En palabras de Gotzone Sestaon, a protesta dos tractores é un cóctel, unha pota chea de reivindicacións, e eu creo que a xente que participa nestes movementos é moi diversa. Si no de Navarra hai grandes tractoristas, con grandes granxas, pero tamén se está achegando xente que se dedica á gandaría extensiva, a modelos máis sostibles, á ecolóxica... de todo. Hai unha lea tremenda. Está claro que hai un enfado xeral, unha inquietude. Para poder levar unha vida digna é cada vez máis difícil da agricultura. Pero isto non é agora, isto é algo que vén de hai tempo".
Recoméndolle que vexa a conversación completa, como lector, porque non ten nin unha frase innecesaria:
Sestao lembrou que o cultivo de aquí foi guiado nas últimas décadas pola Política Agrícola Común Europea, que impulsou o modelo produtivo e industrial do cultivo: "Vendéronnos durante moitos anos que tiñamos que seguir un modelo productivista para vivir ben. É dicir, que tiñamos que producir moito e barato. Iso é o que nos estenderon unha e outra vez. Algúns se meteron nese camiño, outros tentamos escapar ou traballar en camiños alternativos... Pero cal é a cuestión? Na actualidade, a produción é cada vez máis custosa, xa que neste modelo existe unha gran dependencia dos combustibles fósiles, así como dos medios externos, xa sexan abonos químicos, pesticidas ou a dependencia de pensos alleos á gandaría. Isto foise incrementando debido, por unha banda, á existencia dun mercado especulativo e, por outro, á existencia de secas, a outros problemas geoestratégicos (a guerra de Ucraína) que agravaron aínda máis a situación de moitas persoas. A isto hai que engadir toda a carga burocrática que supón a PAC".
"O sistema tocou teito", subliñou, citando o artigo de ARGIA de Jenofa Berhokoirigoin: "Ideouse a Política Agrícola Común Europea, que tiña como obxectivo garantir a seguridade alimentaria e que os consumidores fosen alimentos baratos, e hoxe en día tamén estamos a ver que non se cumpre. E que os agricultores teñan unhas condicións de vida dignas, que tampouco se cumpre".
Outros elementos destacados son: "Implicacións medioambientais deste modelo. Os solos están esterilizados, as augas están a contaminarse, os sistemas que se impulsaron necesitan grandes consumos de auga, aos que se sumaron a emerxencia climática, a perda de biodiversidade e todos eles".
Sestao ten clara a súa solución: "Hai que utilizar este momento para dar unha verdadeira análise e debate". Concreta as preguntas a responder a nivel social: "Que modelo de alimentación queremos para o noso país? Esta é a primeira pregunta. E a segunda, ligada a este modelo alimentario: que modelo de agricultura queremos? A iso temos que responder honestamente". Pero Sestaotan está a dicir "porque aínda non estamos nese momento, porque vexo ás institucións de aquí pondo parches. A ver que caramelos dar aos agricultores para que deixen de queixarse. Sigamos no de sempre, sen mover nada ou moita cousa".
Mentres se evita este debate, para Sestao a protesta dos tractores "a forza que se está capitalizando é agroindustria e agronegocio". Explica que "tras o debate que se deu en Europa, víase que o modelo estaba a tocar arriba e estabamos no punto de partida dun cambio de rumbo. Aí sitúanse as estratexias ou estratexias de biodiversidade desde o Caserío á mesa, e propúñanse unha serie de cambios para achegar algunhas correccións en materia medioambiental". En palabras de Sestao, estes cambios supoñen unha sobrecarga para o agricultor e a agroindustria aproveita para "introducir as súas reivindicacións e presión". Así se entende que a primeira medida adoptada por Europa ante a presión dos tractores foi a modificación da norma que supuña limitar o uso de pesticidas ao 50%.
Nun manifesto asinado en Navarra por 140 axentes, ínstase o Goberno de Navarra a pór en marcha unha estratexia desde o Caserío Europeo á Mesa. Pero Sestao insiste en que "hai que facer pedagoxía e iso non se pode deixar en mans do baserritarra". De feito, cando durante tantos anos o sector afíxose a traballar nunha dirección, subliñou que para cambiar o modelo é necesario un acompañamento: "É necesario o acompañamento, a formación, a subvencionabilidad... até agora o Goberno de Navarra non puxo medios para alcanzar eses obxectivos". No manifesto propuxéronse 60 medidas concretas para “pór rapidamente un límite á agricultura e gandaría industrial e iniciar un proceso de desintensificación”. O manifesto pretende reducir á metade as reses cara a 2050. Para Sestao a maior dificultade que teñen é: "Imos ver como conseguimos que a sociedade, os agricultores e as institucións aposten por un cambio destas características. Moitos dos tractores que saíron á estrada van estar de acordo con algunhas propostas, pero non coa desintensificación. E as correlacións de forza non son favorables: unha das medidas que propomos é o fortalecemento dos mercados. Pódese facer facilmente nos municipios que temos ao noso favor, pero en Estella, por exemplo, temos grandes problemas con isto”.
Durante o programa Egonarria, Sestao denuncia o proceso de liberalización que se deu no mercado: os pactos de libre comercio por unha banda e o proceso de desregulación a nivel de mercado por outro. "O que estamos a pedir tanto en Euskal Herria como en Europa é que a alimentación saia de todos estes tratados de libre comercio". Pon un exemplo das consecuencias dos tratados de libre comercio como pastor: "Si traen ovellas ou lácteos desde Nova Zelandia, deben traelos a prezos moi inferiores aos de aquí. Isto supón aquí unha baixada drástica dos prezos do mercado, un afundimento que impide ao gandeiro pagar un prezo en función dos custos. Iso é o que se chama dumping, e nós tamén afectamos a outros países, porque de aquí tamén se exporta moito. Isto é consecuencia do libre comercio, por iso dicimos que hai que saír dos mercados alimenticios e empezar a desenvolver o camiño da soberanía alimentaria. Os agricultores debemos producir para satisfacer as súas necesidades, non para ese mercado global”.