Chihuahuak, kanitxeak eta klase borroka
CEROS
Ben Yart
Oso polita, 2023
---------------------------------------------------------
Chill Mafia eztanda bat izan zen. Tinta asko gastatu zen prentsan fenomenoa ulertzeko, edota ikuskizunean nork bere aletxoa gehitzeko, klik errezak zirelakoan. Leherketa zirudiena baretu da, eta orain jarraitzen dugu betiko moldeetan, taldeengandik musika soilik esperota.
Arretarik jarriko ez zaion arren, ordea, dena aldatu zuten Arrotxapea eta Mendilorriko gazteek. Garrantzitsuena, euskal gazteek izan zuten konexioa garaiarekin; azkenean norbait ari zelako belaunalditik belaunaldira kantuan, helduek ulertuko ez zuten kodean.
Zurrunbilo hartan, Chill Mafiaren atzean, edota albo baten, zebilen Ben Yart mendilorritarra. Lerro hauetan hitz egin genuen berari buruz, eta nola sampleatu zuen Maddi Oihenarten Ikusiko dira berriz kanta zoragarria Gure kabia ederrean. Ordutik, han hemenka kolaborazioak egiten azaldu da, Espainiako traparen ikur nagusiekin batera Barriobajero hit-a kaleratuz, adibidez. Bere mixtape propioa atera zuen 2021ean: Pitxu en casa.
Orain, bere lehen lan luzea kaleratu du: Ceros. Gallery session deitzen den zuzenekoa eskaini zuen orain hilabete gutxi izen berarekin, eta izandako oihartzunaren ondorioz, hortik zehar grabatuta zituen kantak bildu eta disko gisa kaleratzeko beharra izan zuen. Izan ere Youtubeko bideo horrek milaka ikustaldi eta erreakzio izan zituen.
Zerk egiten du berezi kanta hori? Ikustea besterik ez dago. Kasik ulertzen ez den istorio bat kontatzen du chihuahua eta kanitxe baten inguruan. Entzunaldi bakoitzean zerbait berria ulertzen duzu, eta lortzen duzunean letra deszifratzea konturatzen zara atzean ez dagoela itxura huts bat: chihuahua eta kanitxeak, langileria eta burgesia sinbolizatzen duten metaforak dira. Klase gizartearen azterketa bat da kanta hau eta kasik diskoa osorik ere bai.
Ez gara jarriko Mark Fisher estiloan, hemendik ondorio politiko eta teoriko sofistikatuak ateratzen. Diskoak asko hitz egiten du pobreziaz, diruaz, arazo ekonomikoez, eta hori dena dator auzo bateko gaztea izatearen esperientziari lotuta, drogei lotuta eta kapitalismoaren egiturazko arazoei lotuta. Interesgarria hemen ez da analisia, baizik eta nondik egiten duen.
Ben Yarten lirika poesia da: lehendik entzun ez duzun poesia, esango nuke. Ez dut ezagutu artistarik estrofa batetik bestera gaiez aldatzeko gaitasun horrekin. Elkarrizketa batean entzun nion, bere erreferenteak zeintzuk diren galdetuta, berak musikariez gain, kaleko jendea zuela gogoan: kale saltzaile batek egiten dituen oihuak, bere produktua saltzeko. Hor topatzen du inspirazioa.
Egungo musikan, ohikoa da estribilloari garrantzia ematea. Ben Yarten kasuan alderantziz da. Gero eta estribillo gutxiago, hobeto: esateko gehiago du eta zutabeetan. Nire gogokoenak: Uno, Cero a la derecha eta Feliz. Eroena: Día de paga. Eman diezaiegun aukera bat esateko molde berriei. Euskarak ere ikasi dezan.
