Lurralde bakoitzean denboran barrena gertatzen diren landareen joan-etorria gauza naturalena da. Landare bakoitza geldirik bizi da, baina espeziea hara-hona dabil. Klimak asko hagintzen du horretan. Gustuko dituen bizi baldintzak non diren, hara mugituko da landarea. Ondorioz, zaila da esatea landare hau hemengoa da eta beste hori ez. Nik landareak kulturarekin lotzen ditut, eta errazagoa da: landare honekin bizi gara. Izan ere, geure kulturan, adibidez, bizi dugun paisaia ia oso-osorik geuk landatua da. Landareak ez dira beraiek etorri, ekarriak dira, landatuak.

Palmondoetara bueltatuz, denetatik dugu. Bada palmondo bat europartzat jotzen dena: palmondo nanoa, Chamaerops humilis. Ttipia da, enbor bakarreko palmondo gehienak ez bezala enbor ugarikoa, eta Mediterraneo ingurukoa da. Europan topa ditzakegun gainontzeko palmondoak, denak, kanpotik ekarriak dira. Mundu osotik ekarri ditugu; azkenaldi honetan ondo urrutikoak: Seychelleak, Mexiko, Brasil, Trinidad, Zeelanda Berria, Moluka, Puerto Rico, Txina, Madagaskar, Papua Ginea Berria, Laos eta abar.

Hurbilagotik ekarritakoak ere baditugu, ugarienak; Afrikatik edo Asiatik, gehienak Mediterraneoan barrena. Lurralde epelenetan, klima leunena duten tokietan topatuko ditugu. Maiz esan izan da etxeko atari aurrean palmondoa jartzeko ohitura zutela indianoek edo amerikanoek Ameriketatik bueltatutakoan. Baserri aurrean Trachycarpus fortunei topatzea ez da arraroa. Euskaraz, Txinako palmondoa edo kalamu palmondoa esaten zaio. Izan ere, indianoei lotutako esaera hori badago ere, palmondo hori Txinako hegoaldetik ekarri dugu. Izenean duen “fortunei” hori aberastasunarekin, arrakastarekin edo fortunarekin erraz lotu badaiteke ere, berez lurralde haietako landaredia arakatzen urteak eman zituen Robert Fortune botanikari eskoziarraren gorazarre du. Generoaren izena, Trachycarpus, hazietatik datorkio: trachus “zakarra” eta karpos “fruitua”. Palmondo hori erruz lantzen zuten Asian, hostoa enborrean sortzen den tokian duen zorro zakar bat biltzeko. Berarekin egiten zituzten erratzak, eskuilak, ate zirriak edo lanpasak, euritakoak, lokarriak, zakuak, saskiak eta abar. Japoniatik ekarri zituzten lehen aleak 1830ean. Harrezkero hedatu da Europa osoan.

Geure baserrietara nolaz iritsi zen jakitea ez da erraza izango. Badu fortunaren aire hori etxe atarian. Baina baita errafia edo antzeko zerbaiten etekina ateratzeko saioak egiteko ekarria izango zelako airea ere... Eta, hortik ote datorkio kalamu palmondoaren izena? Izan ere, kalamua (Cannabis sativa) zen hemen sokak, lokarriak eta ehun zakarrak egiteko oinarria.