Abraham Serfaty, judu marokoar gorri menderakaitza
- Marokoko Marrakechen hil da Abraham Serfaty komunista zaharra. Hassan II.ak 17 urtez preso eduki zuen buruzagi ezin erosia itzali da 84 urtetan, palestinarrei laguntzen zien judu antisionista, Sahararentzako autodeterminazioa eskatu zuen marokoarra. Hori eta gehiago, Magrebeko askapen prozesuetako progatonistetako bat joan da.
Esaten dute 2001ean argitaratu zuen liburu honen tituluak definitzen duela Abraham Serfaty: L'Insoumis. Juifs, marocains et rebelles. Beste liburu batek salbatu zion bizia. Gilles Perrault kazetari eta idazle frantsesak 1990ean Notre amie le Roi plazaratuz ezagutarazi zuen Marokoko Hassan II.aren alderdi iluna, tartean Tazmamart espetxe beldurgarria, non erregeak itxita zeukan Serfaty beste burkide kondenatuekin batera. Hassan II.ak, aurpegia garbitu nahian, zulotik atera eta Frantziara espultsatu zuen. Mohammed VI.ak 1999an baimenduko zion berriz etxeratzea.
Abraham Serfaty jaio zenean, 1926an, oso bestelako mundu batera erori zen. Maroko Frantziaren protektoratua zen eta Magreb osoan ugariak ziren kolonia juduak, nagusiki Espainiatik kanporatutako sefarditak. Ezkerreko judu antisionista omen zuen aita. Semea bide berari jarraituko zitzaion.
Hamazortzi urterekin Marokoko Gazteria Komunistan sartuta, Frantzia ondo ezagutu zuen, bertara ingeniaritza ikastera joanda. 24 urterekin, ezkondua eta haur txiki baten aita, lehenbizikoz ezagutuko du espetxea, ondoren Frantziako erbestea, 1956an independentziarekin itzultzeko.
1960tik 1980ra Marokok Hassan II.aren diktadurazko berunezko urteak saltsaren erditik ezagutu zituen Serfatyk. 1965ean, agintari frantsesen konplizitatearekin Hassan II.ak Hahmed Ben Barka politikaria bahitu eta desagertarazi zuen garai berean, Casablancan istiluak izan zirela-eta beste militante sail batekin batera Serfaty arrestatuko dute eta latz torturatuko. Josephine emazteak berak ezingo du soportatu senarrak militantzia arriskutsuan segitzea eta alde egingo dio Frantziara.
1967. urtea gorriz markatuta daukate Magreben bizi ziren juduek: urte hartan “Sei egunetako gerra” lehertu zen Israelen eta estatu arabiarren artean eta ondoren milaka juduk ihes egin behar izan zuen jaioterritik, minoria legez mende luzetan ezagututako bizimodua ezinezko bihurturik. Marokotik berdin alde egin zuten Serfatyren lagun ugarik.
Gilles Perraultek diaspora judu hartako kide ezkertiarren deskribapen aberatsa idatzi zuen Un homme apart liburuan. Honetan Henri Curiel -en bizi eta heriotza kontatu zituen, beste Net Hurbil batean laburbildu genuenez. Orain jakin da Curiel eta Serfaty elkarlanean aritu zirela garai hartan juduen eta palestinarren arteko lehenbiziko harremanak bideratzen. Curielek bizia galdu zuen borroka horretan. Serfatyk liburu bat idatzi zuen espetxetik gai beraz: Ecrits de prison sur la Palestine.
17 urte infernuan
Polizia fitxa edukiagatik gizon argia izan behar zuen, zeren eta 1968an Office Chérifien des Phosphates enpresa publiko erraldoian goi postu batean ari baitzen lanean. Gutxi iraun zuen: Khouribgako meategietan langileek greba antolatuta, zuzendaritzarekin bat egiteko partez beharginekin elkartu baitzen. Kalera. Ondorengo lau urteetan irakasle aritu beharko du.
1970ean Marokoko Alderdi Komunista utzi zaharkituta gelditu delakoan eta Ila Al Amame alderdi ezkertiarra antolatu zuten Serfatyk eta beste militante oso ezagun batzuek. Legez kanpoko alderdi marxista-leninista honek Sahararen autodeterminazioa aldarrikatzen zuen. 1972an Marokoko poliziak sekulako sarekada antolatu eta Ila Al Amameren ehundaka militante espetxeratu zituen. Serfaty sasira pasatu zen.
Frantses nazionalitatea zeukan Christine Daure emakume gazteak babestu zuen. Ezkutalekuan jakin zuen bizi osorako espetxera kondenatu zutela epaileek. 48 urte zituen.
Poliziak ezin zuen bera atzeman, baina arreba arrestatu zioten eta egun luzetan torturatu. Familia osoa zebilen aztoratuta. Aita hil zen laster eta arreba segidan. Poliziak mezua helarazi zion Serfatyri, Marokotik ihes egitekotan bakean utziko zutela familia. Hori baino nahiago izan zuen bere burua entregatzea, 1974an. Horregatik ez zioten barkatu, eta Christine Daurek, orduan emaztegai zuenak, hiru urteko kondena nozitu zuen; Maurice semea arrestatu zioten –gaur Kanadan bizi da, tratu txar haien ondorioak nozitzen ditu oraindik–. Urte eta erdiz inork ez zuen izan Serfatyren berririk.
