“Memoria abandonatu ezin den fabrika da”
Mikel Zabalzaren erailketaren 37. urteurrenean irakurri nuen behin baino gehiagotan esaldi hau: "Memoria abandonatu ezin den fabrika da". Berehala, torturaren aurkako memoriaren fabrikako langile sentitu nintzen, batzuek ahaztu nahi dituzten piezak egin eta ikustarazteko ahaleginetan borrokan. Antolatu gabe, nolabait bakoitza bere gisara eta laguntza askorik gabe. Bitartean, beste dozenaka fabrika beraien memoria inposatu nahian; eta gure sindikatuak? Negoziazioetan?
Fabrika horretako langile gisa, izan dut abandono sentsazioa behin baino gehiagotan. Azkena, Bi arnas dokumentalaren inguruan, hain zuzen. Hau da, langileok (torturatuok) eta gure familiak-lagunak saiatzen garela elkarrekin fabrika eusten, baina sindikatuak (mugimendu politikoa) ez daudela gurekin borroka honetan, edo hori bulego lanetara mugatzen dela. Nola ulertu bestela, aurten, 2022. urtean, Iratxe Sorzabal 24 urteko kartzela zigorrera kondenatzea torturapean egindako deklarazioetan oinarrituta, eta horren kontra egindako salaketak beraren lagun eta familia ingurutik etorri izana? Edo euskal preso politiko ugarik arrazoi beragatik espetxean jarraitzea eta grebarik edo-eta kalean zalaparta gehiagorik ez egitea? Amnesiaren, isiltasunaren, hitzarmena sinatu ote dute sindikatuek bizikidetzaren izenean? Epaitegi eta bulegoetatik haratago joateko garaia da, gogoratzeko, berriro ez gertatzeko, aitortzeko eta presoei zigorrak eteteko, grebara!
Euskal herritarrok jasandako tortura sistematikoa eta estrukturala izan bada ere, horren aurkako erantzuna ez da horrelakoa izan, salaketa eta torturaren aurkako borroka norbanakoen gain utzi delakoan nago. Norbanako torturatuek ditugun tresnen arabera doa ateratzen tortura kalabozoetako itzaletik kalera, eta horrek ahalegin handia eskatzen du bizirik atera garenontzat. Izan ere, lekukotasunak emateak bortxatu eta txikitu zituzten gorputz horiek ikusgai jartzea dakar, zauriak irekitzea. Berriro guda zelai bihurtutako gorputz hori politizatzea, memoria kolektiboa egiteko. Estatu terrorismoa jasan eta biziraundakoak garen heinean, legitimitate osoa dugu hatzarekin arduradunak seinalatzeko. Aitortza politikoa lortzeko, ordea, borrokan gurekin behar ditugu mugimendu sozial eta politikoak!
Euskal herritarrok jasandako tortura sistematikoa eta estrukturala izan bada ere, horren aurkako erantzuna ez da horrelakoa izan. Norbanakoen gain utzi delakoan nago
Une honetan, ezinbestekoa iruditzen zait ardura politikoa hartzea memoriaren izenean. Batetik, ezin delako torturaren aurkako borroka instituzioetara mugatu eta delegatu. Batzuentzat badirudi, Baskongadak deritzoten horretan, Eusko Jaurlaritzaren txostenean gure izena azaltzearekin memoria egina dugula. Horregatik, Nafarroan egin bezala, torturatuok saretzea, antolatzea eta memoriaren eta aitortzaren bidean subjektu politiko aktibo bihurtzea beharrezkoa deritzot. Berriro errepikatuko ez dela bermatzeko zimenduak jarri behar ditugu eta gertatutakoa idatzi.
Behar horretatik abiatuta, Bi arnas dokumentalarekin pikete lanetan gabiltza, beste fabrika eta langileak piztu eta sindikatuak desblokeatzeko nahian. Torturaren afera ez delako iraganekoa, egun ere ondorio latzak uzten dituen estatu biolentzia baizik. Erreibindikaziotik egiten da memoria eta ez ahanzturatik. Emakume euskaldun gisa jasandako biolentzia espezifikoetatik eman ditugu lekukotasunak, horiek gatazkaren irakurketa kolektiboan txertatzeko. Hortxe gure ekarpena. Orain zeuen txanda. Bi arnas milaka arnas bilaka daitezen tortura eta torturatzaileen inpunitatearen aurka eta aitortza eta memoria kolektibo feministaren alde!
