Garabidek jorratzen duen hizkuntza lankidetza edo kooperazio linguistikoan urteetako lanaren bilketa da ikus-entzunezko hau, zehazki Mexikoko nahuatl hizkuntzaren biziberritze esperientzia Tosepan kooperatiba taldean.

Egileak: Nekane Muñoz Poza, Maider Navarro eta Ane Urkola

Dokumental hau Ikus-entzunezko Komunikazioko Gradu Bukaerako Lana izan zen 2016-2017 ikasturtean, Mondragon Unibertsitateko HUHEZI fakultatean.

Milaka ertamerikarren sufrimendua islatzen duten argazki ikusgarriak egin ditu Simone Dalmassok, eta Plaza Publica-k zabaldu ditu.

Ez aurrera eta ez atzera dago Ertamerikako migratzaileen karabana Mexikoko Tijuanan. Milaka lagunen ametsa zen, kolektiboaren indarraz baliatuta, AEBetako muga gainditzea. Hilabetea eman dute zain, baina tenperatura baxuak eta euriak larritasuna barreiatu dute kanpamentuetan. Egoeraren larria ikusirik, bakan batzuek etxera itzultzea deliberatu dute. Beste batzuek AEBetako hesien, polizien, militarren eta paramilitarren oztopoei, nola edo hala, aurre egitea erabaki dute.

Muga zeharkatzea ezinezkoa da estatubatuar militarren begiradapean. “AEB ez da babeslekua” dio Trumpek. Ehun lagun inguru beraien herrialdera itzuli da dagoeneko.

Astebete baino gehiago daramate Tijuanan, muga zeharkatu nahian. Trumpek 6.000 militar baino gehiago ditu bertan. Igandean muga igarotzen ahalegindu ziren, eta gogor erantzun zuten AEBek.

Xenofobia nagusi da Tijuanan, Mexiko eta AEBen arteko mugan. 5.000 migratzaile inguru daude hirian, ez aurrera eta ez atzera, eta haien kontra manifestatu dira Tijuanako herritarrak.

Lehen 800 migratzaileak iritsi dira Tijuanako hondartzetara, eta hesiaren aurrean dira jada. Datozen ordu eta egunetan iritsiko dira gainontzekoak. Trumpek segurtasun indarrak areagotu ditu, eta muga abendura arte itxi du.

1968ko urriaren 2an, neurri demokratikoak eskatzen zituen ikasle mugimenduak deituta, jendetza bildu zen Mexiko Hiriko Hiru Kulturen plazan. Frankotiratzaile talde paramilitar batek 500dik gora pertsona atxilotu eta dozenaka hil zituen. Hamar egun geroago hasi ziren Olinpiar Jokoak.

Irailaren 26an 19:00tan bilduko dira Unamuno plazan, desagerpenen 4. urteurrena dela eta. Musika, olerkiak eta idatziekin gogoratuko dituzte desagertuak Ayotzinaparekin plataformak deitutako elkarretaratzean.

Uztailaren 30ean heldu ginen San Cristobal de las Casas hirira, Txiapas, brigadako bost kideok. Laster konturatu ginen ahorita ahorita erritmora ohitu behar genuela eta hori zela eta, gauean elkartu ahal izan genuen bostok.