Kortadirekin


1971ko ekainaren 13an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Edorta Kortadiri elkarrizketa
Kortadirekin
Hil honen hamairuan Edorta Kortadi-Olano, apaiz egiten zaigu. Horra berri motz eta zehatza, baina berri hau zertxo bat zabaldu beharrean naiz, jakin dezazuten nor den eta zer nolako arrera duan Z.A.-an hainbeste idazlan argitaratu dituan mutilak.
Berez tolosarra, aspaldidanik Donostian bizi da. Urte apur batzuk besterik ez du, baina ondo beteak, hogeitalau urte kezkatuak ditu. Apaizgaitegira jo aurretik komerzioko ikasketari ekin zion. Teologo zelarik lanean jardun zen. apaizgaia proletari bilakatua dugu eta marrazkiak tankeratzen jarduten du. Anitz bidaia eginik du Europaren zehar, bere arterako gutiziak eraginda.
Nor ez da gogoratzen Edortaren marrazkiez eta txisteez? Asterik aste eta luzaroan argitaratu zituan Z.A.an. Bere humorea garratza zen, ironiaz betea eta beti jatorra. Gero, arte kritikari ekin zion eta egun gudaino argi ematen jarraitu du Euskal Herriko artearen egoeraz.
Berak dionez, bere amarengandik datorkio "kolorearen" pena eta sena. Pena eta sena... hauek lituzke agian bereizkunderik nabarmenenak. Apaiz egin ondoren, arte ikasketari ekingo dio.
Edorta, izkutuan lanean jarduten diran gizon horietakoa duzue, ixilean eta iraunkor arduratzen diren, gizon galant horietako bat.
Egungo egoera honetan gauza miresgarria iruditzen zaigu, inor apaiz egitea. Harridura honek bultzata joan naiz galdezka berarengana.
Etzuan inolaz ere bere berririk ematerik nahi, haserre gisara hartu ninduen lehenengoz, baina ostera beregana jo nuanean, eta agian zela bere ahoz eta ez besteren lumaz gauzak esatea egokiagoa izanen zela jabeturik presaka bederen, zenbait erantzun eman zidan.
–Zergatik apaiz?
–E. K Galdera arrunta eta zalla. Baina, teologi eta politika arrazoi sakonenak aparte (arrazoin hauk edozein esku-liburutan arkituko dituk) , agian, gizonengan, artean eta poesian sinesten dadakiako esan behar diat.
–Nolaz uztartzen dituk herrigintza eta apaiz izatea?
–E. K. Apaiz izatea lan bat duk. Herrian eta herriarentzako lan era bat. Gixona dimensione bakar batean ez dela mugatzen sinesten dugunantzat, bere erlijio alderdiaren zerbitzuan bizitzea ere languntza bat duk. Kulto zerbitzuak kulturagintzak bezainbat behartzen niauk. Bi alderdi hauk uztartzea, agian, erraza izanen duk, teoriz behintzat, baina oraindik errealitatea ikusteko ziágok. Haatik, uztarketa jator batera heldu direnak ere bádituk.
–Hire artikuluetan sarritan salatu dituk euskaldunak, beren arte gauzetaz arretarik ez dutelako. Zer axola ematen diok artegintzari?
–E K. Gure herriaren arte zentzunik eza sarritan jorratu badiat, agian gauza honek politika zentzunaren falta gorria araitzen duelako izango huen. «Panestetizista» bat ez nauk, eta sozial-politiko alderdiak ere artea bezainbat edo okerrago zebiltzak. Hain zuzen, bata bastearen ondorio duk. Errealitate oro dialektikoa duk, hemen etzegok kurpil hertsirik.
–Nola ikusten duk Euskal Herriko artegintzaren egoera?
–E. K. Oso gaizki, baina okerrago ere egon duk. Estetika ikasketarako unibersitate edo goi-mailako ikastela bat falta duk (Oteiza). Espiritu gauzetarako dirua eta interesa falta duk. Haatik artista ugari dizkiagu hamen geure herrian, miseri gorrian biziaz, beren herriaren alde lanean. Bitartean, maioria handi bat gizentzen.
–Apaiz izatearekin alde batera utziko ote duk hire idazjarduna?
–E. K. Ez noski. Nik «hemen eta orain» komprometitua eta errotua jarraituko diat. Artegintzaren bidez ene inguru honetan errotua.
–Apaiz izatea, arte bat ote duk gero?
–E. K Badiaitekek, gauzak ez dituk errazak, hala baina badiat itxaropenik.
–Bai, Edortak badu itxaropenik, eta agian Euskal Herriaren itxaropena ere honelako gizonetan datza. Apaiz ala ez, Herri hatsa eta arnasa daramaten gizonengandik erne eta itsatsiko da egun berri bat, kolore alaieko egunsenti bat, gure pena eta euskal senaren erantzun gisara
L. A.
Edorta Kortadi
16

GaiezGizarteaErlijioaEliza katolApaizak
GaiezKulturaArteaBesteak
PertsonaiazKORTADI1

Azkenak
Papax Fagoaga, mutil-dantzaria 1970eko hamarkadatik
“Ezin nuen ulertu emakumeok herriko bestetan ezin genuela mutil-dantzetan parte hartu, horregatik hasi nintzen dantzan”

Elkarrizketa ilustratzeko erabili dugun argazki nagusia 1970eko hamarkadan hartua da. Erratzuko plaza festetarako apainduta ageri da, ezpelez atonduriko ohiko eszenatokiarekin eta etxetik etxera zintzilik, dilindan dauden xingolekin. Urrunean bi soinulari agertzen dira, Maurizio... [+]


Faxismoaren aurka borrokan, munduan zein Euskal Herrian

Lanaren Ekonomia irratsaioan faxismoaren gorakada aztertu dugu, munduan eta Euskal Herrian gertatzen ari dena.


