Muturreko musika zuri-beltzean
- 80ko hamarkada apurketa sasoia izan zen, gauza berriak deskubritzearena; frankismo ilunetik demokraziaren hastapen antzekoetara bat-bateko jauzia. Aldarrikapenak, borrokak eta bizi-nahiak handiak ziren, eta guztiek kalean bat egin zuten. Ez hori bakarrik, ezerezetik musika, drogak eta pentsaera ezberdinak, kritikoak eta irekiak, biderkatu egin ziren ia era mugagabean. Historia hura liburuetan bezain ondo kontatu dute Jon Iraundegik eta Aitor Arregi “Txisto”-k beraien argazkietan.
Halakoa zen bizipen eta sentsazio berrien egarria, gehienek momentua irentsi nahi zutela, gelditu eta gertatzen ari zenari erreparatu gabe. Esaerak hala dio: oso zaila dela momentua bere horretan bizi, eta aldi berean gertatutakoa jasotzea eta ñabarduretan eta zergatietan adi egotea, besteei kontatzeko. Hala, oso gutxi ziren talaiatik gertatzen ari zenari so egin eta idatziz zein irudiz ondorengoentzat hori guztia jaso zutenak. Horietako bi izan ziren Andoaingo Aitor Arregi “Txisto” eta Irungo Jon Iraundegi, orrialde hauetara ekarri ditugun sasoi hartako bi testigantzen egileak.
Jon Iraundegi oso gaztetan hasi zen aitaren kamera hartuta kontzertuetan argazkiak egiten; eta Bidasoaldean zein Donostialdean hara eta hona ibili zen lehen kontzertu haietan, 90eko hamarkadaren erdialdean aspertu eta nazkatu zen arte. Azken urteotan berriro ekin dio zaletasun horri; eta horrekin batera, 80ko hamarkadan egindako ehunka argazki azalera atera ditu, luzaroan gordetako altxorra erakutsi eta aldi berean publikoarekin elkarbanatuz.
Aitor Arregi “Txisto” zorionekoa izan zen sasoiko beste gazte asko bezala, bere herriko, Andoaingo, gaztetxea Euskal Herriko eta atzerriko talde askorentzat erreferente bihurtu zelako. Euskal talde esanguratsu gehienez gain, nazioarteko underground eszenako talde garrantzitsuenak handik pasa ziren; eta guztiak “Txisto”-k jaso zituen. 90eko hamarkadan Santi Manterolak eta biek bere lanaren muestra bat Scrapbook izeneko photo-fantzinean argitara eman arren, “Txisto” hil eta hamabost urte pasa behar izan dira Manterolak eta gazte asanbladakoek 3.000 argazki inguru eskaneatu eta Istorio bat kameraren atzean liburu-DVDa kaleratu duten arte. Interneten eskuratu daiteke liburua.
Noiz hasi zinen argazkiak egiten?
1984ko abuztuan. Nire talde kuttuna zen AC-DCren Donostiako kontzertura joan nintzen eta aitaren Zeiss Ikon kamera hartu nuen. Egunkarietako kontzertuen argazki eta artikuluak gordetzen nituen; eta antzeko zerbait egin nahi nuen. Dokumentua izatea, neuk gorde eta gogoratzeko. Luzaroan jarraitu nuen. Bigarrena Irungo Urantzu pilotalekuan izan zen: Kortatu, Zarama eta Baldin Bada taldeek jo zuten.
Bazegoen beste argazkilaririk? Zer zailtasun izan zenituen?
Ez nuen beste argazkilaririk ikusten, ez behintzat inguru honetan. Pablo Cabeza ere bazebilen, baina gehiago... inor gutxi. Orduan ez nuen lanik, ezta dirurik ere. Kontzertuetara karrete bakarra eramaten nuen. Horregatik argazkien aukeraketa oso garrantzitsua zen, argazki oso gutxi egin nitzakeen.
Zeintzuk dira zure argazki kuttunenak? Eta zeintzuk erretratatu ezin izan zenituen taldeak?
Asko poztu ninduen Kortatu taldearekin Fermin Egiako gaztetxean salto egiten harrapatzeak. Aspalditik neukan buruan, eta saiatu eta lortu nuen. Oso gustuko dut La Pollako Txarliri bota batetik edaten egindakoa ere. Bestela, Eskorbuto eta The Clash harrapatu ez izanak asko penatzen nau.
90eko hamarkadan argazkiak egiteari utzi zenion. Iggy Popen kontzertu batek eragina izan zuen.
Hainbat gauza izan ziren. Batetik, errebelatu, pelikula, paperera pasatu... lan handiegia zen. Bestetik, atzerriko taldeei argazkiak egiteko eragozpenak jartzen zizkiguten... Iggy Popen kontzertu batean argazkilari guztioi karreteak kendu zizkiguten. Nazkatu egin nintzen, eta luzaroan ez nuen argazkirik egin, nahiz eta kontzertuak ikusten jarraitu.
Orain dela urte batzuk kamera berriz hartu zenuen...
