2022ko urtarrilaren 26a
1995 eta 2000. urteen artean Alberto Fujimoriren gobernuak Perun milaka emakume esterilizatu zituen derrigorrean, "pobrezia gutxitzeko estrategia" moduan aurkeztuz. Abenduaren 11n Rafael Martínez epaileak prozesu penala abiatu du Fujimoriren eta lau kargu-ohien aurka, "bizitzaren, gorputzaren eta osasunaren aurkako delituengatik". 270.000 emakumek jasan zituzten behartuta egindako ebakuntzak falopio tronpak lotzeko, eta 18 emakume hil ziren.
Alberto Fujimori lehendakari ohiarekin batera epaituko dituztenak dira Eduardo Yong, Marino Costa eta Alejandro Aguinaga ministro ohiak eta Ulises Jorge Aguilar funtzionario-ohia.
Fujimoriren aurkako prozesamendua oraingoz eten egin du Peruko auzitegiak, honen defentsak argudiatu duelako prozesamendu hau ez zegoela Fujimori 2007an Perura eraman zuen extradizioa gauzatzeko Peruk eta Txilek egin zuten akordioan. Peruk Txileko gobernuari eskatu dio prozesamendu hau extradizio luzapenean gehitzea. Fujimorik 83 urte ditu eta 25 urteko kartzela zigorra betetzen ari da.
1995 eta 2000. urteen artean 300.000 esterilizazio baino gehiago egin zituzten: horietatik 272.000 tronpen ligadurak izan ziren eta 24.000 basektomiak, "pobrezia gutxitzeko". Ez da ezagutzen horietatik zenbat izan ziren behartuta egindakoak. Desinformemonos hedabideak adierazi duenez, uste da 270.000 emakumek horietako asko gaztelania hitz egiten ez zutenak, jasan behar izan zituztela ebakuntzak behartuta eta hauetan 18 emakume hil ziren, datu ofizialen arabera.
Auzi penala 2002an hasi zen, 1.317 pertsonak salaketa jarri zutenean, horietatik gehienak jatorrizko herrietako emakume eta gizonak. Kasua geroztik artxibatua eta berriz irekia izan da hainbat alditan.
Espinoza fiskalak 187 dokumentu eta deklarazio aurkeztu zituen Fujimori eta bere taldea inputatzeko. Ebakuntza hauek hildako emakumeetako batzuk ziren Mamerita Mestanza eta Celia Ramos, eta hauen espedienteak giza eskubideen sistema interamerikarrera iritsi ziren.
Martínez epaileak 120 eguneko epea ezarri du instrukzio faserako, delituaren frogak biltzeko. Aurrerago iritsi daiteke ahozko epaiketa.
Osasun langileek bazekiten Fujimori eta bere ministro taldearentzat lehentasuna zela "antikontzepzio kirurjikora" herritarrak behartuta edo engainatuta eramatea. Medikuek kaleratuak izateko arriskua zuten hilean ez bazuten pertsona esterilizatuen kuota bat lortzen, eta kopuru zehatz batetik gora jasotzen zutenek sariak eta bidaiak jasotzen zituzten.
Emakumeak konbentzitzeko, langileek mehatxu egiten zieten gizarte laguntzak edo elikadurakoak galduko zituztela, edo ez zizkiela haur jaioberrien dokumentuak emango. Edo zuzenean poliziaren aurrean salatuko zituztela ez bazuten prozedura onartzen.
Gaztelaniazko bideo honetan, gaiari buruzko erreportajea:
Giza Eskubideen Europako Auzitegiak ez du aintzat hartu Altsasuko gazteek epaiketa bidezkoa izan zuten aztertzeko eskakizuna. Auzipetutako gazteetako batek, Iñaki Abadek, eman du jakitera berria.
Mirentxin boluntarioen taldeak azaldu duenez Etxerat elkarteak adierazi die jadanik ez dela euren laguntzarik behar euskal presoei bisitak egiteko bidaietarako, preso gehienak gertuagoko kartzeletara hurbildu dituztelako. 1999an sortu zen kolektiboa eta urtero 700 gidari baino... [+]
COVID txertoa hartu edo ez, norberaren hautu bat da, legezkoa, eta batak bezala besteak errespetu bera merezi duena. Ez da derrigorra, baina behartzeko erreminta ezarria dago Euskal Herri osoan: Europar Batasunak bidaiatzeko udan jarri zuen QR pasaportea. Zer dakar QR... [+]
Hegoafrikan segregazio arrazistaren kontra borrokatu zuen Desmond Tutu artzapezpikua 90 urterekin hil da Lurmuturreko Hirian. Bakearen Nobel Saria jaso zuen 1984an, apartheida ezabatzeko egindako lanagatik. Hegoafrikako Gobernuak astebeteko dolu ofiziala iragarri du eta mundu... [+]
