Datorren igandean, uztailaren 1ean, mexikarrek 500 parlamentario, 128 senatari, 9 gobernadore eta lehendakari berria hautatutako dute. Beste behin ere ezkerreko hautagaia da inkestetan buru: Andrés Manuel Lopez Obrador –AMLO moduan ere ezaguna– eta Morenako (Birsorkuntza Nazionalerako Mugimendua) buruzagia.

Mexikoko Oaxacako Tehuantepec-eko istmoan sortu zen Bettina Cruz Velázquez (Juchitán de Zaragoza, 1962) eta han bizi da. Gaztetatik ibili da borroka sozial eta politikoetan engaiatua eta, egun, Indigenen Kongresu Nazionalak (CNI) aukeratutako Indigenen Gobernu Kontseiluko (CIG) gobernu organoaren batzarkidea da. Bere lurraldean enpresa handiak –tartean euskal enpresak– eraikitzen ari diren aerosorgailu parkeen aurkako mugimenduko buruetakoa dugu.

"Ideien kontrabandoan aritu izan gara, euskal herrietatik ekarritakoak hemengo ideiekin batu, nahastu, trinkotu, eraldatu ditugu. Eta, era berean, hemengo batzuk hartu, gureekin nahastu eta han ere eragina duten. Asko ikasi dugu, asko partekatu, asko bateratu. Bai, itzela izaten ari da, bai. Izan ere, gure ezagutza mugatua denean (hau da, beti!) lagunduko gaituztenengana jo behar dugu".

Orain dela 41 urte sortu zen Tosepan, Cuetzalan aldean. Hasiera batean, bertako herritarrak kafea eta pipermina prezio duinagoan saltzeko elkartu ziren. Ordutik, baina, mugimendua asko hazi da, asko aniztu da. Eta zertan oinarritzen da ba? Ekonomia sozial eta solidarioa da Tosepan, ezer izatekotan.

“Ez da gizonen eta sistemaren lana guri askatasuna ematea; kontrara, sistema kapitalista patriarkalaren lana gu menpeko egitea da”, esan zuen emakume batek zapatistek antolatutako emakumeen lehenengo Nazioarteko Topaketaren irekiera ekitaldian, Desinformémonos atarian irakurri daitekeenez. Martxoaren 8an ireki zituen ateak Morelia Karakola espazio feministak, Txiapasko Tzotz Choj eremuan, eta hil bereko 11n itxi.

Mattel panpin-enpresak Frida Kahlo artista mexikarraren Barbie bat merkaturatu du martxoaren 8arekin lotuta. Produktuak zeresana eman du, besteak beste, Kahloren familiari ez diotelako lehenago jakinarazi.

Oiartzungo (Gipuzkoa) ahozko tradizio batean oinarrituta, kutxa magikoekin egindako bideoipuina. Hunucma-n (Yucatan) sortutako La X'tabay bideoipuinaren erantzuna da.

Modako fruitua da. Mendebaldeko herritar urbanoek produktu onuragarrien “erregina” esaten diote, haren koipeak gizentzen ez duelako. Baina ahuakatearen produkzioa odolez zikinduta dago. Mexikoko Michoacan estatua da adibiderik esanguratsuena.

Artea, politika, kultura eta kirola izango dira hizpide eta parte-hartzaileek 200dik gora proposamen egin dituzte.

Garapenaren izenean, munduko espezie guztiak, salbuespenik gabe, menpeko hartu eta merkantzia bilakatu ditugu. Jaten ditugu, janzten ditugu, gozamen  pertsonalerako ehizatu ala giltzapetzen ditugu, zientziaren izenean barrabaskeriak egiten dizkiegu, gure hutsune emozionalak betetzeko bere ingurunetik erauzi eta gure bizimodura behartzen ditugu… Gizakiok naturatik etekina ateratzea (elikadura, eraikuntza, medikamentuak, lanabesak, energia…) zilegia eta ezinbestekoa da, baina... [+]