Lanbide heziketan, euskara paroan
aurre egingo dieten hedabide independenteak
EAEko Hezkuntza Sailak ez dauka lanbide-heziketan euskara sustatzeko asmorik, ez egitasmorik: dagoen-dagoenean laga gura du, euskara eremu sozioekonomikoan euskararik ez dakiten langileekin sustatuko duelakoan edo.
Lanbide-heziketako ikasle euskaldunen penitentzia Patxi Lopezekin hasi zen, 2010 ikasturteko matrikulazioan. Ordura arte, lanbide-heziketako D ereduak, apurka-apurka bada ere, gora egiten zuen urtero-urtero. Alegia, lanbide-heziketan gainerako ikasketetan bezala gertatzen zen: D eredua gora. Hona datuak: 2001-02 ikasturtean, EAEko lanbide-heziketako ikasleen %13,28k ikasten zuen D ereduan. 2009-10ean, %22,78k. Hamarkada horretan, beraz, bederatzi puntu eta erdi irabazi zituen D ereduak. Hamabi urte geroago, D eredua % 24,02 da. Hamabi urtean, 2020-21eko ikasturtera doan tarte horretan, D ereduak puntu bat eta laurden egin du gora (eta hori oinarrizko lanbide-heziketako ikasleak kontatu barik, horretan euskara %1,17 baino ez baita).
Datuok garbiago izan ditzagun: lanbide-heziketako D ereduak puntu bat irabazteko behar izan duen denbora berean, DBHn % 15,15 egin du gora, eta batxilergoan %13,64.
Zergatik? Sinplea: lanbide-heziketan ez bezala, institutuetan eskariari erantzun zaiolako.
"Lanbide-heziketako D ereduak puntu bat irabazteko behar izan duen denbora berean, DBHn %15,15 egin du gora, eta batxilergoan %13,64.
Zergatik? Sinplea: lanbide-heziketan ez bezala, institutuetan eskariari erantzun zaiolako"
Institutuetan inork ez du zalantzan jarri D ereduan ikasi gura duen ikasleak horretarako eskubidea duela. Eskubidea eta aukera. Lanbide-heziketan Hezkuntza Sailak mugatu egin du eskubidea, ikasle asko eta asko aukerarik gabe utzi arte. Nola? Esaldi labur batekin: “Hizkuntza-eredu bat baino planifikatzen ez bada, eredu hori ezarriko da”. Horren sinplea. Non idatzi du Hezkuntza Sailak esaldi hori? Bada, urtero-urtero “ikastaldeak eratzeko irizpideak” ezarriz argitaratzen duen ebazpenean. Ebazpen batekin baliogabetzen du legean ezarritako hizkuntza-eskubidea!
Hezkuntza Sailak ‘planifikazioa’ jartzen du ikasleen hizkuntza-eskubideen gainetik Bere ‘planifikazioan’ ez badago aurreikusita ziklo bat D ereduan ematea, ez da emango, nahikoa ikasle izan arren. Horrela ulertzen da azken hamarkadan D ereduko zikloen eskaintza eta ikasleen ehunekoa ia aldaketarik gabe mantendu izana.
Kasu! Taldeak osatzeko ustezko planifikazio hori lanbide-heziketari baino ez zaio aplikatzen, gainerako etapetan ez baita mugatzen D ereduan ikasteko eskubidea: taldea osatzeko nahikoa ikasle badago, taldea osatuko da. Lanbide-heziketan, taldea osatzeko nahikoa ikasle izan arren ez da talderik sortuko, lehenagotik planifikaturik ez badago.
Sozialisten agintalditik aurrera, horrela geratu du Hezkuntza Sailak lanbide-heziketako D ereduaren hazkundea; horrela mugatu du Hezkuntza Sailak euskaraz ikasteko eskubidea. Ebazpen baten bitartez.
Hezkuntza Sailak datorren astean argitaratuko du 2021-22 ikasturterako “ikastaldeak eratzeko irizpideak” ezarriko dituen ebazpena. Galdera sinplea da: mantendu egingo du lanbide-heziketan euskaraz ikasteko muga?
