Jokin Zaitegi Arrasateko Semea

1973ko ekainaren 24an

Jokin Zaitegi idazleari ekarrizketa.
Jokin Zaitegi Arrasateko Semea
Zelan jo genuen Jokinen etxeko atea ez dugu oraindik ongi konprenitzen. Igande euritsu haren arratsean, lagunak utzi eta zoraturik daudenak bezala joan ginen. Hori izan da dena. Jokinekin hizketatzea zen gure helburua. Bagenekien gutxi gorabehera Jokin nor zen. Zer lan egin zituen beronek. Baina gu egia esan, Arrasateko idazle bakarrenetarikoa dugulako urreratu gara. Gaurregun idazten ari den bakarra noski.
Ikaragarri kosta zitzaigun beronen etxea aurkitzea. Jakintsu baten etxea dirudi. Bazter guztietan liburuak, mahaia gainezka. Liburu tartean gurutzea, zenizeroa, aulki batzuk.
Azkar hasi ginen elkarrizketan. Ardo ederra genuen lagun.
Non zaren esanen al diguzu?
–Jokin Zaitegi Plazaola nauzue, zerbitzeko. 66 urte ditut. Guatemalako pasaportea daramat, beti nere herritik at bizi izan behar baitut. Joan zen uztailean jo nuen Arrasatera, betirako geratzeko gogoz. Ez dut nere bizian lan larregirik egin...
–Bizian zehar zer lan egin dituzu ?
–Lehenengo Jesusen Lagunartekoa izan nintzen eta baita apaiztu ere. Gerratean Belkikara jo nuen (ez naiz inoiz gerraren zale izan, nik gerra beste era batera egiten baitut). 6 urtetan San Salbadoren irakasle. Geroxeago utzi nuen Jesusen Lagunartea.
Ez nuen izan berriz nere herrira itzultzeko biderik eta Guatemalara joan behar izan nuen, han Instituto Americano baten zuzendari egin ninduten eta 6 urte bota nituen. Bertan nengoela sortu nuen Euzko-Gogoa, eta gero neuk sortu nuen Lizeo Landibarren beste 6 urte. Bitartean 9 urte heladera irakasten hango Unibertsidadean.
–Zer zen Euzko-Gogoa?
–Begira, gerra ondoren Euska Herriaren giroa nahiko ahula zen jendea ihes eginda eta beldurrik zegoen, hemen geratu zirenak ez zeukaten larregi egiteko betarik, orduan bururatu zitzaidan euskal aldizkari soil bat beharrezkoa genuela. Horrela hasi nintzen.
–Finanziazioa?
–Sakelatik, mutilak, sakelatik. Lana egiten nuen eta hortik ateratzen nuen apurrarekin; beti galduaz bainan ni horrela jokatzeko prest nengoen eta aurrera jarraitu nuen. Gogoz ari nintzen lanean, banekien honela, isilpean sartzen ziren ale bakarrak gazteek gustorago ezin zituztela irakurri. Ikusten nuen idazle berriak sortzen ari zirela, gazteek gogo betea agertzen zidaten, honera etortzen ziran nere amari, zuzenbidea eskatzera eta bidaltzen zizkidaten heuren lanak.
–Bainan ez al zen hobe honuntzago argitaratzea?
–Behar bada bai, dena dela pentsamendu horrekin etorri nintzen honera, esan baitzidaten hemen argitara ahalko nuela bainan ez zan horrela gerta, eta Baionan hasi nintzen. Beraz lehenengo saioa Guatemalan eta bigarrena Ipar aldean. 120 idazletik gora bildu ginen.
–Orain dauden publikazioetatik zein iruditzen zaizu dela maisu?
–Euskal alorrean ez dugu maisurik, denak badugu zer ikasi beste guztiengandik. Autoikasia egiten da, ez dago maisurik ez aldizkarika, ez argitaldarika eta ez eta ere pertsonalki. Batzuk izan dira mitifikatuak bainan ez dut uste hainbesteraino direnik.
–Zure nortasunarekiko definizioa?
–Apaiz eta Euskal Herriaren zerbitzuan dagoen gizona. Beti "matxin" izan dena, Araotzeko nere amaren aldeko osaba zaharrak bezala. Beti eskuindarra nintzala uste izan dut, bainan orain konturatu naiz ezkertiarra izan naizela beti, beti zuzengabekeriaren dudalako.
–Gaurko euskeraren gain zer diozu?
-Hemen nagoenean behintzat beti euskara erabiltzen dut. Behin batean apostu egin nuen bizkaitar apaiz batekin: nik nion Donostia ertz batetik bestera euskara bakarrrik erabiliaz iragaiteko gauza nintzela, eta guziek zekiten euskara etxe bizitza bateko porteroak ez bestea, eta hemen aldamenetik zihoan andere batek erantzun zidan. Berez jendeak euskara badaki, baina ez du erabiltzen.
–Azkenez, zer erizten diozu gaurko Arrasateri?
-Arrasatek berez du aparteko indarra, antxina gure altzairua zen onena, gerora beti izan gara aintzindari, Arrasatek badu garra.
Euskarataz esanen dut kapitalistek eta lantegi agintariek galdu dutela; lehen Zerrajerako hizkuntza euskara zen eta zenbait hitz tekniko euskaldunak ez baziren ere, euskal kutsuarekin erabiltzen ziren eta agintari zaharrek ikasi zuten, ondo gainera, euskara, orain berriz ez dira gauza izan herriaren mailan jartzeko heuren jakituria.
Ikastolataz, hobe dutela lehenengo behintzat, bertako euskara irakatsi, gero bera osatu eta aurrera.
–Ikusten dugu zure bizian ez duzula denbora larregirik galdu, jarrai horrela, zu bezalako asko bagenitu beste oilar batek...
BIOK
18

GaiezKulturaLiteraturaIdazleakAITEGI1
PertsonaiazAITEGI1

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Pastoral bat Iruñearendako

Amets Aranguren Arrieta

54 urteko espetxe eskaera sei pertsonarentzat presoen ongi etorriak antolatzea egotzita

Xabier Letona Biteri

Efemeridea: Boliviako poliziak Monika Ertl hil zuen, Che Guevara mendekatu zuen gerrillari alemaniarra

ARGIA

"Zenbat dugun kontatzeko!" Euskal Herriko mapa sortu dute

Euskal Irratiak

Efemeridea: Guardia Zibila EHko heroinarekin lotuta zegoela zioen 'Navajas txostena' bidali zioten Espainiako fiskal orokorrari

ARGIA

Ertzaintzak herritar bati Irunen egindako erasoak haserrea eragin du

Lander Arbelaitz Mitxelena

Azkenak

2024-05-13 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Analisia

Negu gorri, hondamendia iragarri

2024-05-13 | Cira Crespo

Ukelele baten atzean Hawaii aurkitu nuen

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

Olatukoop

Hamar urte lanean, denontzako bizitza oparoagoaren alde

Gizartea eraldatzeko helburuz jaio zen Ekonomia Sozial Eraldatzailearen mugimendua Euskal Herrian duela hamar urte, Olatukoop sarean bilduta. Denbora honetan ez da gutxi egindakoa: hamaika kooperatiba eta ekimen jarri dituzte martxan, eta sarea zabaldu egin da. Baina erronkak... [+]

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

2024-05-12 | Amets Aranguren Arrieta

Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]

Eguneraketa berriak daude