1977an egin zioten epaiketa. Beste Burgos bat. 139 burkide jujatzen zituzten. Amaieran “faxista!” entzun omen zen aretoan. Epaile nagusiak: “Faxista deitu didana ausartuko al da zutik jartzera?”. Eta 138ak altxatu. Epaileak: “Bina aurte gehiago denei, magistratuei ixeka egiteagatik”. Ama batek jende artetik: “Paradisuan bete beharko ditu bi urte horiek”. Orduan azken hitza eskatu eta Sarfetyk oihukatu omen zuen “Gora Saharako Errepublika, gora Marokoko Errepublika eta gora Sahara eta Maroko batuak!” famatua. Xehetasunok Ahmed Amrik eskaini ditu bere blogean.
Christineri 1985ean baimendu zioten Abrahamekin ezkontzea. Kenitrako presondegian izan zen. Geroztik Christinek bazter guztiak astindu zituen senarra hiltegitik ateratzeko. 1991ko irailaren 13an lortu zuen. Abraham Sarfety Parisera heldu zen François Mitterrand presidenteak Hassan II.arekin egindako tratuari esker.
Harrez geroztik kadira gurpildunean egon da, gaixotasunaren eta kartzelan jasandako bizimoduaren opari. Hassan II.a hil zenean, 1999an, haren seme Mohammed IV.ak baimendu zion sorterrira itzultzea. Marrakechen bizi izan da geroztik. Estatuaren gerra zikinaren biktimatzat zegokion kalteordainari uko egin zion, Estatuaren funtzionari izakera berreskuratuta ematen zioten erretreta saria nahikoa zuelakoan.
Abraham Serfatyren hil ohar ugari plazaratu da egunkarietan. Txema Monterok Deian agurra idatzi dio. Denek aitortu diote gizaki eta politikari maila handia, zintzotasuna, Hego Afrikako Nelson Mandelarekin alderatu duenik bada. Aldiz, bere burkide batek, Abdelhamid Amine-k, gizon zahartuak eragindako sentsazio mingotsa azaldu du Tel-Quel astekarian.
Lider zaharra 1999ko irailaren 30ean Rabat-Saléko aireportura iritsi zenean, zain zeukan Amine beste 400 militante ingururekin. Serfatyk esan omen zien garai hobeak zetozela, Mohammed IV. beste bat dela, agian Marokon errepikatuko zuela Espainian Juan Carlos Borbonek lortua. Burkideen masailetan nahastu omen ziren pozezko malkoak eta etsipenezkoak .
2025eko Aberri Egunean, Imanol Pradales lehendakari jaunak “Euskadi Nazioa da” eta “hemen jarraitzen dugu eta jarraituko dugu, gure hizkuntzarekin eta gure nazio nortasunarekin, ez izan zalantzarik”, ozenki esan zituen.
Euskalduna naizen aldetik,... [+]
Auzo elkarteak, herri mugimenduak eta ekologistak batu ziren asteazkeneko kontzentrazioan. Lantegien jardueraren amaiera itxaroten ari dira duela hamar urte.
Nafarroako landa gune asko daude despopulazio arrisku larrian eta horietako bat da Urraul Goiti Pirinioaurreko bailara. Hango Adoain herrian biztanle bakarra bizi da iraunkorki eta 93 urte ditu. Han da ere Perotx oinetxe zaharra eta berau birgaitzeko herri ekimena abiarazi dute.
Asteartean pasa zuten Tunisia eta Libiaren arteko muga, ondotik Egiptora sartu eta bertatik Gazara heltzeko asmoz. Berez, Libiako autoritateen babesa jasota du ekimenak, eta jarrera horri segika bidea berriz irekitzea galdetu diete poliziei antolatzaileek.
Israelek Iranen aurka orain arte egindako aire eraso gogorrena egin du ostiral goizaldean, Leon operazioa-rekin. Erasoan, Israelgo Armadako 200 bat gerra hegazkinek hartu dute parte eta kalte handiak eragin dituzte Iraneko nuklear programa garatzeko eta misil balistikoak... [+]
Erasoa Bilboko kale horretako ile apaindegi batean egin zuten maiatzean. Erasoa grabatua izan zen eta auzokideek salatu zuten.
Gazarako Martxara bidean, Kairoko aireportuan atxilotu zituzten euskal herritarren artean dago Agus Gorbea, eta momentuz deportatu duten bakarra izan da. Euskal Herrira bidean dagoela erantzun ditu ARGIAren galderak.
Palestinako herria pairatzen ari den genozidioa salatzeko bi eguneko baraualdia egingo du Argituz elkarteak Donostian asteburu honetan, larunbatean eta igandean. Garibai kaleko 19. zenbakian egingo dute elkartasun ekintza.
Espainiako Estatuak eta Palestinak bultzatuta, 146 herrialdek alde bozkatu dute, 12k kontra eta 19 abstenitu dira. Ebazpenak Gazako sarraskia eta Israelen hedapena Zisjordanian salatu ditu eta nazioarteko ebazpen judizialak betetzea eskatu.
1984an, Lemoizko zentral nuklearrak bere ateak betirako itxi zituen, konpondu gabeko urteetako gatazka eta zauriak atzean utzita; zentralaren azpiegitura ia berdin mantendu da, eta gertatutakoa, isilpean iraun du. Orain, tokikoek hainbat proiektu proposatu dituzte Basorda kalako... [+]
Euskararen Defentsarako Sareak elkarretaratzea egin du Nafarroako Parlamentuaren aurrean ostegunean, aldarrikatzeko lanpostu publikoetan hizkuntzak baloratzen badira, euskara baloratzen ez den lanposturik ez litzatekeela egon behar. Eta beraz, Nafarroako Gobernuak egindako... [+]
Egiptoko Gobernuak Israelen presioei men egin eta ehunka pertsona atxilotu ditu, Gazara egitekoa den martxa gelditu nahian. Hala ere, milaka lagunek martxari hasiera emateko prest jarraitzen dute, Israelen blokeoa apurtu eta genozidioa gelditzeko presioa egin asmoz. Melisa... [+]