Alegoría del mal
Rat-zinger
Kasba Music, 2025
--------------------------------------------------------------
Apokalipsiaren aurreko garai ustel hauetan, non eskuin atzerakoienak lortu duen bere diskurtsoa erdian jartzea, erabat ezabatuta dagoen gizarte batean,... [+]
C.R.I.N.G.E
Azuleja
Le Royale, 2024
--------------------------------------------------------------------
Bai, ia beti euskal taldeak dira lerro hauetan intereseko. Guretzat, eta zuentzat. Baina pixka bat epifania moduan, Amabirjina ikusi duenak nola, hala daukat... [+]
Norabide bakarrean
721-Gogor Gabiltza
Autoekoizpena, 2025
---------------------------------------------------------
Askotan, guraso garenon kezka bat da ea seme-alabek gure aholku edo "txapak" aintzat hartuko dituzten, jakitun izanda, era berean, guri kontra... [+]
Miruenea
Mirua
Oso polita, 2025
--------------------------------------------------------------
Bi urtez egon dira lanean Miruakoak “inoiz egin duten proiektu garrantzitsuena” aurkezteko: Miruenea. Eta, egia da, gaur egun artista guztiek dioten arren... [+]
Dirudienez
Karma
Autoekoizpena, 2025
--------------------------------------------------------
Mugatzat ez badugu ere, muga da askotan Bidasoa; kulturala, informazioarena… Eta beste aldekoa urrun gelditzen zaigu. Bada, gogoa eta laguntasuna dira muga apurtzaile... [+]
XAK
Xak
Mukuru, 2025
---------------------------------------------------------------
Entzun baduzu eta ez bazaizu sobera sartu, esango nizuke: entzun berriro. Nire urteko disko kutunena izango dena egin berri du Paxkal Irigoyen baxenabartarrak, oraingo honetan, XAK... [+]
It's on
JOHN DEALER & COCONUTS
Ghost Highway, 2025
------------------------------------------------------
Adin batetik aurrera kontzertuak, diskoak eta kantuak bizkarrean eta burmuinean pilatuta, eta musika entzuteko denbora murritzagoa bilakatuta, taldeak bilatu... [+]
Esperoan
Hiuzz
Autoekoizpena (egun motelak kolektiboa), 2024
Ohartu gabe igarotzen diren taldeen multzoa gero eta handiagoa da, edo inoiz baino handiagoa, behintzat. Hiuzz taldearen Esperoan lanak hilabete batzuk... [+]
Obducción de la Amenaza / Zirt Zart (Split-ep)
2024
---------------------------------------------------
Musika panorama erraldoia da, helduezina. Horien artean badira foku guztiak bereganatzen dituzten talde handi gutxi batzuk; horren nahian diharduten beste asko,... [+]
Poliorkêtês
Kerobia
Autoekoiztua, 2025
--------------------------------------------------------
Azken aldian, lerrootan asko nabil hausnartzen musikak izan beharko lukeen “misio historikoaz” eta abarrez. Eta, nolabait, zer egin beharko lukeen... [+]
Antifa hardcore
Lee-Kore + Hoben
Autoekoizpena
---------------------------------------------------------
Tamalez ez da ohikoa Arrasaten hardcore kontzertuak egitea, bestelako musika eszenak nagusitzen direlako. Hala bada, joan den larunbatean herriko gazte batzuen... [+]
Bizitza eztia
Verde Prato
Plan B Records, 2024
--------------------------------------------------------------
Ousmane Sembène zinemagile senegaldar ospetsuari galdetu zioten ea bere pelikulak Europan ulertzen ote ziren. Erantzuna, epikoa: “Izan gaitezen... [+]
Bidea da helmuga
Kokein
Balaunka, 2024
--------------------------------------------------
Eibarko rock talde beterano hau familia oso desberdinetako lagunek osatu zuten aspaldi eta ia fisurarik gabe hamarkadatan eutsi dio. Izan ditu atsedenak, gorputzak hala eskatu... [+]
Zuloa
Merina gris
Sonido Muchacho, 2025
-------------------------------------------------------
Euskal Herrian ez da orain arte horrelako musika elektronikorik egin. Esango nuke Merina Grisek historian euskaraz egin den elektronika eta hyperpop diskorik landuena egin... [+]
Bidai on bat
Braulio
Autoekoizpena, 2024
-----------------------------------------------------
Nik ez nioke talde bati Braulio izena jarriko; eta seguruenik inork gutxik hasiko luke lan bat sei minutuko iraupena duen kanta batekin. Baina hauei parra die eta horri esker... [+]