Belarriaren gozamenerako
Josu Zabaleta itzultzailearen “Belarria da gramatika” esaldia Ibon Sarasolak jasotzen du Bitakora kaiera liburuaren hasieran, ondorengo tesiaren iragarle: “Belarria gidari harturik idazten duten egungo autore onak irakurriz lortuko du idazle batek idazle on izatea, hots, idazle onaren belarria izatea. Eta egungo euskararen benetako gramatika izango da idazle on horiei darien gramatika biltzen duena”. Euskaltzaindia utzi duen hiztegigilearen aburuz, belarri oneko idazle horiek osatzen dute euskararen akademia. Hildakoen artean Koldo Mitxelena goraipatzen du; oraingoetan, berriz, Anjel Lertxundi, Bernardo Atxaga eta Iñaki Segurola, besteak beste.
Hiruretako batek –asteasuarrak– obra baten balioa nabarmendu berri du, belarri oneko idazle bihurtzeko lagungarri izan daitekeelakoan: Hauspoak euskara batuan argitaratu duen Pello Errotaren bizitza bere alabak kontatua. Txukun idazten ikasteko hori bezalako lezio gutxi haren ustez. Azken egunetan, H-rik gabeko Auspoaren obran murgilaldi batzuk eginak ditut Interneten, Antonio Zabalak argitaraturiko liburu guztiak sarean eskura ditugula aprobetxatuz. Eta askotan gogoratu dut Atxagak esanikoa. Izan ere, handik eta hemendik pasarte batzuk hartzea, tolosarraren aurkezpenak barne, haize freskoa da irakurlearentzat. Ez dakit hortik idazleak etekinik aterako duen; irakurleak bai, dudarik gabe, irakurlearen belarriak batez ere. Aukeran beste paraje batzuk nahiago dituena ere, gozo eta eroso ibiliko da istorio horietan.
Dena esana badago ere, garrantzitsuena falta da: kantuari eman beharreko grazia, kolorea, sentimendua, dirdira, arima. Eta hori non ikasten da, hori nork erakuts dezake?
Belarriaz ari garenez, musika aipa genezake eta literaturarekin alderatu. Partitura dugu musikaren gramatika, bete beharreko arau guzti-guztiak aletzen baititu: tonua, noten iraupena, isiluneak, komak, errepikapenak… Dena esana badago ere, garrantzitsuena falta da: kantuari eman beharreko grazia, kolorea, sentimendua, dirdira, arima. Eta hori non ikasten da, hori nork erakuts dezake? Gure koruko zuzendariak galdera erretoriko horiexek egin ohi ditu, etsiturik, Mozart edo Bachen melodia zoragarria kantu zakar bihurtzen dugularik.
Artikuluaren amaierara heldu eta YouTuben sartu naiz, Pachelbel-en Kanona entzuteko, lerro hauek borobiltzeko lagungarri izan zitekeelakoan. Zenbaterainoko lana dago horren atzean? Pare bat ordukoa edo urtetakoa? Ideiarik ere ez. Kontua da oraintxe entzuten ari naizen nota sinple eta sarkor horiek barnea inarrosten digutela, hunkitu egiten gaituztela.
Artea esaten zaio horri. Hori lortzeko grazia nola eskuratzen den esaten zaila da. Zorionez, eta hori da garrantzitsuena, guztion eskura dago. Literaturan eta musikan. Klik bakar batera, askotan.
Ekialde Erdia dantzan jarri dute pertsona-bilagailuak eta walkie-talkieak lehergailu bihurtu dituzten erasoek. Israel isilik da, baina inork gutxik jartzen du zalantzan erasoen atzean hura dela. Besteak beste, iraganean aritu delako jada jolas hilgarri horietan, eta akusazio... [+]
Aurtengo Euskarabildua topaketa teknologikoa (iAmetzak antolatzen duena urtero) urriaren 17an izango da Donostian, San Telmo Museoan. "Artifiziala ez den teknologia" jarri diote goiburu gisa, adimen artifizialaren oldarraldi garai honetan "inoiz baino... [+]
Uda honetan, gutxienez hemeretzi erailketa matxista izan dira, eta horietatik gutxienez hiru kasutan, poliziak edo polizia ohiak dira hiltzaileak. Donostian, gainera, erailketa saiakera bat ere izan da ertzain baten partetik: bere bikotekidea hiltzen saiatu zen abuztuan.
(Baina Kievek Errusiari eraso egiten uzteak gerrara eraman gaitzake zuzenean).
George Beebe CIAko Errusiako analisi zuzendari ohia da eta bere artikulu hau Rafael Poch kazetariaren blogean argitaratu dute gaztelaniaz eta Brave New Europe webgunean ingelesez.
Europako Alderdi Popularrak ultrakontserbadoreekin eta eskuin muturrarekin landuriko ebazpenak aldeko 309 boto, kontrako 201 eta hamabi abstentzio jaso ditu. Ekaineko Europako hauteskundeez geroztik, lehen aldia da eskuina eta eskuin muturra baturik agertzen direla Estrasburgon.
Foru Legebiltzarraren arabera, “oinarrizko eskubideak eta askatasunak murrizten dituen legea da, eta zigor-atal neurrigabea du, demokrazia aurreratu bati ez dagokiona”.
Internet hasieran askatasunaren espazio izan zen, baina gaur egun enpresa handien esku dagoen lurralde kontrolatu bihurtu da. Testuinguru honetan, teknologia burujabetza eta ongizate komuna lortzeko Internet berreskuratzeko beharra gero eta premiazkoagoa da. Egile eta aktibista... [+]
"Mozal legea" baliatuta jarri ditu poliziak isunak. Tubacexen eginiko piketegatik izan dira zigor gehienak.
2016tik 2023ra bitartean, Pastguren paper-fabrika izandakoa erraustegi modura erabili zuen Glefaranek, elektrizitatea ekoizteko. Zazpi urte horietan zehar, errauts-partikulen isurketa-mugak urratu zituen, eta "gizakien eta ingurugiroaren osasuna arriskuan jarri" zuen... [+]
Azken aukera asteburu honetan 'Inexa de Gaxen' pastorala ikusteko.
Bizkaiko Probintzia Auzitegiak amnistia aplikatu die Kataluniako prozesu independentistarekin lotutako mobilizazio batengatik kondenatutako lau gazteri. Kataluniarekin elkartasun ekimenengatik herritar gehiago ere zigortu zituzten Euskal Herrian 2011 eta 2023 artean, bide... [+]
Ameriketako Estatu Batuen ipar ekialdean azken urteotan maila handiko fenomeno batek eragin garrantzitsua izan du osasun publikoan, eta basa animalien osasunaren garrantzia oroitarazten du. Argitaratu berri den ikerketa baten arabera, gertaera hori eta sortu dituen ondorioak... [+]