Sabin Bikandi Aiko musika taldeko kide dugu, eta Dantzaldi Ibiltariaren sortzailetako bat. Londreseko Unibertsitatean doktoratu zen Etnomusikologian, eta Bilboko Udal txistularien Bandako danbolin jotzaile eta musikagilea da; bereak ditu Aiko musika taldeak jotzen dituen kanta gehienak. 2008an ekin zioten Dantzaldi Ibiltariaren programari, eta ordutik 2.000 dantzari hartu dituzte ikastaro, tailer eta mintegietan. “Baina hori ez da gure liga” dio Bikandik, “ez gaude kopuruari begira. Badakigu zein den gure lekua. Pozik gaude, gero eta baliabide gehiago baititugu eta zaletuak ere gero eta gehiago baitira, batez ere, gu bezala, gozatzera heltzen direnak. Dantzaldi Ibiltaria zabaltzeko aukera izan dugu, gero eta jende gehiagok babestu duelako ekimena”.

Aikoren Dantzaldi Ibiltaria herrietan eskaintzen ziren ikastaroekin hasi zen duela 7 urte. Ordutik, hazi eta hazi. Egun, Bilbon ez ezik, Donostian eta Iruñean ere egingo dira ikastaroak, eta “hori inportantea da”, Bikandiren aburuz, “Bilbon Bizkaia aretoak eskeintzen digun espazioa eta ekipamendu duina izatea ere garrantzitsua den bezala”. Donostian Victoria Eugenia antzokian ematen dituzte saioak, Ondarroan Bekozini areto zabaldu berrian, eta Durangon Plateruena Kafe Antzokian.

Baso erdi batzuk hartuz edo ikasleak batzeko egiten diren bazkarietan eta erromerietan elkartzeak ekimen sozial bihurtzen dute Dantzaldi Ibiltaria. “Dantza soziala da guretzat, harremanetarako egiten dena. Betidanik, elkartzeko gunea izan da erromeria. Ospakizun hori apur bat aldatu bada ere, elkartzeko eta harremanetarako proposamena da gurea. Egungo gizarteak bakarrik bizitzera bultzatzen gaitu, eta elkarrekin egoteko, hitz egiteko edo parrandarako guneak sortzea da Dantzaldi Ibiltariaren helburu nagusia”, dio musikariak. 

Aikoren saioak euskara hutsez izaten dira eta bertaratzen diren gehienak euskaldunak badira ere, “sentsibilitate desberdineko jendea naturalki biltzea lortzen dugulako, harridura erakutsi izan digute euskara teknikariek. Katalanak eta alemaniarrak ere badira gure artean, eta hori ere onuragarria da euskaldunontzat, bakarrik ez gaudela sentiarazten digulako. Gu bezain zaletu direnak ere badirela ikusten dugu eta hori jakitea gauza polita da”.

Dantza irakasle berriak

Aikok eta EHUk akordioa sinatu berri dute, Leioako Irakasle Eskolako Graduko ikasleei zuzendutako mintegia sortzeko. Horren bidez, etorkizuneko irakasleak euskal dantzan eta musikan trebatuko dituzte. Musika eta dantza tradizionala kultur ondasuntzat sustatzea da Aiko eta EHUren arteko akordioan ezarritako helburuetako bat, folklorearekin lotutako ezagutzaren transmisioan lagunduz eta kultur ondare tradizionala mantenduz, grabazio, partitura, musika-tresna, jantzi eta gainerakoen bilketa, zainketa eta zabalkuntzaren bitartez. Era berean, ekimen honen bidez, euskal musika eta dantza tradizionala aisialdirako jarduera normaltzat har dadin nahi da. Irakasle Eskolako ikasleentzat espresuki egindako ikastaroa bada ere, zabalik egongo da beste fakultateetako ikasleentzat ere. “Dantzariak garenez, urratsez urrats gabiltza. 25 orduko mintegia antolatu dugu, astean behin, abendua bitartean. Ea zer ematen duen, jendeak ezagutu gaitzala” dio Bikandik.

Azken finean, mintegi honetan Aikok eta Dantzaldi Ibiltariak egindako apustua euskal dantzaren eta musikaren irakaskuntza normalizatzearen aldekoa da. “Euskararen normalizazioa hurbiletik ezagutzen dut eta badakit dantzaren eremuan gauza asko ditugula egiteko. Euskal Herriko herri askotan errezagoa da saltsa, merenge ala sabeleko dantza ikastea, euskal dantzak ikastea baino”, nabarmendu du Bikandik. “Ez dugu eskolarik dantza maisuak trebatzeko. Orain arte, batzuen borondatezko lanari esker mantendu dira euskal dantzak eta musika. Eta eskerrak horri!. Baina egungo gizarteak beste gauza batzuk eskatzen ditu, dantza tradizonalaren transmisioa ezin da bolondresen esku utzi. Ikuspuntu nostalgiko eta erromantiko hori desagertzen ari da, bai hizkuntzaren transmisioan, baita dantzarenean ere. Gauza bat da dantzan jakitea eta beste bat dantza irakasten jakitea. Euskal dantza Eskolak behar beharrezkoak ditugu” aldarrikatu du sortzaileak.

Aikok irakasteko bere metodologia sortu du, eta euskal musika tradizionaleko sortzaile diren heinean, euskal dantzarekiko zaletasuna landu dute. Betiere, asmo ludikoz. “Gure kulturan dantzan egitea musikarekin bat egitea da. Ildo horretatik, gure ekarpentxoa egiten dugula iruditzen zait. Eta kalean, herrian, dantza zabaltzea, lotsa galtzea eta disfrutatzea da gure nahia. Egungo gizartean badirudi dantzari izateko profesionala izan beharra dagoela, espezialisten kontua dela ezinbestean. Dantza demokratizatu nahi dugu, eta horretarako dantzakera zaharrera jo dugu, dantzakera tradizionalera, ez akademikora. Ez zaharragoa delako, molde hori denontzat erraza delako baizik”.