“Memoria abandonatu ezin den fabrika da”
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Mikel Zabalzaren erailketaren 37. urteurrenean irakurri nuen behin baino gehiagotan esaldi hau: "Memoria abandonatu ezin den fabrika da". Berehala, torturaren aurkako memoriaren fabrikako langile sentitu nintzen, batzuek ahaztu nahi dituzten piezak egin eta ikustarazteko ahaleginetan borrokan. Antolatu gabe, nolabait bakoitza bere gisara eta laguntza askorik gabe. Bitartean, beste dozenaka fabrika beraien memoria inposatu nahian; eta gure sindikatuak? Negoziazioetan?
Fabrika horretako langile gisa, izan dut abandono sentsazioa behin baino gehiagotan. Azkena, Bi arnas dokumentalaren inguruan, hain zuzen. Hau da, langileok (torturatuok) eta gure familiak-lagunak saiatzen garela elkarrekin fabrika eusten, baina sindikatuak (mugimendu politikoa) ez daudela gurekin borroka honetan, edo hori bulego lanetara mugatzen dela. Nola ulertu bestela, aurten, 2022. urtean, Iratxe Sorzabal 24 urteko kartzela zigorrera kondenatzea torturapean egindako deklarazioetan oinarrituta, eta horren kontra egindako salaketak beraren lagun eta familia ingurutik etorri izana? Edo euskal preso politiko ugarik arrazoi beragatik espetxean jarraitzea eta grebarik edo-eta kalean zalaparta gehiagorik ez egitea? Amnesiaren, isiltasunaren, hitzarmena sinatu ote dute sindikatuek bizikidetzaren izenean? Epaitegi eta bulegoetatik haratago joateko garaia da, gogoratzeko, berriro ez gertatzeko, aitortzeko eta presoei zigorrak eteteko, grebara!
Euskal herritarrok jasandako tortura sistematikoa eta estrukturala izan bada ere, horren aurkako erantzuna ez da horrelakoa izan, salaketa eta torturaren aurkako borroka norbanakoen gain utzi delakoan nago. Norbanako torturatuek ditugun tresnen arabera doa ateratzen tortura kalabozoetako itzaletik kalera, eta horrek ahalegin handia eskatzen du bizirik atera garenontzat. Izan ere, lekukotasunak emateak bortxatu eta txikitu zituzten gorputz horiek ikusgai jartzea dakar, zauriak irekitzea. Berriro guda zelai bihurtutako gorputz hori politizatzea, memoria kolektiboa egiteko. Estatu terrorismoa jasan eta biziraundakoak garen heinean, legitimitate osoa dugu hatzarekin arduradunak seinalatzeko. Aitortza politikoa lortzeko, ordea, borrokan gurekin behar ditugu mugimendu sozial eta politikoak!
Euskal herritarrok jasandako tortura sistematikoa eta estrukturala izan bada ere, horren aurkako erantzuna ez da horrelakoa izan. Norbanakoen gain utzi delakoan nago
Une honetan, ezinbestekoa iruditzen zait ardura politikoa hartzea memoriaren izenean. Batetik, ezin delako torturaren aurkako borroka instituzioetara mugatu eta delegatu. Batzuentzat badirudi, Baskongadak deritzoten horretan, Eusko Jaurlaritzaren txostenean gure izena azaltzearekin memoria egina dugula. Horregatik, Nafarroan egin bezala, torturatuok saretzea, antolatzea eta memoriaren eta aitortzaren bidean subjektu politiko aktibo bihurtzea beharrezkoa deritzot. Berriro errepikatuko ez dela bermatzeko zimenduak jarri behar ditugu eta gertatutakoa idatzi.
Behar horretatik abiatuta, Bi arnas dokumentalarekin pikete lanetan gabiltza, beste fabrika eta langileak piztu eta sindikatuak desblokeatzeko nahian. Torturaren afera ez delako iraganekoa, egun ere ondorio latzak uzten dituen estatu biolentzia baizik. Erreibindikaziotik egiten da memoria eta ez ahanzturatik. Emakume euskaldun gisa jasandako biolentzia espezifikoetatik eman ditugu lekukotasunak, horiek gatazkaren irakurketa kolektiboan txertatzeko. Hortxe gure ekarpena. Orain zeuen txanda. Bi arnas milaka arnas bilaka daitezen tortura eta torturatzaileen inpunitatearen aurka eta aitortza eta memoria kolektibo feministaren alde!