Aroztegiko Elkartasun Komiteak salatu du bi kidek jazarpenak eta irain matxistak jasan dituztela

Taldeko kideen aurkako eraso matxistak talde osoaren aurkako eraso gisa ulertzen dituela adierazi du Aroztegiko Elkartasun Komiteak. Komiteak salatu duenez, Aroztegiko epaiketara ikusle gisa sartu nahi zuen jendearen zerrendatik "Baztango mutil-dantzari talde... [+]


Aurten ere batxilergoko ahozkoa euskaraz pasatzeko aukera irekiko dute hainbat irakaslek

Ekainaren 23aren eta uztailaren 2aren artean iraganen da ahozko azterketa. Frantsesez pasa beharreko azterketa izanda, Seaskako, sail publikoko eta pribatuko irakasle batzuek publikoki jakitera eman dute euskaraz bideratzeko aukera eskainiko dietela ikasleei.


Umandi ikastolak 50 urte
Euskara, bizikidetza eta berrikuntza pedagogikoa ardatz

Gasteizko Umandi ikastola duela 50 urte sortu zuten hainbat familia aski ausartek –herri ekimena, orduan ere–, euskararen transmisioa ardatz hartuta. Mende erdia joan da, ikastola hazi egin da, belaunaldi berriak hezi ditu ez gutxi, komunitate baten erreferente ere... [+]


Bikotekidea mugikorretik kontrolatzea gazteen artean ohikoa dela frogatu du EHUren ikerketa batek

Maitasun erromantikoari lotuta, nerabe askok normalizatuta eta barneratuta du bikotekideak mugikorraren eta sare sozialen bidez kontrolatu nahi izatea. “Inportantea da ziberbiolentzia gisa identifikatzea, eta ez maitasun seinale gisa”, gogorarazi dute ikertzaileek.


Sexu erasoei lotutako zenbait epaitan bost gizon zigortu dituzte azken egunetan

Sexu erasoei lotutako epai ugari eman dira azken egunetan, eta bost gizon zigortu dituzte. Tuteran izandako bortxaketa batengatik, bi gizoni 9,5 urteko kartzela zigorra ezarri diete. Gasteizen gizon bati bost urteko kartzela zigorra ezarri diote emakume bat bortxatzeagatik... [+]


Dagoeneko 400 gazatar hil dituzte Israelgo soldaduek, laguntza humanitarioa jasotzera bidean

3.000 zauritu ere utzi dituzte Israelgo armadaren erasoek. Maiatzaren bukaeran berrekin zioten laguntza humanitarioari, GHF fundazio estatubatuarraren eskutik; eta ordutik, bertaratutakoei tiro egin diete soldadu israeldarrek.


Oiher Urrutia. Marra gorriak argi
“Erabiltzen gaituzte herriok folklorismorako: landa, animaliak edo euskalkia bera”

Grabagailuari stop eman eta segituan galdetu dit Oiherrek: “Transkribatzean mantenduko duzu euskalkia?”. Baietz nik, batuaren mugek uzten didatenaren barruan baietz. “Arras inportantea da niretako”. Dutxa hartu eta Elizondora eginen du berriz, Aroztegiko... [+]


Amiantoaren biktimentzako konpentsazio-funtsa martxan jartzeko araudia onartu du Espainiako Gobernuak

Legea onartu eta ia hiru urte igaro direnean jarriko da martxan neurria. Espainiako Ministro Kontseiluak onartutako dekretuak dio biktima bakoitzak 32.000 eta 96.000 euro artean jasoko dituela kalte-ordain moduan.


Teknologia
“Bestea”

Bestea”-k gogaituta du gizateria, duena kenduko dio, duena eraldatuko du, kutsatuko du... “Bestea”-k definitzen gaitu... baina “bestea” denok izan gaitezke.

Egun, nor da “bestea”? Nork seinalatzen du izan behar ez dena?

Zapalduen... [+]


2025-06-18 | Mati Iturralde
Gizatasunaren amaiera

Duela urtebete, toki honetan bertan, existitzen ez zen herri bati buruz idatzi nuen, eta existitzen ez den herri horrek Palestinako genozidioa geldiarazten lagunduko zuela amestu nuen. Argi dago ez dugula lortu. Urtebete geroago, oraindik ere, haurren hilketa masiboak eta herri... [+]


Salbuespenak

Hainbeste jainko, arima, teontzi… beren izatea frogatu ezinik, eta jendeak ez ditu sinesten zientziak, kazetaritzak… ahal bezala, baina geure espezieaz harro egoteko moduan, frogatutakoak. Batzuek Lurra laua dela diote, eta debekatuta dagoela Antartikara... [+]


Zein ama ospatu?

Maiatza Birjina Mariaren hilabetea den bezala, amak ospatzeko aukera da Mendebaldeko jendartean. Kasualitatea? Ez dut uste. Frantses lurraldean, Vichyko gobernuak besta hori instituzionalizatu zuen. Helburua bertuteko eta sakrifizioak egiteko prest den pertsona hori handiestea,... [+]


Eguneraketa berriak daude