Foxe Antonio Urbieta, Pelolarien Maixua


1970ko ekainaren 14an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Foxe Antonio Urbieta, Pelolarien Maixua
14 Urte Durangoko Frontoien.- Txinoek Pelota-Apusturak Maite Dituzte.
Joan zan astean Joxe Antonio Urbieta Durangon arkitu genuan. Baiñan ez uste beti emen izan dala. Bere bizian mundu guztian izan dala esan diteke, frontoi famatua ren bidea jarraituaz. Bide luze eta gauz arrigarriz betetakoa.
–1929-gn urtean Egipton, El Cairon jokatzen ari giñala, gure enpresarioak Txinara joan bear genuela esan zigun. Lurralde aietan ogei urte inguruan izan giñan, Shangai eta Tien-Shin' eko frontoietan. Manilara ere joaten giñan.
–Frontoiak betetzen aal ziran lurralde aletan?
–Lertzeko moduan. Eta txinoek egiten zituzten aposturak galantak ziran. Jendeak txinoak oso «otzak» dirala pentsatzen du, baiñan ez da orrela. Poltsiko beroa gustokoa dute.
–Zenbat pelotari ziñaten Shan gai, Tien-Shin eta Manilan?
–Talde ederra biltzen giñan: eun lagun inguru. Beren artean Billabonako Itxaso anaiak, Andres Aramendi eta baita donostiar batzuk ere.
Mundu guzian zear ibilli ondoren 50 urtekin Joxe Antonio Durango gelditu zan azkenean, frontoi-maixu bezela, mutikoeri zestapunta kirol bikaiña erakusten.
–Frontoi ontatik, orain arte, 84 pelotari profesionalak irten dira,. eta orain ludi guzian jokatzen ari dira, Ameriketan, batez ere.
–Zenbat ikasle dituzute orair, bertan?
–44 mutil, 11 urtectatik 17'raño koak. Emen ikaskirunak bukatzcan leenengo saltoa ematen dute Kanarias edo Mallorkan jokatuaz Et andik Ameriketara, Miami eta Floridara geienak.
–Zer kondizio bear dira kiroi ontarako?
–Begi onak batez ere, reflejo biziak eta fo;malak izatea. Kirol onek sakrifizioa eskatzen du txikitandik. Nere ikasleak, mutikoak, goizeko 6'15 tan frontoian izan bear dute, eta emendik kolejiora joan. Neguan au egitea gogorra da.
–Nolakoak dira leenengo ikaskizunak?
–Bi edo iru illabete barru, mutillak frontoi trabeska jokatzen du, eta ondoren frontoi luzera joaten dira. Ordu beteko entrenamentoak dituzte. Astean iru bider.
–Itzegin dezagun diru kontuaz.
–Gaurko pelotariak Ameriketan diru asko irabazten dute. Lau illaboteko denboraldeak izaten dira, eta 600.000 pezta irabazten dituzte bakoltzcan. Eta orreri 6.000 dolarko propinak (420.000 pezta) geitzen ba dizkiogu, irabazketak ondo xamar gelditzen dira.
–Oiek dira propinak, oiek! Nola eman diteke ainbeste?
–Aurten Miamiko frontoian egin diran aposturak 30 milloi dolarekoak izan dira.
–Orrela nik ere propinak emango nituzke! Eta zuek zenbat irabazten zenuten?
–Gure denboretan, 1925-gn urtean, illeko (100 leun) dolar irabazten genitun. Orain gutxi dirudi baiñan dolar alekin gauza asko egiten ziran. Ala ere, gaurko pelotariak askoz geiago irabazten dute.
–Gazte bat diru askokin zintzoa izatea... zaillada ez aal da?
–Oraingo pelotariak gu baiño geiago pentsatzen dute gauza oietaz, eta bere diruari obeto kontu egiten diote. Diru orrari askoz geiago ateratzen diote. Guk irabazten genun diruak bat batean iges egiten zun. Orain ez da ola. Geienak ezkondu egiten dira, eta bere sendian jartzen dute dirua.
–Orain pozik aal zaude emen dezun lanakin?
–Bai noski, nere lana dalako.
–Ez aal dezu noizik eta bein zestorik artzen?
–Ez. 63 urte ditut. Ori gazteentzako da. Eta geiñera, 45 urte jokatzen ari eta gero, aski det.
Itz auekin bukatu genun itzaldia. An utzi nuen Joxe Mari, frontoiatzeko gela batean, zesto pilla baten artean, milla oroimenen artean.

XABIER ARCELUS
10

GaiezKirolaPilotaBesteak
PertsonaiazURBIETA3
EgileezARCELUS1Kirola

Azkenak
Bizkaiko autoeskolek hirugarren greba eguna izan dute astelehenean

Uztailak 8, 16 eta 21 izan dira greba egiteko ELA eta CCOO sindikatuek aukeratutako egunak. Kontsumorako Prezioen Indizea (KPI) eta soldatak parekatzea eta lanaldiak murriztea eskatzen dute. 