Bai, argazkiak egiteko tentatuta nengoen berriro, eta kamera digital bat eskuratu nuen. Iraganeko errebelatuen magia galdu egiten da, baina praktikotasuna kontuan hartuta, nahiago dut honela aritzea.
80ko hamarkadako argazkiak luzaroan etxean izan dituzu eta azkenean jendaurrean erakustea erabaki duzu...
Bai, 2007an Flickr-en kontu bat sortu nuen eta argazki zaharrak eskaneatzen hasi nintzen. Gaur egungoak eta zaharrak batuta 1.400 bat irudi izango ditut zintzilikatuta, eta dagoeneko 47.000 bat bisita izan ditu. Harrituta nago jendearen mezuekin, harrera oso ona izan dute. Argazkiak niretzat egiten nituen, baina bistan da orduko taldeen oso argazki gutxi dagoela, eta jendearen arreta pizten dutela.
Talde haiek arrasto handia utzi zuten zugan?
Nire taldea Kortatu zen, baina zuzenean Cicatriz ziren onenak. Talde eta une oso onak ditut gogoan, baina gaur egungo talde batzuk ere ikaragarriak dira: onenak Berri Txarrak. Bestela, Bidasoan ere talde onak eta interesgarriak daude: Lisabö, Bad Sound System, Layo Raser...
Espero zenuen zure Flickr-en kontuak eta Beltza Recordseko erakusketak halako harrera izatea?
Ez, gehien harritu nauena da komunikabideetan izan duen oihartzuna. Ez nago ohituta. Bestalde, argazkilaritza hobbya da niretzat, baina argazkiak sinatu egin beharko lirateke.
Oraindik ez dago garbi noiz arte eutsiko dion bere erabakiari Pedro Sánchez Espainiako Gobernuko lehendakariak, baina korapilo handi samarra sortzen ari da NATOren barruan, honek aurrekontu militarra %5era igotzea arbuiatu ondoren.
Espainiako Gobernua osatzen duten PSOEren eta Sumar alderdien arteko koalizioak aurkeztutako lege proposamena onartu dute Kongresuan ostegun goizean, frankismoaren apologia egiten duen edozein erakunde debekatuko edo legez kanpo utziko lukeena
Ostiral goizaldean emakume bat eta bere semea etxegabetu dituzte Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kaleko 82. zenbakian. Espainiako Poliziaren laguntzarekin, epaitegiko segizio judiziala etxebizitzan sartu eta eta bizilagunak kanporatu dituzte.
Bero boladak ohikoagoak eta luzeagoak dira, azken bi mendeetan 20 zentimetrotan igo da itsas maila eta EAEko bataz besteko tenperatura 0,3 ºC igo da hamarkada bakoitzean.
Eguzki elkarte ekologistak salatu du Donostiako parkean gertatutakoa. Parkean bizi diren hainbat paumari lumak erauzi dizkiote, odoletan utzita. Beraz, erasoa izan dela ondorioztatu dute eta ez dela hegaztien lumaberritze prozesu naturala izan. Eguzki
Algortako Larrañazubi inguruan dago kanpalekua, eta Getxoko Udaltzainek hori husteari ekin diote ostegun goizean. Alkateak adierazi du han bizi ziren pertsonen "segurtasuna" bermatzeko eta "ingurune natural hori zaintzeko" desegin dutela. Getxoko EH Bilduren... [+]
Zizur Nagusiko institutu batean 41 pertsona grabatu zituen eta haietako 30 bere ikasleak ziren. Argazki batzuk sare sozialak erabilita lortzen zituen eta adimen artifizialarekin aldaketak egiten zituen.
Beasaingo enpresaren akzioen %3ren jabe da Eusko Jaurlaritza, eta adierazi du CAFek nazioarteko legedia errespetatzen duela. BDZ Euskal Herriak gogorarazi dio gobernuak derrigortuta daudela okupazioa bultzatzen duten proiektuen aurka egitera.
Maiatzaren 5ean “Lo Vimos en Irun” WhatsApp taldea sortu zenetik, 700 lagun baina gehiago bildu dira larunbatetan patruilak antolatzen dituen taldera. “Segurtasuna bermatzeko” eta “delituak prebenitzeko” aitzakien gibelean, gorrotoaren haztegi... [+]
Egoitza nagusia Basaurin duen enpresak IMI Systemi egin dio bidalketa. Armagintzan bakarrik aritzen da Israelgo Estatuko konpainia hori.
EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak ezetza eman zion ABRA Arabako Errioxako Upategien Elkarteak bultzatutako sor-markari. Elkarteak helegitea jarri zion ebazpenari, eta orain Espainiako Auzitegi Gorenak ezetza berretsi du.
Ikastola 2013an sortu zuten eta ondoko urtean jarri zuten prefabrikatu bat herriko etxearen lursail batean bertatik bideratzeko ikaskuntza. 2022an eraikin sendo bat eraikitzeko proiektua aurkeztu zuten, baina herriko kontseiluak ez zuen horrelakorik onartu. Gatazka gogorra egon... [+]
Jose Ignacio Martinez Ortegak, OPA Herri Plataformako bozeramaileak, salatu du Eusko Jaurlaritzak “azkar” itxi nahi duela osasun mahaiko eztabaida.