Stahlek garatu eta zabaldu arren, teoria hori J. J. Becher-ek abiatu zuen urte batzuk lehenago, 1669an. Becherren arabera, mineralak hiru lur motez osatuta zeuden eta mota bakoitzak propietate bat zeukan. Terra pinguis izena ipini zion erretzeko propietatea zuen mineralari, alkimian “sufre” esaten zitzaion horri. Becherrek berak “sufre flogistoa” ere esan izan zion –grekeraz “sukoi” esan nahi duen phlogistos hitzetik eratorria–, eta gerora, teoriaren defendatzaile sutsuena zen Stahlen eraginez, flogisto izena gailendu zen.
Stahlen aburuz, metalek eta, oro har, substantzia erregai guztiek flogisto izeneko substantzia zuten, errekuntzaren eraginez sugarretan askatzen zena; flogistoaren mugimenduak beroa eta sua sorrarazten zituen. Metalen kaltzinazioa modu berean azaldu zuen: flogistoa askatzearen ondorioz sortzen zen karea.
Lehenik Molonosov-ek, eta Lavoisier-ek aurrerago, flogistoaren teoriaren akatsak azaleratu zituzten. Besteak beste, metalak kaltzinatzean geratzen zen karea hasierako metala bera baino astunagoa zen. Beraz, flogistoak masa negatiboa eduki behar zuen! Hala ere, Stahlen teoria askoz soilagoa eta ulerterrazagoa zen eta horrek garaiko zientzialari asko erakarri zituen. Joseph Priestley-k, esaterako, gasak aztertu eta “aire flogistikatua” eta “aire ez-flogistikatua” bereizi zituen.
Lavoisier-Molonosoven legea –masaren kontserbazioaren legea– nagusitu zen, ordea. Horrenbestez, 1787an Parisko Zientzia Akademiak gasen eta, oro har, substantzia guztien nomenklatura zehaztea erabaki zuenean, flogistoak ez zuen tokirik izan zerrendan.
Egun badakigu “aire flogistikatua” nitrogeno eta karbono dioxido nahasketa baino ez dela, eta “aire ez-flogistikatua” berriz, oxigenoa, Lavoisierrek asmatutako izena. Lavoisierrek frogatu zuen, halaber, errekuntza oxigenoaren eta beste substantzia baten arteko erreakzioa dela. Hala, flogistoak toki gehiago du bitxikerien historian zientziaren historian baino. Baina Stahli ez zaio sekula egindako ekarpena onartu: flogistoaren teoria egiaztatzeko nahiz ezeztatzeko ondorengoek egindako ikerketak funtsezkoak izan ziren gasak aztertzen hasteko eta kimika modernoaren bidea abiatzeko.
Informazio askea lantzen dugu ARGIAn, langileok gara proiektuaren jabeak eta gure informazioen atzean ez duzu sekula multinazionalik, bankurik edo alderdi politikorik topatuko. Gure ustez, burujabetza guztien oinarrian dago informazio burujabetza, ezagutzen dugunaren gainean pentsatzen eta erabakitzen dugu. Horregatik diogu kazetaritza independentea dela demokraziaren oinarrietako bat.
Aldizkaria paperean etxean edo e-postan PDFan jaso nahi duzu? Pozik hartuko zaitugu ARGIAko komunitatean. ARGIAkoa izateko, nahi eta ahal duzun ekarpena egin dezakezu, eta bueltan egoki ikusten duzuna eskatu. Indartu dezagun indartzen gaituena!
Martxoaren 20an Bergaran hasi zen hamaseigarren Laburbira zirkuitua eta Valentzian amaituko da apirilaren 13an. Aurten bederatzi film labur ikusteko aukera emango du eta datu bat nabarmentzen da: bederatzi lan horietatik zazpi emakumeek zuzendu dituzte.
Brasilgo iparraldean dagoen Pará estatuan hilketa bortitz bat gertatu zen joan den astean. Dilma Ferreira Silva, presek kaltetutako pertsonen mugimenduko koordinatzailea eta beste bi pertsona hil zituzten. Albisteak berriz ere lehen lerrora ekarri du Brasilen mota horretako azpiegiturek milaka herritarrei eragiten dizkieten kalteak.
Francisco Franco fundazioak Vox alderdi ultraeskuindarra ekonomikoki bultzatzen duela agerian geratu ostean, galdera automatikoki pizten da: nondik ateratzen du dirua Espainiako diktadore faxista goresten duen elkarte horrek? Azken hamarkadetan erakunde publikoetatik jaso dituen laguntzak dira finantzazio iturrietako bat.
Oldartu gazte dinamikak antolatuta hitzaldia eman zuen igandean Itsasun. Elkarretaratzea eginen dute atxiloketa salatzeko, gaur 18:30ean, Baionako San Leon itzulgunean.
Ertzaintzako lanpostuen promozioa aurreikusitakoa baino handiagoa izango dela iragarri du Eusko Jaurlaritzak. “Ertzain berriak hautatzeko 28. deialdia zabaldu egingo dugu, 500 izan ordez, 700 izango dira eskainiko ditugun plazak”, adierazi du Estefania Beltran de Heredia Jaurlaritzako Segurtasun sailburuak.
Kristau Eskolako ordezkariekin negoziazio bilera egin zuten sindikatuek astelehenean. Atzokoaz gaindi patronalak beste proposamenik egin ezean, greba egun gehiagori ekingo diete astelehenean.
Alokairuan zen bikote baten kaleratzea salatu du Aranzadik.
Martxoaren 10ean hasi zen Kolonbiako Cauca eskualdean Bizitzaren, Lurraldearen, Demokraziaren, Justiziaren eta Bakearen aldeko minga (auzolana). 15.000 indigena mobilizatu eta errepideak moztu dituzte, hainbat nekazari elkarte eta mugimendu sozial eta zibilekin batera. Poliziarekin izandako istiluetan 10 lagun hil eta dozenaka zauritu izan dira. Andoni Barreña eta Julen Larrañaga Garabideko kideak han dira eta gertatutakoaren berri eman dute.
Martxoaren 29tik 31ra bitartean Bilbon egingo diren “Errepresioaren eta protesta sozialen kriminalizazioaren kontrako jardunaldiak” aurkeztu dituzte asteartean.
Poesia-errealitatea artifiziorik gabe errealitatera doa. Poetak Estatuaren ekipamenduak idazten ditu. Kaskoa: 800 euro. Defentsa bala jaurtitzailea : 650 euro. Defentsa bala: 30 euro. Gorputzaren babesa: 2.500 euro. Ezkutua: 350 euro. Borra teleskopikoa 70: euro. Granada lakrimogenoen jaurtitzailea: 2.500 euro. Borra Tonfa: 30 euro. Granada lakrimogenoa klasikoa: 15 euro. Granada lakrimogenoa GLI-F4 soinu efektuekin: 25 euro. Granada jaurtitzailea: 900 euro. Granada desinguratzerako: 20 euro.
