A maioría das veces, con todo, movémonos doutra maneira, tanto no día a día de cada un, como na organización da vida, na elección social, na escritura de publicación... –Prefiro e vostedes tamén prefiren deixar en paz o discurso que nos vén da política, porque no Aberri Eguna que acaba de pasar e no que temos encima as eleccións sóbrannos exemplos–. Temos unha forte tendencia a reivindicar o que outros teñen que facer, a esixir o que nos debemos, a denunciar o que non fixeron, coma se non deber tocar no noso interior, coma se todo fose ben.

Gústame ler entrevistas, escoitar tamén, pero prefiro ler. A cuestión do ritmo, seguramente –como tamén escribo resólvome mellor que falando–. Para algo me serve saber que din os demais, como se adaptan a min polo menos difícil – quero dicir “complicar”– na xestión da vida que me pasa. Por iso os que máis me interesan son os de xente fiucega que pensa en profundidade e cun pouco de orde, os que tratan de responder honestamente. A miúdo atopo chaves ou algo polo estilo; polo menos, novas físgoas para mirar as cousas, que na maioría das ocasións sérvenme para respirar. É moi importante saber como di o entrevistado, a través de que palabra explícao, porque en certa maneira é parte do que di.

Ultimamente lin unha entrevista con Juliette Binoche. Binoch di cousas moi interesantes, profundas nesa entrevista. O entrevistado debía de saber o que facía. Unha cousa marabillosa, unha desas que me abriu unha brecha respiratoria, é que cando alguén confía a outro, cando confía no outro, demostra amor. Dá gusto sentirse agradecido. Eu tiven moito amor. As palabras de Binoche axudáronme a pór unha parte diso nas palabras.Desde o

punto de vista colectivo, hai outra cousa profunda, que a min polo menos non se me informou, pero que nos toca no máis profundo. Diría que se nos coñece dalgún modo, pero que se nos esconde entre as néboas, que sacamos á luz para reprocharllo aos demais, para porllo aos outros, aos nosos debedores. Binoch di que si un pobo non está en paz co seu pasado non se pode afrontar o presente e quen sufriu ten que reconciliarse primeiro consigo mesmo. Estas palabras de Binoch fixeron eco dalgunhas liñas do libro Muller en guerra de Maruja Torres, que estou a ler estes días, na cavidade acústica da miña cabeza. Torres di que os pobos, cando chegan tempos mellores, pacíficos, queren esquecer o que sucedeu: non queren renovar o sufrimento lembrando o que sucedeu. Pero non o conseguen. Ao calar os feitos, detéñense na insignificancia das cousas, non perciben a felicidade.