Un ano despois doutro, 87 anos pasaron desde aquel luns terrible, o 26 de abril, día de mercado en Gernika, día da morte. Días e anos despois de lume e chumbo. Cemento e silencio sobre moitos mortos. Fracaso e sufrimento. Personalidade prohibida, oprimida, negada.

Cando volver florecer Gernika? Recordo que cando 50 anos da barbarie tentamos florecer. “Gernika 37-87”. No cadro de Picasso, na zona de sombra, eliximos a pomba de á crebada que aparece en gris escuro. Pomba mediocre da paz. Démoslle unha nova vida, na cor do arco iris, símbolo da resurrección, ave fénix eterno. Gernika-País Vasco resucitado do po da guerra. Recuperar a verdade e traer aos mellores historiadores de todo o mundo a Gernika (Southword, Vilar, Viñas, Tuñon de Lara, Irujo…). Congreso internacional pola paz e a autodeterminación. Os artistas e cantantes máis brillantes do momento. A mocidade vasca na inundación. Colocamos Gernika mirando ao futuro País Vasco libre.

Pero entón tamén formaron unha coalición para atallar ese camiño. O alcalde nacionalista de Gernika, Zuzaeta, e o goberno de coalición Ardantza Jauregi (PNV-PSOE), fixeron todo o posible para desbaratar a floración de Gernika, que neses días sinalados enviaron á metade de Gernika a golpear a miles de mozos “negros” da Ertzaintza.

Desde entón pasaron moitos anos e leváronse a cabo moitas sesións, chamáronse Lizarra-Garazi, chamouse Loiola ou Aiete, Luhuso ou Baiona, e os vascos seguimos reivindicando a Euskal Herria libre dunha ou outra maneira. A forza da última Korrika, en todo o territorio vasco e especialmente no final de Bayona, son unha mostra dese profundo desexo. O desexo da identidade vasca tamén apareceu nos principais acontecementos deportivos, como despois da vitoria do Athletic en Bilbao. Como destaca nos resultados electorais do tres países occidentais. E que o próximo 12 de maio volverá aparecer en Senpere Herri Urrats.

Ao chegar a este punto, temos que facer unha pregunta grave: en que funcionan os partidos políticos e institucións de Euskal Herria? Colaboran na materialización dese profundo desexo dos cidadáns vascos, na apertura, no arranque, no camiño que conduce ao País Vasco libre? Para que se fan agora e aquí coalicións e alianzas? Están a facerse cara á independencia do País Vasco e a República Vasca?

O labor principal é a internacionalización vasca, tendo en conta o conxunto de Euskal Herria, e non é un obxectivo abstracto, porque temos funcións moi concretas.

Para que asociarse, que coalición e que alianzas? Para iso, imos conseguir novas Leis de Eúscaro actualizadas en todos os parlamentos e institucións, e facer o eúscaro como lingua principal de devanditas institucións. Firma de convenios políticos entre gobernos de Navarra e o País Vasco e colaboración co Colexio Vasco de Centros urbanos. Organizar o poder xudicial propio en todos os territorios. Constituír un Consello Audiovisual para todo o País Vasco. Priorizar a cooperación entre os partidos nacionalistas de toda Euskal Herria en todos os acordos e alianzas nacionais. Seguindo os acordos Lizarra-Garazi, abrir vías de autodeterminación, compartir unha folla de ruta concreta para conseguir a República Vasca.

Euskal Herria é o noso único territorio libre posible. Alí resucitaremos a todos nosos Gernika.