, nik ulertu dudan bezala, ez du haserre bizi esan nahi, baizik eta pentsatzen eta sentitzen dugun horri bidea ematea; gure egunerokotasunean gorpuztea, atalez atal, guztiontzat bizigarria den mundu berri hori. Akaso, horretan datza gaur egun iraultzarik latzena: ekimen txikietan mundu berri bat elkarrekin eraikitzen ari garela barru-barruan sentitzean.
Dena borobiltzera etorri da abenduaren 27ko Janire Arrizabalagaren Euskadi Irratiko zutabea –1:01:56–. Gernikar gazteak halaxe eman dio bukaera: “Hemendik aurrera niri ez eman zorion edo urte berri onik, mundu berri onak soilik”.
Mila esker borrokaz biziz mundu berri onak eraikitzen ari zareten guztioi.
Auzo elkarteak, herri mugimenduak eta ekologistak batu ziren asteazkeneko kontzentrazioan. Lantegien jardueraren amaiera itxaroten ari dira duela hamar urte.
1984an, Lemoizko zentral nuklearrak bere ateak betirako itxi zituen, konpondu gabeko urteetako gatazka eta zauriak atzean utzita; zentralaren azpiegitura ia berdin mantendu da, eta gertatutakoa, isilpean iraun du. Orain, tokikoek hainbat proiektu proposatu dituzte Basorda kalako... [+]
Nahiz eta jakina izan inkestak ez direla errealitatearen isla zehatza, interesgarria da bistadizo bat ematea, beti eskaintzen baitigute gai zehatzekiko tenperatura sozialaren arrastoren bat. Are garrantzitsuagoak dira, gai zehatzetan sartuegiak edo katramilatuak egoteagatik,... [+]
Jando Iriart Larraineko auzapeza eta Jone Alastuei Uztarrozekoa, Buruz-Buru emankizunean juntatu ditugu, Pirinioetako herrien egoeraz solastatzera. Auzo herriak dira Larraine (Zuberoa) eta Uztarroze (Nafarroa), eta Larraineko bortuaren bi aldeetan kokatzen dira. Ekonomia,... [+]
Noizbehinka aipatu ohi da zientzia, edo hobe esanda akademia, gizartetik urrunegi dagoela. Gauzak honela, aditu eta arituen arteko distantzia ahalik eta txikien izatea da jasangarritasunaren zientziaren zioetako bat. Jasangarritasunaren arloan aritzen garen zientzialariok... [+]
Eskatutako kafea zerbitzatu zain nago tabernan, telebistan baleen inguruko dokumentala: “Arrak borrokan ari dira emea nork estaliko, borroka gordina eta arriskutsua, irabazle bakarra izango duena”. Soinu banda epikoak indartzen du ustezko gudaren intentsitatea... [+]
Natura aspaldi deuseztatu genuen. Hori da gure kultura, natura deuseztatzea. Oinarrian, nekazaritzaren kultura, goldearen kultura, kultibatzea, berezko natura deuseztatzea da. Guk nahi ditugun mozkinak eta etekinak jezteko moduko “natura” dugu gurean.
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
Lurraren historian espezie askok komunikazio konplexuak garatu dituzte, baina gutxik dute erleen dantzaren pareko kode sofistikatua. Erle langileek elikagai-iturrien kokapena adierazteko erabiltzen duten dantza ez da soilik naturaren mirari bat, baita zientziaren begietatik... [+]
Askorentzat uda soinuaren egilea da hegazti hori eta, seguruenik, hau dela eta mila izen ditu Euskal Herrian. Hauetako batzuek bere ‘txrriiii-txrrriiii-txrriii’ kantu deigarriari egiten diote erreferentzia: txirritxori, zirringilo, irrigo edo kirrilo, adibidez. Beste... [+]
Rescoop.eu federazioko Kontseilu Errektorean sartu da Goiener kooperatiba, eta "lorpen handitzat" jo du ardura berri hori. Iragan maiatzaren 22an Krakovian (Polonian) egindako Energia Komunitarioaren Foruman parte hartu ahal izan dute, eta une inportantea izan... [+]