Intza.R Damaso, Mixiolaria
Oraingo hontan Iruñera joan naiz. Larogeitik gorakada polita daramaki sorbaldan Aita Intzak, eta anka bat alperrari emanik ba dauka ere, tente dago oraindik. Intzen, Nafarroan, jaiotako Migel Olazagarre Zubillagak, Intza-r Damasoren izena artu eta Iruñeko Extramurosko Kaputxinoetan egin zituan teologiaz gerozko ikastaro guziak.
Eta Extramurosen dago oraindik.
Baiñan etenkada luze bat izan du tartean.
Gerra aurretik ementxe ari zan (berrogeitik gora zituala) Irugarrengo Prantziskotarra euskeraz egiten (6000 ale garai hartan!) eta aldizkari honek arrera ona izan zuala, bai, eta bere "lagun aundi" Aita Buenabentura Oyeregiarrari bururatu zitzaion aldizkari aunditxoagoa ateratzea; hau etorri zitzaioten (zerutik-edo) burura, eta Aita Intza eta biak sortu zuten orain irakurleak eskuetan daukan Zeruko Argia, honetaz gaiñera. Aita Donosti eta Elduainek lagunduta ateratzen zuten illero, elizetan zabaltzeko eresi-orri bat, letra eta guzti.
Ogeitamaseian Txilera bialdu zuten; zergatik izan zen ez nion galdetu ere egin.
Txilen egin ditu Aita Intzak orair dala bi urte artekoak (ogeitamabi urte luze) mixioetan; ankak an, burua eta biotza emen: Txiletik bial duak ditu ZA-ra eta Euskera aldizkariara lanak, batez ere Azkuek jaso gabe utzi zituan itz batzuen zerrenda batzuk. Orrela, bi puska eginda, bizitzea ez da lan erraza; neronek ikasia dut hau.
Etorri berria dugu, beraz.
Euskerak gizon honeri bere bi ziz zor dio, bi izan balitu; iru, iru, gizonak ekin du gehiago eman.
Alere (eta berari baiño min gehiago eman didala uste dut) Arantzazuko batzarretan bere itza (Euskaltzain baten itza gaiñera) esan nahi izan zuanean, gazte ausarti batek eten omen zion. Zerbaitxo bat gehiago esan nahi nuan nik emen, egokiera hontan; ez nau Aita Intzak utzi. Begiak bizar ohoragarri hoietaraiño jeixten dituan gure erriko gizon on honek aixa ahaztutzen ditu irainak.
Eta obe; indarra ortxe du.
–Euskaltzaindiak garai artan– itzak ondo neurtuz (grabatuta daude, nik orain arte egindako elkarizketa guziak bezala) bere iritziz eta usterik onenean artuko zuan erabaki hori, baiñan Mitxelenak eta aren laguntzaille aurreneko bezela agertu zan Aita Villasante, biak billera artan erakutsi ziguten h honen auzia erabakitzekoan bi oiñarri artuko zirala kontuan: aintzintasuna eta tradizioa. Biak kontuan artu nituan nik, eta hontaz argitasun gehiena billatzen saiatu naiz. Argitasuna nahi dutalako; eta ez nere iritziarekin nagusi ateratzeagaitik, baizik egia guzien gaiñetik, dan bezela, zabaldu dedin; hontan lana egin dut ugari, eta argiak arkitu ditut, zerbait baiño gehixeago, eta Euskaltzaindiari bialia dut nere lana.
Zer geratzen zaigu euskeraren batasuna Euskaltzaindiaren bidez billa gabiltzanoi? Agiri hau bakarbakerrik, eta h-rekin idetzia. Batetik, ikusten duzu emen ba diraia Lekuona eta zerorrez gaiñera beste h-zale ez ziran bat baiño gehiago; danak izenpetu zenduten h hau ondo ikusia izango litzakealaren agiria, eta (nere ustez) Euskaltzaindi ko agirien artean lehengo aldiz h-rekin idatzia. Uste ahal duzu, Euskaltzaindiak honela, errekomendatu eta erakutsitako bidea artzearekin pekatu egin dugula?
Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.
Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]
Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]
Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]
Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]
Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]
Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]
Hainbat talde "neonazik" azkenaldian Irunen zabaltzen ari dituzten mezuak salatu dituzte asteazkenean Harrera Sareak eta hainbat kolektibok herrian. Eskuin muturreko "auzo patruilak" antolatzen ari direla salatu dute, eta hauek jendearen jatorriaren arabera... [+]
Euskalgintzaren Kontseiluak deituta, Espainiako Auzitegi Gorenak joan den astean ebatzitako sententzia salatzeko prentsaurreko bateratua egin dute Bilbon. Sententzia "euskal gizartearen eta euskal erakundeen borondate demokratikoaren aurkako eraso zuzena" dela... [+]
Egun EH Bilduren esku dagoen udalak ia milioi bat euro itzuli beharko lioke foru erakundeari, duela hamairu urte, EAJ agintean zenean, diru-laguntza bat ez zelako behar bezala erabili, baizik eta iruzurra egiteko, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak berretsi duenez. Eskaerak erabat... [+]
Eusko Jaurlaritzako Ogasuneko Kontrol Ekonomikoko Bulegoak barne txosten bat egin zuen Ertzaintzak jaso dituen 300 BMWen esleipen kontratuaren hainbat baldintza kritikatzeko. Ezarritako baldintzak zehatzegiak eta murriztaileegiak zirela salatu du ogasunak, eta horrek enpresa... [+]
Bi aste barru hasiko diren hiriko jaietan txosna jartzen utzi ez dietela salatzeko kanpaldia egin nahi zuten Gasteizko GKSk eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistak, Andre Maria Zuriaren plazan. 20:30ak aldera, ertzainak oldartu egin dira kanpaldian zeudenen aurka, eta bi... [+]
Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]
Jarduera ekonomikoak sinplifikatzeko eta lehiakortasuna indartzeko aitzakiarekin, Europa mailan baita Europar Batasuneko hainbat estatutan ere, klima, ingurunea eta giza osasuna kaltetuko dituzten legeak biderkatzen ari dira 2024tik, askotan interes pribatuen lobbyen eraginpean... [+]
Eusko Jaurlaritzaren Familia, Haur eta Nerabeen V. plana aurkeztu du Nerea Melgosa sailburuak asteazkenean. Hamazazpi "trakzio-neurri berritzaile" jaso ditu planak, baina ez dute zehaztu noiz jarriko diren indarrean.
Beasaingo enpresak 1.695 milioi euroko kontratua lortu du Belgikako SNCB-NMBS tren konpainia publikoarentzat 54.000 plaza dituzten bagoiak egiteko. Baina aurretik, belgikar konpainiak eskatu dio bere jarduerek nazioarteko zuzenbidea eta giza eskubideak errespetatzen dituztela... [+]