Por tanto, este “dereito de réplica” que a organización armada ha vindo asumindo reiteradamente nos documentos dos últimos meses deixou de lado, nos momentos máis importantes, a aposta polo proceso político desa “maioría social” á que aludiu con frecuencia. Noutras palabras, si en Euskal Herria non hai forza social suficiente para dar o salto a un novo marco político, a forza armada sobra, e si hai forza social suficiente para dar o salto correspóndelle a el responder no político, con contundencia. Acabouse a mestría sobre o escenario! A educación pedagóxica participativa correspóndenos aos partidarios da soberanía! Do mesmo xeito que nas estratexias sobre conflitos, debería partir do que se denomina desenvolvemento sostible: que/quen delimita? A iso si que tiña que responder.

A outra constatación que tiven foi a de que, cando a comparei co documento que interrompeu o lume o ano pasado, que difícil é definir conceptos dunha vez por todas no noso ámbito político! Demasiado pouco que ver cos textos documentais actuais! Por tanto, un dos nós fundamentais da solución é conseguir un marco político que deixe todas as opcións políticas, incluída a soberanía, en mans da decisión da sociedade vasca, e xa no comunicado, non é razoable que nesta ocasión póñase a independencia como un límite case imprescindible para deixar as armas. O proceso require claridade, mesmo en conceptos. Que ninguén poida deducir destas palabras que me sitúe con aqueles que constantemente pon a culpa do errado intento no solar da organización armada, nin que pensen, porque neste momento a divisoria política é única e demasiado ampla. Cada un no seu ámbito, pero crítico, inevitablemente.

E demasiadas dúbidas. Como vai exercer a organización armada o “dereito de réplica”? E antes diso, que van facer os axentes que están a favor de renovar o proceso, máis aínda cando o Estado comezou a usar o pau até as eleccións de primavera, encarcerando aos seus interlocutores? Non teñen que canalizar o seu dereito a responder desde a política? Ou cada cal está metido no bulebule das súas eleccións? Ao final terei que pensar que as eleccións se converteron nun obstáculo para a consecución dunha democracia real.
Pero aquí non hai que inventar gran cousa, o esencial está inventado; dixérono todos os expertos traídos aquí: os conflitos políticos supéranse a través da política, e niso a lei ten que axudar, non obstaculizar, aínda que para iso haxa que cambiar. A moitos lles falta crer niso. Pero non hai outro camiño.