Oholtzara erreparatzen dugu askotan neska erreferente bila. Alderantziz egin dezagun: zenbat neska ikusten da oholtza gainetik?

Musikari eredua gizonezkoa izan da hemen, nagusiki, eta berdin ikuslea. Rockarekin amorrua eta haserrea adierazten ditut eta egoera pertsonal zailei aurre egiteko balio dit. Mutilak kontzertuetako lehen ilaran hori adierazten ikusi izan baditut ere, neskak nahi eta ezinean sentitu izan ditut sarri, eta ez gogo faltagatik. Ondotxo dakit nik, nerabetan gauza bera sentitzen bainuen, eta gaur gaurkoz, lehen ilaran tximak astintzen nabilenean inguruko gehienak gizonak izanik, harriturik so egiten didate. Askatu gabeko gatazka pertsonalek diraute gure baitan. Euskal Herritik kanpo, ostera, emakumeak askeago sentitu izan ditut kontzertuetan. Atzerrian emakumezko sortzaile gehiago dago jendaurrean eta sortzaile bezainbat ikusle. Horrek mugimendua eragiten du. Hemen emakumeok gizonen produktuen ikusle izan gara oraintxe arte.

Diskoa zuek ekoitzi duzue. Musika eta kultura ulertzeko eredu batez ari gara, euskal kulturaren eremu alternatiboaz.

Garrantzitsua da esperientziak bizi izana gero norbere bidea hautatzeko. Jauko Barik-en Esan Ozenkirekin atera genuen diskoetako bat. Keiken Oihukarekin aritu ginen eta Xarman autogestioari ekin genion. Auto ekoizpenak lan handia dakar baina onurak ere handiagoak dira. Bada norbere lanaren gaineko kontrola, eta norbere filosofia zabal daiteke. Nik musika egiten badut publikoari eskaintzeko da, eta beraz, diskoa edonork eskuragarri izan dezan nahi dut, kanpoko enpresa batek baldintzatu gabe. Euskal Herrian kultura kolokan ikusten dut, are kolokago garai digitalean, edozein musika internetetik jaits daitekeenean. Hemengo musikariek ez dute lehen adina jarraitzaile, geroz eta talde gehiago eta eskaintza zabalagoa diren arren. Lehen gutxiago baginen ere, bazen grina eta ilusioa bertokoen alde mugitzeko. Aukera eskergaren aurrean bertakoak indarra galdu du, baina kontzientzia eta hezkuntza kontua ere bada.

Amorrua eta salaketa daude zure letretan, eta horixe adierazten duzu kontzertuetan. Estrategia al duzu amorrua?

Amorrua denoi ernatzen zaigu atsegin ez ditugun kontuei erreparatzean. Rocka hori adierazteko modua da niretzat, baina ez da estrategia bat. Barrutik irteten zait. Ametsak izan ditut gaztetatik eta haien alde egiten saiatu naiz. Errealitatea alda genezakeela uste izan nuen nerabezaroan, baina urteak aurrera joan ahala, hobera joan beharrean adabakiak jarri dituztela ohartu naiz. Eta hobeto goazela entzun behar, gainera! Berdin-berdin gaude edo okerrago. Inguruko hainbatek ez du sentitzen matxismorik badenik, eta uko horrek mindu egiten nau. Horrelako jarrerek errepresio handiagoa sortzen digute emakumeoi.

Abestietako bi gai aipatuko ditut, bulimia eta indarkeria sexista. Ez dira askotan izendatzen.

Euskal Herriko rockean zenbait aldarri ez dira apenas entzuten. Nik emakumeon kontrako injustiziez ere mintzatu nahi nuen On-en. Orain genero indarkeriaz asko hitz egiten da eta badirudi horretaz mintzatzea ona dela. Baina kultura matxistek sortutako beste hamaika arazo daude. Esate batera, beren bizitza hipotekatuz mutil-lagun presoa bisitatzera doazen neskalagunez dihardut disko honetan. Ezkutuko mundutxo bat dirudi, baina emakume ugariren errealitatea da, eta askotan, sufrimenduz betea. Gai honetaz eta beste askoz hitz egin dezakete gizonek, baina ez dute egin ohi. Enpatia handiko gizonak badira, baina enpatia hori musikan islatzea falta zaie.

Irudiaren inperioak gure estetikari eman dion  garrantziaz mintzo zara. Musikarien munduan ez da makala eragin hori.

Ordubetez oholtza gainean dagoenari bai ala bai begiratzen diote, baina ni ez naiz apainago jartzen horregatik. Ondo pasatzera noa eta horretarako eroso egon nahi dut. Gizonek txandal eta zapatiletan eskaintzen dute lasai asko beren musika. Emakumezkook irudia zaindu behar dugu aurrena, eta gero, musika? Apain jartzeko baditut beste une batzuk.

Zuloak gogorarazten dit horrek. 17 urtetatik musikan zabiltza. Zer esan dizu filmak?

Proiektuaren berri Fermin Muguruzak eman zidan eta ataltxo batean parte hartzera gonbidatu ninduen. Baiezkoa eman, eta trukean, gure diskoko On kantan parte hartu du. Ideia ona iruditu zitzaidan eta iruditzen zait. Batetik, ederra da hainbat emakumezko musikari agertzea beren esperientziez hizketan. Bestetik, fikzioaren narrazioa dago eta atal horrek mina eta haserrea sortu dizkit, emakume eredua mingarri izan zaidan neurrian. Garrantzitsuagoa da musikari izatea irudi bat aldarrikatzea baino. Hainbat urte daramatzat musikan eta ondo dakit zenbat eta nola borrokatu behar den norbere lekua lortzeko, zer den kanta bat defendatzea publiko osoa gizonez osatua denean. Feminismoa aldarrikatu nahi bada eta horretarako gorputzaren askatasuna erabili, beste hainbat mugimenduk egin izan duen bezala, ados nago. Baina emakume musikarien dokumentala behar zuen eta musikaren inguruko gairik apenas da mintzagai. Ondo baloratzen dut filma, edonola ere. Barrenak mugitu dizkit eta auto kritikarako eta analisirako balio izan dit.

Zuen musika melodikoa eta indartsua da. Konposizio asko zureak dira.

Kantak berez irten zaizkit. Denis bateria jotzailearekin konexio berezia izan dut betidanik, eta biok musikalki askatu egin gara, gure onena atera dugu, Ibairekin batera. Taldean ez badago harreman metaturik zaila da gauzek behar bezala funtzionatzea. Gurean bada konexioa. Eta ilusioa. Kontzertua ederra da, baina lehenagokoa eta ondorengoa ere on da, elkarrekin egotea eta disfrutatzea.

Bizipen pertsonalen aztarnak ere nabari dira letretan. Iraganari agur esan beharra baina orainean bizitzeko zailtasuna.

Arrastaka dakarkigunagatik gara garena. Guk pilatutakoa eta arbasoengandik jasotakoa. Iraganaren motxila eraman zale izan naiz, eta batzuetan, kosta egiten da gainetik erauztea eta hutsetik hastea. Orain abestian agertzen dut sentipen hau. Asko egin daiteke iraganeko gauzak etorkizunean aldatzeko, baina garrantzitsuena ez da ez bata ez bestea, unea baizik.