Martxoan Espainiako Gobernuak konfinamendua ezarri zuenean etxerik gabeko gasteiztarrentzako zentroa ireki zuen Gasteizko Udalak, lehenbizi Pio Baroja ikastetxean eta ondoren Lakuako frontoian. Bataz beste 50 lagun inguru hartu dituen frontoiak ateak itxi ditu uztailaren 15ean. Azken asteetan eta itxiera eguna bitarte zentroko erabiltzaileak errekurtso ezberdinetara bidali dituzte udalak eta Gurutze Gorriak –errekurtsoa munizipala da, baina Gurutze Gorriak kudeatu du–. Udalak ez du itxieraren berri eman, eta ARGIAk erabiltzaileen bidez ezagutu ditu itxiera eta azken asteetako gertaerak.

Sei pertsona Ibaiondoko aparthotel batera bidali dituzte, apartamentuetan binaka banatuta. Zortzi-hamar lagun inguru udalaren ohiko larrialditarako zerbitzuetan daude: Aterpean eta Harrera Sozialerako Udal Zentroan (HSUZ). Hamar Gasteizko aldirietan kokatuta dagoen Ibaia kanpinera eraman zituzten aste parea dela, hiru bungalowetan banatuta. Itxieraren egunean bertan hamasei erabiltzaile Prado kaleko eraikin batera igorri zituzten. Espazioko lau gelak launaka konpartitzen dituzte bertan, literetan lo eginez. Gehienei esan diete egokitu zaien errekurtsoa sei hilabeterako dela. Ondoren zer gertatuko den, inork ez die azaldu. Zortzi erabiltzaile inguruk zentrotik alde egin dute euren kabuz azken egunetan, ziurgabetasunaz eta heltzen ez zen irteera bat itxoiteaz nekatuta.

“Ez dute hitza bete”

Erabiltzaileen esanetan, Udaleko eta Gurutze Gorriko ordezkariek bi gauza agindu zizkieten Lakuako frontoian bertan egindako bileretan: batetik, zentrotik etxebizitza arruntetara irtengo zirela, kidetasunaren arabera haiek aukeratutako pertsonekin batera eta norbere gela propioarekin; bestetik, etorkizunerako proiektu bat garatuko zutela, inklusioa helburu eta pertsona bakoitzaren beharrak eta ahalak oinarri. Bi promesetako batekin ere ez dutela konplitu salatu dute erabiltzaileek.

Apenas dago errekurtso berrietan gela propioa duen gasteiztarrik, eta inork ez du nora edo norekin joan hautatzerik edo proposatzerik. Oro har, egun bateko denbora tarteaz jakinarazi zaie Lakuako zentrotik irtengo zirela, kasu batzuetan nora zihoazen ere azaldu gabe. Iragan astean, zentroa aste honetako asteazkenean (15ean) itxiko zela esan zitzaien oraindik bertan jarraitzen zuten 20 erabiltzaile ingururi. Aste honen hasieran oraindik ez zekiten zein zen gizarte zerbitzuen edo Gurutze Gorriaren asmoa. Astearterako deitu zuten bilera informatiboa bertan behera utzi zuten arduradunek ordu batzuk lehenago, inongo azalpenik eman gabe. Hurrengo egunean, asteazkena, ordu bateko tarteaz jakinarazi zieten beren gauzak jaso behar zituztela zentroa itxi egingo zutelako, eta nora bideratuko zuten pertsona bakoitza. Etorkizunerako birgizarteratze plan pertsonalizatuen berririk ez du inork.

Asken asteetan Lakuako zentroko bizigiroak okerrera egin duela adierazi diote erabiltzaileek ARGIAri. Gurutze Gorriaren langile eta boluntario kopuruak behera egin du, eta aurreko hilabeteetan zentro barruan antolatzen zituzten jarduerak desagertu dira. Informaziorik gabe, egun batetik bestera kideak tantaka beste errekurtso batzuetara bidaltzen zituztela ikusirik, etorkizun hurbilarekiko ziurgabetasun erabatekoan, urduritasunak eta tentsioak gora egin du. “Atsekabea, tentsioa, isiltasuna”, deskribatu du erabiltzaileetako batek frontoiko giroa. Langile eta boluntario askoren artean ere gertatzen ari zenarekiko kezka, inpotentzia edo haserrea nabarmenak zirela dio.

Udalaren promesak

Erabiltzaileek aipatutako promesa horiek publikoki egin dituzte udaleko eta Gurutze Gorriko arduradunek hilabeteotan. Gizarte Politiken saileko buru Jon Armentia zinegotziak hainbatetan errepikatu du konfinamendu garaian “ez dugu inor atzean utziko” leloa, bazterkeria egoerei buruz. Maiatzaren 8an Gasteizko Udaleko eta Arabako Gurutze Gorriko arduradunek Lakuako zentroa bisitatu zuten. “Egunotan bizi dugun krisian inor ez atzean uztea posible da, besteak beste, erakunde, pertsona partikular eta Gurutze Gorria bezalako entitateei esker, barruan duten onena ematen ari baitira. Hor ikusten da nola ulertzen dugun elkartasuna Gasteizen, laguntza beharrean direnei betiere onena ematen dien hiri honetan”, adierazi zuen alkateak. Armentiak lehentasuna “kolektibo ahulenak eta zaurgarrienak artatzea” zela adierazi zuen, eta horregatik ari zirela “pertsona horiei egoera honetatik irteten lagunduko dien gizarte-armarri handi eta sendo bat” eraikitzen. Lakuako zentroa “pertsona horien egoera guztiak eta bakoitza aztertu, eta bakoitzarentzako irtenbide egokiena definitu arte” ez zela itxiko gaineratu zuen.

Ekainaren 9an udalak eta Gurutze Gorriak prentsaurrekoa egin zuten, Lakuako etxegabeentzako “prestatzen ari diren plana” aurkezteko. “Pertsona horiei etorkizun bat eskaintzeko lanean ari gara, kaletik ateratzeko, inklusioa ahalbidetuko duen laguntza emanez”, adierazi zuen Armentiak, besteak beste.

Promesak prentsaurrekoetan, itxierak ezkutuan

Zentroa itxi dute, baina agindutako planaren berririk ez du inork, gaur gaurkoz. Pentsatzekoa da ez dagoela proiekturik, “prestatzen ari zen” plan batek prentsaurrekoa merezi bazuen, behintzat beste horrenbeste mereziko bailuke plan zehaztu batek. Aldiz, itxieraren inongo jakinarazpen ofizialik gabe desagertu da Lakuako etxegabeentzako zentroa. Uztailaren 17an idatzia argitaratu zuten zentroko etxegabeek. Konfinamendua amaitzean “berriz ere mespretxura eta ahanzturara” ez kondenatzea eta aukera bat ematea eskatu zuten. Orduko deiak gaurkotasun osoa du.