Si o son do trono chegou para todo o ano, necesitaremos trumoira ou trumonira (Osmunda regalis) ou ira. Xabier Laka Arrizubieta, de Ispaster, lembrounos moi ben a imaxe da trumoidea tal e como ela di. Tamén chamado Doniane-ira, Jondoni Joane-iratze, Sanjuan-iratze, Sanjuan-garoa e Sanjuan-ira, hai que bendicir o día da doniene para protexerse da tormenta e Azkue, sacerdote católico, explícanos como utilizalo: “O himno e a trumonira, bendicidos por entón, queimáronse na porta da bóveda de tézaa durante os días de trumón: os que raquemos ao ano nas demais a véspera de doniane”. Laurel ou loureiro é Laurus nobilis.

Para protexer hortas de vestíbulo, campos de cultivo, manzanales, prados, etc., ademais do tempo, é costume pór ramos de flores, feixes de sanjuan. É unha selección de flores para completar o ramo en cada casa e comarca. Plantas medicinais, rituais, sinxelas, con floración óptima nesta época, cada unha delas.

Nos lotes, ademais de flores, hai herbas e follas. Moi raramente, ao pé do mazo tamén vin cabezas de terra das plantas, como o allo (Allium sativum) e a cebola (Allium cepa) que se poden recoller agora. Ver fotografía de Ainara Riveras Irusta, das festas de San Juan de Goita en Mallabia.

É moi rico o culto ás plantas que rodean o solsticio de verán, e vello; o culto á natureza da nai da nai, non como esoutros cultos que non nos levan á perdición, do diñeiro, dos deuses… As plantas sostéñennos polo menos, sen elas non seriamos.

O culto e a boa despedida das plantas será cousa vella, a necesidade da bendición viría despois; a necesidade forzada, o deber da seita dentista. É habitual a colocación de vermes de fresno nos vestíbulos (Fraxinus excelsior), e é ben sabido que o fresno é unha das poucas plantas que non requiren a bendición da seita, por natureza bendita. Por iso teremos entre nós, xunto co majuelo branco (Crataegus monogyna), a árbore máis protectora.

Tamén conta o cura da seita católica do noso país, que colocou ramas de fresno na porta da casa cural.