EUSKALTZAINDIA URDAZUBIN
Lerro hauk argitara orduko, Euskaltzaindiak eratua du, 14ean, bere biltzar berezi hoitako bat. Honako azken hau Urdazubin eratu nahi izan du Euskaltzaindiak, Axular-en ohore eta oroitzapenetan. Biltzar hau dela eta, Juan San Martin euskaltzain jaunak bere sarrera-hitzaldia egingo du, "Literatura landuaren sorrerako giroa Axularren garaira arte" delako gaiaz.
Ez da noski, Euskal Herrian, Juan San Martin ezagutzen ez duenik edota hartaz entzun ez duenik. Gerra ondorengo euskaldungoak izan duen langile purrukatuenetariko bat; bere emaitza edozenbat gai eta lanetan berriaturik dugu. Prehistoria, etnologia, alpinismo, kondaira, arte, kazetaritza, ikerketa, lexikografia eta beste amaika sail ondotxo menderatzen ditu.
1957 urtean euskaltzain-laguntzaile hautatua izan zen, lexikografiaz eginiko azterketa eta ikerlanengatik. 1964 urtean, berriz, euskaltzain-osoko, tarteko zazpi urte horretan eskain ahal izan zituen istudioengatik. Hiru urteren buruan, aldiz, Euskaltzaindiko idazkari izendatua izan zen, eta geroztik birritan berriro hautatua.
Hamalau liburu emanak ditu euskaraz, zazpi berak burutuak, hiru itzuliak eta lau prestatu eta taxutuak. Horrez gainera, bi erdaraz eta beste bi moldiztegian. Idazle jori, hainbat hitzaurre eta milaka artikulu, bere etengabeko lanaren lekuko ditugu.
Gizon honek Euskaltzaindian egingo duen sarrera-hitzaldiaz, eta biltzar hauen inguruan sortarazten den giroaz dugu, gaur, aste honetako solasa. Beraz, Juan San Martin mintzo:
Euskal literatura landuaren sorreran sustrai politiko bat dugu. Ekonomiagatik balitz, literaturak hego aldean sortu behar zukeen, arte mugimenduak bezalaxe. Hala ere, ipar aldean sortu zen, Nafarroako politik egoeragatik alde batetik, eta protestanteen eta katolikoen arteko erlijio burrukengatik, bestetik. Funtsean, euskal literatura landua, herria norbereganatu nahi zuten bi indarren arteko konpetentziak sortarazi zuen.
Duela gutxi, Netanyahuren gobernuak, AEBen baimenarekin, legez kanpoko jarduerarekin jarraitzea erabaki du Gazan, eta zerrenda osoaren kontrola hartzea. Historia pixka bat egingo dut ez zaidalako zuzena iruditzen komunikabide edo kazetari batzuek Gazan gertatzen ari dena 2023ko... [+]
Abuztu honetan polemika berri bat piztu digute, beste behin, belarrondokoa ematea baino larriagoa izan dena. Azken hamabost urte baino gehiagoan, Glen Cree ekimenetik hasi, Estatu bortxaren biktimei aitortza legala emateko mekanismoen sorreratik segitu eta herri honetan ireki... [+]
Irailaren 2an izango da epaiketa Iruñeko Zigor Arloko 2. epaitegian, ustez 2021ean makroetxaldeak haren inguruko lurrak minden hondakinekin kutsatzeagatik. Sasoi hartan Valle de Odieta makroetxaldeko administrazio kontseiluan ari ziren bost pertsona epaituko dituzte.
Fitxa: Musika Hamabostaldia. Gewandhausorchester Leipzig.
Zuzendaria: Andris Nelsons.
Bakarlaria: Isabelle Faust (biolina).
Egitaraua: Pärt, Dvorak eta Sibeliusen lanak.
Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren... [+]
Gordin esan dute Aiaraldeko ikastetxeok: euskalduntzea “arriskuan dago” eta ikastetxeek, bakarrik, ezin diote aurre egin “egoera larriari”. Autokritika egin, eta hamar konpromiso hartu dituzte, hezkuntza komunitateek praktikara eramatekoak. Era berean,... [+]
Ikerketa batek ondorioztatu du adituek uste baino AMOC korrontearen kolapsoa egoteko aukera handiagoak daudela. Korrontean aldaketa handiek eta azkenengo kolapso batek euri tropikaletan eraldaketa handiak eragingo lituzke, Europan negu oso hotzak eta uda lehorrak izango... [+]
600 misil eta dronetik gora bota ditu Errusiak Ukrainako hiriburuaren aurka. Gerra hasi zenetik egindako aire eraso handienetakoa da. Zelenskik nazioarteari eskatu dio erantzun dezala, Putin Trumpekin bildu eta bi aste eskasera.
Abuztuaren 15ean Vladimir Putin eta Donald Trump Alaskan bildu ziren. Ofizialki, Ukrainako gerrari amaiera emateko bidean beste urratsen bat emateko. Baina Gazan milaka pertsona hiltzeko gupidarik ez duen politikariak serio esan al dezake penagarria eta tristea dela Ukrainan... [+]
Duela egun gutxi 6.000 alegazio baino gehiago aurkeztu dira Azantzan eta Sarbilen poligono eoliko berri bat eraikitzeko proiektuaren aurka. Antzeko beste proiektu batzuetan bezala, herritar eta talde antolatuen ahaleginari, antolaketari eta lanari esker egin da alegazioendako... [+]
Informazioaren arloko dozenaka profesional bildu dira ostegun arratsaldean Iruñeko Gazteluko Plazan, Gazan kazetari lanetan ari direnen aurka Israelgo armada egiten ari den sarraskia salatzeko.
Artikulu bati zer nolako izenburua jarri ez da aise hautatzen, ezta? Hasiera batean, “euskaldun gezurti, tranpatiak” bezalako izenburua idazteko asmoa nuen, baina inor mintzeko gogorik ez dudanez, goikoari eutsi diot, ene gogoetaren muina hobeto ulertaraziko... [+]
Bilboko Udalak ostegunean adierazi du Abandoibarrako kontzertua bertan behera geratu eta gero, Plaza Biribileko agertokia eskaini ziela hiru artistei, baina ezezkoa eman zutela. Abeslariek bertsio hori ukatu eta zehaztu dute: bakarrik Kai Nakari eskaini zioten.
Bigarren aldiz gelditu dute Katalunian Espainiako Vuelta Israel-Premier Tech taldearen parte-hartzea salatzeko. Hainbat pertsonak Palestinako banderak atera dituzte eta txirrindularien bidea oztopatu dute Oloten.
Nafarroako Osasun Departamentuak iragarri du ospitaleko solairu gehienak klimatizatuko dituztela 2026 amaierarako. ARGIAk elkarrizketaturiko bi erizain laguntzaileek nabarmendu dute premiazkoa dela banako gelak, komun irisgarriak eta aire girotua izatea.
Araba eta Nafarroa zeharkatu behar zituzten goi-tentsioko bi linea elektrikoren proiektuak ez dira gauzatuko. Espainiako Trantsizio Ekologikorako Ministerioak Aragoiko Tueste herrian Forestaliak egin behar zituen lau poligono eolikoen proiektuak artxibatu ditu.