Eskaera ere, sinplea da: datorren astean argitaratuko duen ebazpenean, baldintza berberak jar ditzala batxilergoan eta lanbide-heziketan euskaraz ikasteko. Hau da, batxilergoan bezala, lanbide-heziketan ere hauxe izatea irizpidea: “Modalitate berri bateko edo ikastetxean lehendik dagoen modalitate bateko ikasleekin talde bat osatu ahal izateko, gutxienez hizkuntza-eredu bereko 17 ikasle beharko dira, ez-ohizko kasuetan izan ezik; horrelakoetan, Ikastetxe eta Plangintzaren Zuzendariak berariaz eman beharko du baimena horretarako”. Planifikaturik egon, zein ez.
Ez da, noski, azken hamarkadako utzikeria konpontzeko nahikoa izango, baina urrats bat izango da. Beste urrats bat litzateke lanbide-heziketan A eredua deitzen duten horretan euskara ikasgaia sartzea, gaur egun ez baitago batere euskararik hor. Edo B ereduan benetan euskaraz ematea ikastorduen erdiak.
Horretarako, baina, asmoa behar da, eta egitasmoa. Nik ez diot Hezkuntza Sailari ez bata eta ez bestea ikusten.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu
Diskurtso erreakzionarioen gorakadaz ari gara azken urteetan. Dela migrazioei buruz, dela feminismoa, euskara eta abarri buruz. Testuinguru horretan, garrantzitsua iruditzen zait jarrera erreakzionarioak edota migrazioei buruzkoak aztertzeko ez gelditzea titularretan, eta gaiari... [+]
Gaztetxo bati lehen mugikor adimentsuak eskaini beharko liokeena zer izan beharko litzatekeen hasi naiz pentsatzen. Nork daki, beharbada ordenagailuetarako Luberri edota Txikilinux sistema eragile libre euskaldunak sortu ziren bezala, mugikorretarako garatu liteke Linage... [+]
Inoiz Erdi Aroko etxe museifikaturen batean egon bazarete, etxeko altzarigintza egurrezkoa, berniz ilunekoa eta dekorazio landuarekin egina zela konturatuko zineten. Eta etxearen dekorazioari dagokionean, deigarriena da zeinen altzari gutxi zituzten edozein gela motan, baita... [+]
Bilboko 13 konpartsek iragarri dute ez dutela Coca-Colarik salduko Aste Nagusiko txosnetan. Instagramek albiste horri buruzko Deiaren argitalpena iradoki zidan, eta iruzkinak hiru multzotan sailkatuko dizkizuet: konpartsei isekak, halako ekintzek eraginik ez dutela... [+]
Uda honetako erronka omen sare sozialetan: kaka egitea igerileku publikoetan. Ohikoak dira jokabide zikinak sare horietan, eta batzuek beren gorotz fisikoa libratzea, ororen begi-bistan eta eskura, honezkero gaina hartu digun zikinkeria digital erraldoia hezurmamitzea besterik... [+]
Liburuak hasi, utzi… begietatik garunera nagi doaz esaldiak, eta itzali ezin dudan tik-tak bat entzuten dut. Ikus-entzunezkoak pikatzen ari naiz.
Entzun dut burpee, eta Llados, eta body count, eta nahi duzulako zara pobrea, eta Milei, eta Thiel, eta unibertsitatea... [+]
Bolo-bolo dabiltza gugandik zenbait kilometrotara gertatutako pogromoak, hamarkada luzetan −mendez mende− zilegituriko arrazismoa oinarri dutenak. Palestinan, Torre Pachecon eta Hernanin, arazoa antzekoegia da, intentsitate ezberdinez bada ere. Moroak dira behe-laino... [+]
Euskararen balizko etorkizunari buruzko ikerketa bat ezagutzera eman da berriki, eta zalaparta eragin du bertan irudikatzen den paisaia beltzak. Asaldamendu hori auzitan jarriz abiatuko dut nire ekarpena. Zergatik da harrigarria datu hori? Zein mundutan bizi gara, gure egoeran... [+]
Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]
Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]
Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.
Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]
Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]
Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]