Nerabeak

Gero eta sarriagotan ikusten ditut nerabeak sufritzen. Irakasle naizenetik Bigarren Hezkuntzan, azken urteotan gero eta kasu bortitzagoen aurrean ikusi dut neure burua, eta hortxe batez ere hasten zaigu irakasleoi korapiloa. Nola lagundu nerabeari? Ikastetxean ordu asko... [+]


BSHko langileak gaur dira bozkatzekoak sindikatuek eta enpresak adostutako aurreakordioa

Langile batzordeak eta enpresak adostutako aurreakordioak 655tik 609ra murriztuko ditu kaleratzeak, gainerakoak birkokatuko dituzte. Bozketaren emaitza astelehen arratsaldean jakinaraziko dute. Nafarroako Gobernuak eta langile batzordeak etorkizunari begira, alternatiba... [+]


Cesar-Neron kasua

Martxoaren 25ean Arabako Foru Aldundiak (AFA) eta Eusko Jaurlaritzak (EJ) prentsa-ohar bat atera zuten, hedabideetan nahiko zalaparta eragin zuena, Gobierno Vasco remite a la Ertzaintza dos piezas cerámicas del yacimiento de “Las Ermitas” por ver indicios de... [+]


Ana Sagasti (AZ Ekimena)
“Jasanezina da sanferminetan pixaren kiratsa eta etengabeko soinua”

Alde Zaharreko Ekimeneko Ana Sagastirekin hitz egin du Euskalerria Irratiak, bertako bizilagunek sanferminak nola bizi dituzten ezagutzeko. Bederatzi egunez eta 24 orduz soinua gehiegizkoa eta pixa usaina erabatekoa dela esan du. Jaia eta egunerokotasuna uztartzeko... [+]


Riviera Gaza: euskal ekonomiarako aukera bat?

Bai, eremu horren historia odoltsua da. Pena izan zen hainbeste jende hiltzea eta herri hori modu horretan kanporatua izatea, baina hainbestetan gertatu dira halakoak...! Gizakiok ez dugu erremediorik eta Historiak ez du atzera bueltarik. Egiten ari zirena gehiegizkoa zela... [+]


Donostiako Klasikoa eta Israel-Premier Tech taldea

BDZ Israeli Boikota, Desinbertsioak eta Zigorrak mugimenduko (BDS nazioartean) ordezkaritza bat bildu berri da Donostiako Klasikoa antolatzen duen Oceta erakundeko arduradun batekin. Jakinarazi digu aurten, iaz ez bezala, lasterketara ez dela talde israeldarrik etorriko... [+]


Siriako armada hiritik irten den arren, beduinoek eta drusoek borrokan jarraitzen dute As-Suwaydan

Siriako armada Israelekin eta milizia drusoekin su-eten akordio batera iritsi bada ere, bi komunitateen arteko istiluek ez dute etenik Damasko hegoaldeko probintziako hiriburuan. Soldadu siriarrak As-Suwaydatik irten ondoren, Tel Avivek beduinoak bizi diren hainbat eremu... [+]


2025-07-21 | ARGIA
Ongietorrien auziko akordioak “borrokaren zilegitasuna” ezbaian jartzen duela salatu dute zenbait presok eta preso ohik

"Euskal Herriaren jazarpena elikatzen du Euskal Herriaren bakearen bidean egindako akordiotzat saldu duten honek", adierazi dute larunbatean Arrasaten eginiko prentsa agerraldian. 


“Gazteen kontrako kriminalizazioa” eta “Poliziaren gehiegikeria” salatu ditu Azpeitiko Gaztetxeak

Igande arratsean ehunka herritarrek elkarretaratzea egin dute herriko plazan, "Poliziaren gehiegikeria" salatzeko. Azpeitiko Udalak udaltzainei elkartasuna adierazi die, eta, aldiz, Ertzaintzaren esku hartzea "gehiegizkoa" izan zela esan du.


Euskara, katalana eta galiziera ez dira momentuz hizkuntza ofizialak izango Europar Batasunean

Europar Batasuneko estatu kideen gehiengoak atzera bota du euskara, katalana eta galiziera EBn hizkuntza ofizialak izateko eskaera. Finantzazio eta arlo legalean hainbat "zalantza" dituztela plazaratu dute. 


Agharas ekarteak jasandako eraso arrazistak salatu dituzte Barakaldoko txosnek

Agharas migratzaile imazighen elkartearen txosnan pertsona batek hainbat irain arrazista egin zituen. Erasoa salatzeko elkarretaratzea egin dute igandean Barakaldon. 


2025-07-21 | Axier Lopez
Bilboko Aste Nagusian genozidioaren konplize bati agur esan diote: 13 konpartsak ez dute Coca-Cola txosnetan eskainiko

Bilboko Konpartsak osatzen duten 27 taldeetatik hamahiruk erabaki dute AEBetako Coca-Cola multinazionalaren produktu guztiak kenduko dituztela haien txosnetatik, Israel palestinarren aurka egiten ari den genozidioaren konplize izatea leporatuta.


Gazan 19 pertsona hil dira gosez azken 24 orduetan, eta laguntza zeramaten 25 kamioiri tiro egin diete soldadu israeldarrek

Gazako Osasun Ministerioaren arabera, Israelek 2023ko urrian  zerrendaren aurkako oldarraldia gogortu zuenetik 86 palestinar hil dira gosez, horietatik 76 haurrak. Manifestazioak egin dituzte hainbat herrialde arabiarretan, Gazarako su-etena aldarrikatzeko eta palestinarrek... [+]


2025-07-21 | Behe Banda
barra warroak
Berritu ala hil

Berritu ala hil. Hori esaten diogu geure buruari. Ariketetatik ariketa gabeko alera, narraziotik gertuago, metaforarik gabe, zuzenago. Orain? Orain gehiago behar dugu. Narrazioago, ezmetaforatuago, ariketagabeago.

Pertsonaia bat sortuko dugu. Pertsona bat. Istorio batean... [+]


Eguneraketa berriak daude