Filmak eta idazlanak
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Zineman ikusitakoa egia izatera, zirkuan sartzean gladiatoreek oihu batekin agurtzen zuten Erromako enperadorea: “Ave, Caesar, morituri te salutant”. Ondoren, filma zein den, gizajo haiek elkarren aurka edo piztia izugarrien aurka borrokatzen ziren, ezin epikoago. Une gorenean, azkenik, ikuskizuneko agintariak ahalmena zuen keinu txiki batekin galtzailearen patua erabakitzeko: erpurua gora biratzeak adierazten zuen bizitzea merezi zuela, eta erpuruaren beheranzko mugimenduak, aldiz, hiltzera kondenatua zegoela.
Historialariek aspaldidanik diote zinema-industriak puztu egin dituela gladiatoreen gorabeherak, eta haien borroketan heriotzak ez zirela horren ohikoak. Adituen kalkuluen arabera, hamar lehiatik batek soilik izaten zuen amaiera tragikoa. Gainera, esklabo eta gatibuekin batera, ba omen zeuden atleta profesionalak. Kirolarien arteko onenak benetako izarrak ziren eta publikoa haiek ikusteko irrikan egoten zen.
“Panem et circenses”. Zirkuko ikuskizunek antz handiagoa zuten egungo kirol-txapelketekin Hollywoodek iltzatu digun irudi heroikoarekin baino. Ez dago dudarik Estatu Batuetako zinemagintzak desitxuratu egin duela Erromako historia, kontakizun handinahien mesedetan. Beste horrenbeste gertatu da western eta gangster filmekin.
"Imajinatzen ditut ikasleak, BECen lekua hartzean, aho batez erregutzen: 'HABE, morituri te salutant'"
Esanak esan, nire gogoan gladiatoreen eta enperadoreen irudi epikoa gorde dut. Harekin gogoratzen naiz HABEren idazmen-proba hurbiltzen zaigun bakoitzean. Imajinatzen ditut ikasleak, BECen lekua hartzean, aho batez erregutzen: “HABE, morituri te salutant”. Horren ostean, borroka agonikoan ikusten ditut egokitu zaien gaiarekin eta norbere munstro propioekin. Amaitzeko, hortxe dago aztertzailearen hatz lodia, idazlana suspendituen multzora ala salbatuenera bota erabakitzeko.
Azterketen kasuan, datuak gladiatoreenak baino dezente okerragoak dira. Sarean eskuragarri ditugun azken emaitzei erreparatuz gero, matrikulatutako ikasleen %60k lortu zuen B2 mailako titulua, %36k C1ekoa eta %25ek C2koa. Erromako zirkuan bagina, edota Hollywoodeko gidoilaririk tartean bagenu, euskaltegiko ikuspegia litzateke idazmen-proban eroritakoen odol-arrastoa garbitzen dabilen borreroarena.
Lautik bat. Dagoeneko egin ditut nire kalkuluak maiatza hasieran izango dugun azterketarako. Bataz bestekoan ibiliz gero, BECera bidaliko ditudan hogei ikasleetatik bostek esan ahalko dute, Julio Zesarrek Farnazes erregea garaitu berritan bezalatsu, “veni, vidi, vici”. Gainontzeko hamabostek ez dute probako langa igaroko, eta urriko aukeraren zain geratuko dira.
Fikzioak errealitatea handiagotzen du. Edo alderantziz ote? Zenbaitek dioenez, errealitateak beti gainditzen du fikzioa. Tira, egia bata ala bestea izan, ea gure filmak amaiera zoriontsua duen.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
2025eko Aberri Egunean, Imanol Pradales lehendakari jaunak “Euskadi Nazioa da” eta “hemen jarraitzen dugu eta jarraituko dugu, gure hizkuntzarekin eta gure nazio nortasunarekin, ez izan zalantzarik”, ozenki esan zituen.
