A polisistema é unha teoría que pode axudar a liberar un dos maiores nós que pode vir de face ao futuro do bertsolarismo (Even Zohar, 1978). En poucas palabras, a Teoría dos Polisistemas concibe os fenómenos culturais como sistemas nos que interactúan factores como o produtor, o consumidor e a organización, o mercado, o repertorio e o produto que se atopan entre eles (por exemplo, para valorar un verso, mira a todo o sistema, non só á métrica). Outra das bases da teoría é que en calquera sistema cultural sempre hai capas diferentes, como na sociedade. A capa central ou medular é canonizada, con lexitimidade, mantida polas institucións... e as capas da periferia están en constante competencia coa medular.

Ese é o fío que se enredou: o discurso político directo do bertsolarismo non quixo abordar esta tensión entre as capas, pensando que ía ser en detrimento do bertsolarismo. Por tanto, todos os programas, bertsolaris, é dicir, todos os sistemas víronse como una mesma capa: todos como unha capa de medula, como un sistema de bertsolarismo completo. Isto trouxo consecuencias como a dificultade de entender a lóxica destes fenómenos periféricos (GR, Hamaika bertute, Gaztetxeko txapelketa...), o desenvolvemento dunha estratexia case exclusiva para o espazo por parte das principais institucións (Bertsozale Elkartea), a falta de lexitimidade das iniciativas periféricas (como “en beneficio de algúns”, e iniciativas medulares “en beneficio

do bertsolarismo”). Co tempo e a dispoñibilidade de recursos, o movemento periférico está cada vez máis organizado. O reto é que para que os bertsolaris e afeccionados de todas as capas sigan cohesionados no futuro, é necesario incorporar esta visión dos polisistemas para que todas as capas sentan recoñecidas e no futuro o traballo fágase mirando a todas as capas. En caso contrario, si os movementos periféricos estrutúranse fóra dos mercados e institucións actualmente en vigor, que ocorrería si algunha vez estas capas chegasen a ser o centro?

Le no blog Garialea a Teoría dos Polisistemas no bertsolarismo.