Baratxuri gorriaren iraultza

  • Kokoteraino omen zeuden. Ehunka urte errege kristauari ez bazen musulmanari, edo urrutira gabeko obispoari eta jauntxoari ordaindu eta ordaindu; zerga, kontribuzio, hasikin, detxema, hornikintza, petxa, dekuma, tributu, taila, txindi-zigor, emontarzun, atalondo, lebaina, zirenak eta ez zirenak. Eta guda batek eta hurrengoak alabak eta semeak eramaten zizkieten.


2022ko abuztuaren 23an - 08:37

Nekazariak ziren eta gari (Triticum aestivum), garagar (Hordeum distichon), olo (Avena sativa), oliba (Olea europaea), mahats (Vitis vinifera) eta abar landu eta sortzen zuten. Uzta garrantzitsu guztien hamarrenak ordaintzea nahitaezkoa zuten; hortik atzera jauntxoaren apetaren araberako guztia kentzen zieten. Betiere beraien segurtasuna bermatzearen alde, eta arrazoia aitzakia bihurtu eta segurtasunerako semeak desjabetu.       

Kokoteraino zeuden eta behin baino gehiagotan jauntxoei planto eta aurre egin bazieten ere, ezer argirik lortu ez, eta bueltan egurra jaso. Amonaren bati sutondoko txinpartaren batek utopiaren ameskeria benetako ametsetara ekarriko zion arte. Amestu dezagun nola arraio bukatu gure izerdiaren etengabeko lapurreta honekin! Burutazio horiekin, esku artean baratxuri begi bat (Allium sativum) zuritzen ari zen, hamaiketakorako ajoarrieroa ere buruan. Zuritu eta kosk, itzalgaizka kosk. Baratxuria osasuntsua dela oso badaki, batik bat gordinik. Eta gorputza piztu egiten du; odola mehetu eta presioa jaisten du, ondorioz odolak arinago egiten du batera, bestera eta burura. Eta ametsa pizten da: baratxuria! Baratxuria barazki txikitakoa da; ez da labore garrantzitsu horietakoa, eta, gakoa, ez du hamarreneko zergarik ordaintzen. Baratxuria lantzen badute, obispo, jauntxo eta erregeei, zartakorik eman gabe hortzak erakutsi eta kitto. Harrezkero, pixkanaka, herri osoa baratxurigintzara eman zen; eta egun ezaguna da horrexegatik. Baratxuriaren matxinada 1662an gertatu zen, Faltzesen. Harrezkero, Faltzesko baratxuri gorria sonatua da, iraultzaren baratxuria.

Hori dena gogora dakar Faltzesko baratxuri korda bat sukaldean zintzilika edukitzeak. Eta osasuna. Aipatutako antikoagulatzailea, odolaren presioa lasaitu eta zainen elastikotasuna zaintzen duena, bakterioen aurkaria, onddoen aurkaria, kolesterol txar murriztailea, antioxidatzailea, birusen aurkaria… Eta nekazarien patrikaren zaintzailea eta iraultzailea. Oraintxe duzu nonahi Faltzesko baratxuri gorria. Gorria.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Landareak
2024-04-21 | Nicolas Goñi
Oihanen kolapsoa saihestu dezakeen bioaniztasun globala nola zaindu?

Ekosistema askok itzulera gabeko puntuak dituzte, hau da, estresa maila berezi bat pairatuz gero –izan klima aldaketa, kutsadura edo kalte fisiko zuzenarengatik– desagertzen ahal dira, eta ekosistemak haien artean konektatuak izanez gero hurrenez hurren elkar... [+]


2024-04-18 | Estitxu Eizagirre
Gorka Torre
"40 landare mota ditugu oihan baratzean, urte osoan bertatik jateko eta tresna xinpleekin lantzeko"

Baso jangarria edo oihan baratzea lantzen dute duela 14 urtetatik Odei Etxeberriak eta Gorka Torrek. Zuhaitzak eta barazkiak uztartzen dituen sistema honen oinarriak azaldu ditu Torrek Egonarria saioan, Mattin Jauregiren galderei erantzunez. Urte hauetan guztietan hainbat... [+]


2024-04-14 | Garazi Zabaleta
Jakiak ehuntzen
Zangoza inguruan tokiko elikadura sistema eraikitzen

Zergatik doa mundu guztia Iruñera erosketak egitera, gure eskualdean elikagai asko ekoizten bada? Zergatik da hain zaila bailara hauetako produktuak bailara hauetako dendetan topatzea?”, galdera horiei eta beste zenbaiti tiraka hasi ziren lanean Zangoza aldean duela... [+]


2024-04-14 | Jakoba Errekondo
Odolezko laranjak

Istorio ugarik lanbrotzen du bere jaiotza. Bere koloreak erakartzen du gehien. Azalarenak zenbaitetan, baina batez ere mamiarena da deigarria. Odolezko laranja da (Citrus x sinensis). Denetatik entzun izan da bere sorkuraz: laranjaren (Citrus x sinensis) eta mingranaren (Punica... [+]


Prozesionaria jalea

Esaera asko sortu ditu hegazti honek. Ikusteko zaila den arren, denok ezagutzen dugu. Nola? Kantuagatik. Bere izena kantu egiteko erak eman diola pentsa dezakegu. Urtero kantatzen du udaberrian eta uda partera aldiz, isildu egiten da. Esaerak dioenez, “maiatzean kuku, San... [+]


Eguneraketa berriak daude