Gure istorioak berreskuratzea eskubideak defendatzeko
Duela aste batzuk, gurean egon ziren El Salvadorko eta Kanarietako emakumeen eskubideen aldeko hainbat aktibista. Sexu- eta ugalketa-eskubideez eta eskubide horiek urratzeak emakumeengan dituen ondorioez aritu gara; hala nola El Salvadorren berezko abortuak izanda homizidio larriagotuagatik auzipetuta 50 urterainoko espetxe-zigorrak, abortu klandestinoetan heriotzak, eta behartutako eta nahi ez diren amatasunak.
Osasunaren Mundu Erakundearen arabera, mundu osoan, ugaltzeko adinean dauden emakumeen %41 oso lege murriztaileak dituzten herrialdeetan bizi dira, edo, legezkoa izan arren, zerbitzurik ez dute edo eskuraezinak dira. Horrek esan nahi du ugaltzeko adinean dauden 700 milioi emakumek ez dutela legezko abortu eta segurua egiteko aukerarik.
Baina ez gatoz abortatzeko eskubideaz hitz egitera eta aldarrikatzera, jendartean giza eskubideen arloan dugun pedagogia ezari buruzko hausnarketa egitera baizik.
Jardueretako bat unibertsitateko hirugarren mailako talde batekin izan zen. Bertan Basauriko 11ei buruz hitz egin genuen... isiltasuna... inork ez zituen ezagutzen.
Jardueretako bat unibertsitateko hirugarren mailako talde batekin izan zen. Bertan Basauriko 11ei buruz hitz egin genuen... isiltasuna... inork ez zituen ezagutzen
Eta 1976an, duela 49 urte baino ez, Poliziak emakume bat atxilotu zuen, bere senide batek abortua egiteagatik salatua. Eta hortik beste izen batzuk atera ziren, 19 eta 38 urte bitartekoak, ia guztiak ezkonduta zeuden, gehienak seme-alabekin eta langile-klasekoak ziren. Hiru urte igaro ziren epaiketara arte, eta tarte horretan, mugimendu feministak kasua ezagutu zuen eta abortua eremu pribatutik atera eta eztabaida publikora eramateko aukera ikusi zuen. Emakume haiek estatu osoan borrokarako eragile bihurtu ziren. Borroka horrek 1985eko legearen oinarriak ezarri eta gaur egun dugun eskubidea ekarri zuen.
Denboraren arrakalaz gain espazioarena ere topatu dugu.
El Salvadorko aktibistek hurrengo galdera bota zuten: zer ezagutzen duzue El Salvadorri buruz? Isiltasuna berriro ere... Eta hitz egiten hasi ziren, eta Delmyk, Beatrizen amak, kontatu zuen nola euren adin bereko bere alaba, bere osasuna larriki eragiten zion bideragarria ez zen haurdunaldi baten etete boluntarioa ezeztatzeagatik hil egin zela, eta nola duela gutxi Giza Eskubideen Amerikarteko Gorteak horregatik El Salvadorko Estatu zigortu duen.
Badakigu hori beste biztanleri talde batzuekin ere berdin gerta zekigukeela, ez bakarrik gazteekin. Baina orokorrean eskubideen, eta zehazki emakumeen eskubideen, borroken eta garaipenen inguruko dugun ezagupen ezaren inguruan hausnartzera garamatza. Eta geure buruari galdetzen diogu: eskubideak eskuratzeko hainbat eta hainbat pertsona eta kolektiboren urteetako borroka nekaezina ez badugu ezagutzen, eskuinaren gorakadaren testuinguru honetan horiek defendatzeko prest gaude? Borroka hauek ez baditugu ezagutzen, eskubide berrien aldarrikapen eta eskuratzea imajinatzeko prest gaude? Beste pertsona batzuei beste leku batzuetan gertatzen zaiena ez badugu ezagutzen, elkartasunerako eta euren borroka geurea ere egiteko prest gaude?
Hitz egin, ezagutu, eztabaidatu eta beste batzuei gertatzen zaienarekin elkartasunerako beharra dugu, eta mobilizatzeko ez itxarotea gure eskubideak urratzea.
Martxoak 8 honetan berriro ere kaleetara irten gara, atzera begiratuz gure aurrekoak ohoratzeko, egungo atzerakadako testuinguruari so eginez, eta pertsona eta herri guztientzako eskubideez gozatzera eramango gaituen epe luzeko kemenaren begirada galdu gabe.
Lidia Ruiz Gómez, Mugarik Gabe GKEko kidea
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu
Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.
Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]
Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]
Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]
Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]
Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]
Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]
Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]
Gizakia kosmosa da. Kosmosa, mundua ez da gizakiarena, askotan hala dela ematen badu ere.
Udako solstizioan, egunez eguzkiak itsutu egiten gaitu duen argiaren indarrarekin, baina gauak ederrak dira, zeruan izar dirdiratsuak kabitu ezinka ikusten ditugunean. San Juan suaren... [+]
"Saharar erradikalizatuek Estatu Islamikoaren burutza hartu dute Sahel-en". Izenburu asaldagarria, berriki argitaratua, baina hasierako asalduratik harago, testuaren irakurketa eta analisi sakonago bat eginda, honako ondorio hauek atera daitezke.
Kezka, ezinegona eta... [+]
Aurrean duzunak min ematen badizu, ez begiratu aurrera. Muturren aurrean duguna saihesteko logikoa dirudi, ezta? Zer ikusiko ote du gutako bakoitzak albo aldera so egiten duenean? Beharbada, miope batek betaurreko bila ikusten duen antzeko zerbait.
Miope bezain itsu,... [+]
Gu gara euskara. Euskara gure baitan bizi da. Guk biziarazten dugu. Euskara bizi dugu eta euskarak bizi gaitu. Guk elikatzen dugu eta gu elikatzen gaitu. Euskara gara. Euskara egiten dugunean euskarak egiten gaitu. Guk dugu, euskarak gaitu.
Euskararik gabe ez gara, eta hori... [+]
Barau kolektiboak beti erdaraz izaten ziren, baraualdi bat euskara hutsean antolatzen hasi ginen arte. Irakurketa dramatizatuak taldean, abestu, dantzatu, arnasketa kontzientea, masaje trukaketa, Bergarako igerilekura jaistea, kanten liburuxka... eta pilota partiduak.
Aurten,... [+]
Zenbat min jasan dezake bihotz batek?
Zenbat aztarna sentitu dezake azkenengo bihotz-taupadara arte?
Jaiotzen garenetik, min desberdinak sentitzen ditugu. Desilusioak eta arazoak, gero eta helduago garenean, orduan eta jasanezinagoak bihurtzen dira.
Jolasa bukatzea... [+]
Askotan hitz egin izaten da (dugu) banketxeen inguruan, kritika askoren jo-puntuan jarriz behin baino gehiagotan. Inor gutxi ezagutzen dut banketxeei buruz zerbait txarra esan ez duenik… baina, era berean, inor gutxi ezagutzen dut banketxeen zerbitzurik erabiltzen ez... [+]