Euskalduna naizen aldetik,... [+]
Noizbehinka aipatu ohi da zientzia, edo hobe esanda akademia, gizartetik urrunegi dagoela. Gauzak honela, aditu eta arituen arteko distantzia ahalik eta txikien izatea da jasangarritasunaren zientziaren zioetako bat. Jasangarritasunaren arloan aritzen garen zientzialariok... [+]
Lorazainok bi hilabete baino gehiago daramatzagu greban, eta, horietan, udaltzaingoek indarrez zapaldu gaituzte piketeetan. Hirian zehar jarraitzen gaituzten sekretek jazartzen gaituzte, eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzte. Enpresak ez gaitu aintzat hartzen, eskaintza... [+]
Nork sinesten du urtebetean Ordiziako errealitatea goitik behera aldatu dela eta desorekak desagertu direla?
Udaberriko oporren ataritan egunkarietan Begoña Pedrosak eman zigun titularra: Ordiziak ez du desorekei aurre egiteko plan berezirik behar... [+]
Zein da otordu egoki baten proportzioa. Nondik dator egunero ahora eramaten dudan ogia. Zergatik ez dut goserik. Nork erabakitzen du zu ez zarela ni, gu ez garela berdinak. Nola egiten da janaria. Non altxatzen dira dorre garaiak eta non harresi mortalak. Nork jaten du eskuekin... [+]
Europako lau presidente gudazaleek (Emmanuel Macron, Keir Starmer, Friedrich Merz eta Donald Tusk), maiatzaren 10ean 30 egunetako su-etena exijitu zioten Vladimir Putini. Errusiako presidentearen erantzuna: “Maiatzaren 15ean has gaitezen bakea negoziatzen... [+]
Historikoa izan da, Monarkia Espainiarreko epaitegi batek honako ebazpen hau onartu du: "Iratxe Sorzabal zaintzeaz arduratzen ziren funtzionarioek elektrodoak aplikatu zizkioten deklaratzera behartzeko, eta horrek zera dakar, haren oinarrizko giza eskubideak nabarmen... [+]
Energia eta telekomunikazio burujabe eta iraunkorraren aldeko manifestu kolektiboa.
Israelgo Estatuaren aldeko funts batek Espainiar Estatuko makrojaialdi gehienak erosi ditu. To. Hondartza ondoan noria eta guzti duen jaialdia zein hardcoreta tatuajedunak joaten direna, 1.400 miloi euroko trukea, Palestinako kolonia israeldarretan etxebizitzak eraikitzeko... [+]
Gasteizko Arana auzoan Nazioarteko Babeserako Harrera Zentroa birgaitzeko lanak hasi ondoren, bizilagun okupatuak eta kezkatuak garen aldetik eta Euskal Herria benetako harrera- herria izan dadin, berriz ere publikoki posizionatu beharra ikusi dugu. Beste behin ere lengoaia... [+]
Ikusiz zenbat psikologok, medikuk, terapeutak… metodo mirakuluak partekatzen dizkiguten, pentsa daiteke haurren heziketa nazioarteko kezka dela eta denok adituak bilakatu garela.
Azken asteotan, energia berriztagarriei buruzko eztabaida komunikabideetan zabaldu da. Euskal Herrian, lehenik eta behin, Aritz Otxandianok jasandako erasoaren kasu mediatikoa izan genuen, berak energia berriztagarrien aldeko jarrerari egotzi ziona; handik egun gutxira,... [+]
Izenak, berez, ez du izana gordetzen. Papera ez da nahikoa, nahiz eta paperak denari eusten dion. Busti arte. Halaxe gertatu da Gipuzkoako Foru Aldundiko Lurralde Oreka Berdeko Departamenduarekin. Izan ere, izenak gorde beharko lukeen izanari uko egin dio; besteak beste, 2023ko... [+]
Badira aste batzuk Europar Batasuneko presidente den Ursula von der Leyenek zortziehun mila milioi euroko gastu militarraren beharraren berri eman zuela. Gastu hori Europak jasaten duen mehatxu militar bati aurre egiteko omen da, eta mehatxu horri batasunez erantzun beharra... [+]
Ez dakit itzalaldiak itsutu gaituen edo itsu gaudelako itzali garen. Edozein kasutan, itzalaldia ez da gaur hasi eta bukatu den gertaera histerikoa –barkatu, historikoa–. Aspaldian hasi zela uste dut eta, zoritxarrez, ez zen San Prudentzio egunean amaitu.