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Lagun marika batek deitu dit galdetzeko nola salatu dezakeen hurrengoa: joan zen Akarlandara, EHUren parean dagoen parkera, eta komun publikoetan bi tiporekin zegoela, udaltzainen bizpahiru kotxe agertu ziren super azkar, poliziak sartu ziren komunera borrekin hormak kolpatzen,... [+]
Bortizkeria zuzenak, agerikoak eta isilak, gainjarriak eta zeharkagarriak, mikroak eta geldoak. Bortizkeria egunerokoan irristatzen da, uneoro, boterea edo erabakitzeko ahalmena duenak ez duenaren aurrean boterea erabiltzen duenean. Hainbeste egoeratan murgiltzen gara... [+]
Duela urtebete, toki honetan bertan, existitzen ez zen herri bati buruz idatzi nuen, eta existitzen ez den herri horrek Palestinako genozidioa geldiarazten lagunduko zuela amestu nuen. Argi dago ez dugula lortu. Urtebete geroago, oraindik ere, haurren hilketa masiboak eta herri... [+]
Hainbeste jainko, arima, teontzi… beren izatea frogatu ezinik, eta jendeak ez ditu sinesten zientziak, kazetaritzak… ahal bezala, baina geure espezieaz harro egoteko moduan, frogatutakoak. Batzuek Lurra laua dela diote, eta debekatuta dagoela Antartikara... [+]
Maiatza Birjina Mariaren hilabetea den bezala, amak ospatzeko aukera da Mendebaldeko jendartean. Kasualitatea? Ez dut uste. Frantses lurraldean, Vichyko gobernuak besta hori instituzionalizatu zuen. Helburua bertuteko eta sakrifizioak egiteko prest den pertsona hori handiestea,... [+]
Joan den maiatzaren 23an iragan da, Baigorriko elizan, aparteko kontzertu bat: 180 haurrek, 7 eta 15 urte artekoek, maila handiko kantu emanaldia eskaini diote eliza mukuru bete zuen jendeari. Haur horietarik batzuk Donazaharre eta Baigorri aldean kokatua den Iparralai musika... [+]
Ekainaren 6an Presidente Autonomikoen Konferentzia egin zen Bartzelonan, Pedro Sánchez eta Felipe VI.a erregea –emeritu ustelaren oinordekoa, beti da ona gogoraraztea– buru zirela. Isabel Díaz Ayuso faxistak uko egin zion Salvador Illaren eta Imanol... [+]
Bestea”-k gogaituta du gizateria, duena kenduko dio, duena eraldatuko du, kutsatuko du... “Bestea”-k definitzen gaitu... baina “bestea” denok izan gaitezke.
Egun, nor da “bestea”? Nork seinalatzen du izan behar ez dena?
Zapalduen... [+]
Oporretan nago baina oraindik ez dut zutabea hasi. Oporretan nago baina nire gelak ez du igarri. Oporretan nago eta etxeko hautsa ez da mugitu. Oporretan nago eta topaguneko kanpin dendak lokatzez beteta jarraitzen du egongelan. Oporretan nago baina nire agenda ez da... [+]
2025eko Aberri Egunean, Imanol Pradales lehendakari jaunak “Euskadi Nazioa da” eta “hemen jarraitzen dugu eta jarraituko dugu, gure hizkuntzarekin eta gure nazio nortasunarekin, ez izan zalantzarik”, ozenki esan zituen.
Euskalduna naizen aldetik,... [+]
Ekainaren 12an munduko bazter guztietatik –Euskal Herritik ere– heldutako ehunka pertsona batuko dira Egiptoko El Arish hirian, hortik Rafah-raino abiatzeko, Gazaren aldeko martxa globalean. Israel palestinar herriaren aurka egiten ari den genozidioa salatuko dute,... [+]
Nahiz eta jakina izan inkestak ez direla errealitatearen isla zehatza, interesgarria da bistadizo bat ematea, beti eskaintzen baitigute gai zehatzekiko tenperatura sozialaren arrastoren bat. Are garrantzitsuagoak dira, gai zehatzetan sartuegiak edo katramilatuak egoteagatik,... [+]
Haurrak begiratzeko gure paradigma ez da erabat aldatu, baina aldaketak-edo egiten ari gara, egia da, beste kontzientzia maila batekin, aferak duen garrantziagatik-eta. Bazen garaia. Kontua da, baina, haurren bizitza gure esku dagoela, eta behar duten bizimoduan aldaketak... [+]
Stanfordeko Unibertsitateak dohainik eskaintzen duen Storm deituriko erreminta ezagutu berri dut. Adimen artifiziala erabilita, edozein gairen inguruan artikulu akademikoak sortzeko diseinatutako ikerketa tresna da. Fidagarriak eta baimenduak diren hamaika iturri erabiltzeko gai... [+]