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Setioa hausteko Palestinara janaria zeramaten aktibista batzuk atxilotuta jarraitzen duten bitartean, honako gogoeta hau:
Bigarren Mundu Gerra hasi aurretik, Hitlerrek beste herrialde batzuetako lurrak konkistatu bazituen ere, Mendebaldeko potentziek ez zuten ezer egiten... [+]
Gaur bi urte bete dira estatu sionistak Palestinako herriaren aurka martxan zuen genozidioa bizkortzen hasi zenetik. Bi urte, non haurrak, eskolak, ospitaleak eta ametsak bonben jomugan egon diren, munduaren isiltasunak krimen horiek estali dituen bitartean.
100 urte pasatxo... [+]
Gazako genozidioak presioa areagotu du entitate sionistaren kontra arlo askotan, eta sionisten konplizeetara ere heldu da. Shapir enpresa israeldarraren eskutik CAF Jerusalemgo tranbiaren proiektuan sartzea salatu du hasieratik BDZ mugimenduak. Sei urte pasatu dira jada. Gazako... [+]
Asilo-leku sakratua Erdi Aroko lege bat zen, zeinaren bitartez justizia atzetik zituztenek elizaren eta monasterioen babesari hel ziezaieketen. Akaso, bi mila urtetan ongia egin zuten apurra. Eta, jakina, ahal bezain azkar, lege hura desegitera jo zuten, desagertu zen arte. A ze... [+]
Bilboko Udalak iragarri du Lancor-Elgorriaga eta Consonni pabiloiak berehala eraitsiko dituela, eta segidan, Udalbatzan aurkeztu du lan horiek bizkortzeko proposamena, kontuan hartu gabe 80 pertsona inguru bizi direla bertan baldintza negargarrietan: euren ondasun urriak... [+]
Gero eta ahots gehiagok –ez eskuinetik bakarrik– “migrazioaren arazoari” ausarki helduko diotela aldarrikatzen dute. Narrazioa nahi baino ezagunagoa da: lanpostuen, zerbitzu publikoen eta baita etxebizitzaren gaineko lehian ere, baliabideak omen direlako,... [+]
Gaua egiten denean, eraikin asko ipurtargi bilakatzen dira hormigoizko basoan. Egunez ezkutuan gorde duten barnealdea eszena pusketetan voyeaur begibistara agertzen dira, argiztapen artifizialaren magia bitarteko. Gaueko auto zein oinezko paseoetan lurraldea eta eraikinak... [+]
1. Bernedo terrorismorik gabeko eremu bat izango da, erradikalik gabea, eta ez da mehatxu bat izango bizilagunentzat.
2. Bi aldeak proposamenarekin ados badaude, gerra berehala bukatuko da. Patriarkatuaren indarrek adostutako lerrora egingo dute atzera, bahitutako dutxak... [+]
Kosta egiten da hitz autorizatuak eraikitzea gaur den egunean, nahiz eta hitz horiek zerbaiti buruzko ezagutza sakona duten pertsona batzuenak izan. Maria Teresa Andruetto idazle argentinarrari entzuna nion ohartarazpena: jakintzarekiko eta lan iraunkorrarekiko... [+]
Txikitan, Txiki eta Che Guevara nahasten nituen. Umetako lainoarte baten moduan gogoratzen dut, baina gerora ulertu dut: Txikik Che miresten zuen. Horregatik, haren aurpegi mitikodun kamisetarekin agertzen da bere argazki gogoangarrian, eta Askatasun haizea poema euskarara... [+]
Onartzen dut sare sozialek nahi baino denbora luzeagoa kentzen didatela hainbatetan, eta guztiak ezabatzeko ideia buruan ibiltzen dudala maiz. Debate antzuak gogaikarriak eta bortitzak iruditzen zaizkit batzuetan, eta geroz eta zabalagoa den eskuin muturreko ideien presentzia... [+]
Heziketan egin beharreko aldaketak etengabe dira hizpide, gizarte-eraldaketari begira heziketak duen garrantziaz jakitun, horra begira jarri beharra duelako modu batean ala bestean bizitza-eredua aldatu nahi duen edozeinek. Eginkizun horretara jarritakoan, baina, curriculumaz... [+]
Hasiera batean, memea ez nuen behar bezala ulertu, hitz hori entzuterakoan gustu txarreko irudiak zetozkidan burura, ustez grazia egin behar lidaketenak. Memeka zebilen mundu guztia nire inguruan, mugikor bidez irudi horiek igorriz, nire ustetan hutsalkeriak zabaltzeko besterik... [+]
Palestinan gertatzen ari dena ikaragarria dela erraten du jende orok karrikan barna, “Onartezina da! Genozidioa da!” bilakatu dira azken aldiko entzunenak. Egoera salatzeko elkarretaratzea egin, ordea, eta bidegabekeria dela pentsatzen duten hamar horietatik lau... [+]