Esta mañá recibín unha mensaxe dun amigo: “non me vén a regra, estou preocupado”. “En outubro de 1963, en Rouen, pasei máis dunha semana esperando que me ía a vir a menstruación”, lin máis tarde no libro de Annie Ernaux "Ipuuna", traducido ao euskera por Joseba Urteaga para a editorial Igela. Cantas mulleres, cantas veces, estivemos nesta situación? Tiña o suceso pendente de ler e a película baseada neste libro, L'Événement (2021), dirixida por Audrey Diwan, convertéuseme nunha tarefa do que se pode ver. Probei a ler a mensaxe da miña amiga como sinal.

O libro narra o aborto de Ernaux en 1963, cando era estudante de Rouen. Naquel momento a interrupción do embarazo era ilegal en Francia, ameazada pola pena de prisión, a multa e a prohibición de residencia. Ao ler “Axudábame saber que antes que eu moitas mulleres ían facer o que fixeran”, viñéronme á mente as historias dalgúns amigos que abortaron e deime conta de que a medida que avanzaba no libro, comparábanme os distintos relatos. Cun caso moi próximo fixen o exercicio con máis profundidade. Ante este acontecemento Enaux e a miña amiga Miren reaccionaron cada un cos seus instrumentos, escribindo o primeiro, o segundo do humor.

Ernaux menciona ao principio que tiña “un estómago confuso e un estraño gusto na boca”. Recordo que a Miren volvéuselle a aumentar o tamaño dos peitos, ensinoumos desde Skype, sen sospeitar o que lle pasaba aínda, contento. O xinecólogo Ernaux díxolle que estaba embarazada e as primeiras palabras que escoitou despois foron “os fillos do amor adoitan ser os máis bonitos”, aínda que só nese momento estaba. Miren estaba coa súa parella e o primeiro que escoitou foi “bo, agora sabemos que somos fértiles/fértiis”. Ernaux tiña 23 anos, Miren tiña 22. Un non chamaba así ao embarazo, utilizaba “iso” ou “iso”, mentres que o outro chamou tamén ao bebé, Kebin, “case me fixo unha comuñón no seu interior!”, porque soubo moi tarde que estaba embarazada. Sabían desde o principio que ambos abortarían.

Ernaux comenta que tivo a “sensación de pobreza transmitida”. Proviña dunha clase social máis baixa, mentres o pobo e o mundo dos pais quedaban atrás e convertíase en intelectual, e a súa lóxica dicíalle que padecer o “fracaso social” era o máis normal, converténdose en “filla embarazada solteira”. Miren dicía “Isto non podía faltar na miña biografía!”, relacionando dalgunha maneira o que estaba a pasar coa situación social e económica vulnerable dos seus. Ambos recibiron a axuda das mulleres da zona. Unha moza díxolle a Ernaux onde abortar, a enfermeira que lle abortou era unha muller, conta “o meu salvador parecía unha bruxa ou o padriño dun bordel” e a famosa que máis tarde sacou dunha estreita trampa. Cando Miren ía abortar, en 2016, na CAPV, desde Osakidetza trasladouse a unha clínica privada para que fixese unha suspensión de 300 euros. Como lle pareceu sospeitoso, chamou a un amigo que lle puxo en contacto con outro que abortou gratuitamente en Osakidetza.

Ernaux sentía fóra do mundo, non podía atopar apoio para compartir o que lle pasaba. Todo foi máis fácil para Miren, tiña apoio e protección en casa, e o contexto social era, por suposto, diferente. Con todo, durante eses días, moitas veces ocorríaselle a frase “estou embarazada”, e neses breves momentos sentía afastado todo o que lle rodeaba. Deixo nas túas mans que Zambullirse máis nos diferentes acontecementos, tanto o libro como a película mencionadas, son moi recomendables, e Miren, si coñécelo algunha vez, contarache tranquilamente o vivido. Persoalmente encántanme estas historias porque, para empezar, foron contadas e ademais de ser honestas, non se poden atopar indicios de culpabilidade nelas.

Iso si, para terminar vou contar unha escena que non aparece na película e que me chamou especialmente a atención de todos. O escritor, tras o aborto clandestino, tivo que ir ao hospital, onde unha enfermeira lle dixo “estás moito mellor así!” (é dicir, despois de abortar). A enfermeira descubriu que Annie era estudante dunha boa universidade grazas ao seu carné de estudante. Estas foron as “únicas palabras de consolo” escoitadas polo mozo no hospital, e concluíu que, máis que unha “complicidade entre mulleres”, debíase ao “recoñecemento da xente menor do dereito das persoas maiores a imporse ás leis”.