Zavalaren zabalaz

  • Aurtengo urtea hasi berritan hil zaigu Antonio Zavala. Euskal kulturaren figura erraldoi bat –akaso kasta horretako azkena– galtzeak eragin zidan tristurari harridura eta haserrea gehitu zitzaizkion, hurrenez hurren, Zavala hil eta hurrengo egunetan.
Antonio Zavala
Antonio Zavala
Geurea balioesten zeinen kamutsak garen, horixe otu zitzaidan aurren-aurrena, Zavala hil eta biharamuneko prentsa irakurtzerakoan. Hilabete lehenago doi-doi, beste erraldoi bat, Mikel Laboa, hil zenean, kantariaren irudiak hartu zituen egunkari gehienen lehen planak. Zavalari ez diote hedabideek Laboari eskainitako laurdenik ere eskaini, eta hor hasi zitzaidan tristura harridura eta harridura haserre bizia bihurtzen. Gipuzkoan irakurriena den egunkariari itzal egiteko sortu omen den egunkariak hautsi zituen marka guztiak, Xabier Zavalaren heriotza iragarriz. Nik dakidala, ez du egindako okerrarengatik barkamenik eskatu, eta ez du tamaina horretako lehena ere. Egun batzuk lehenago, Joxe Austin izeneko idazle bat aipatzen zuen, Joxe Agustin Arrieta ageri zen argazki baten iruzkinean: zein merke ateratzen den euskal kontuetan ezjakina izatea!

Uler bedi ondo: Zavalari eskaini ez zitzaion lekua deitoratzen ari naiz, ez Laboari eskaini zitzaiona eztabaidatzen, hori eta gehiago merezi zuen eta. Pentsatzen hasita, zer alde egon liteke euskal kulturaren bi erraldoi hauen artean? Erantzuna, nire ustez, begi bistakoa bezain etsipengarria da: Laboa aldez edo moldez gozatzeko ez dago euskaraz jakin beharrik; Zavala gozatu eta miresteko, aldiz, bai. Horregatik ote gara hain aberats, punta-puntako eta mundu-munduko mutu izanik edo erdaraz ere euskal izan daitezkeen arteetan –pintura, eskultura...–, eta hain pobre, arlote eta konplexudun hitza ezinbesteko dutenetan?

Akademiaren mundu endogamikoan, asko dira Zavala hil denik ere jakin ez dutenak edo, are okerragoa dena, Zavala hil dela jakinda ere nor hil den ez dakitenak. Beste batzuek, hantusteak hain berea duen gurasokeriaz, biltzaile handiaren gradua aitortu diote Zavalari, hark bildutakoari inolako balio akademikorik ematen ez dioten arren.

Ez dut nik ukatuko, begi bistakoa baita, Zavalak biltze lan miresgarria egin zuenik. Bildu, ordea, estimatzen dena bakarrik biltzen da. Inork ez du bere ustez ezertarako balio ez duen generoa biltzeko lanik hartzen. Zavalari hori zor diogu ororen gainetik: geurearen balioa erakusten hainbeste urtez eta hain baliabide urriz erakusten tematu izana. Ez da jarrera kontua soilik: balio duenaren eta ez duenaren arteko ganorazko bereizketak oinarri sendoa behar du, eta nik gutxi ezagutzen dut, batere ezagutzen ez dudala ez esatearren, Zavalarenaren mailako ikerketarik.

Baina ustezko jakintsu ofizialen ezjakintasuna deitoragarria bada, are deitoragarriagoa litzateke Zavala merezi bezala goraipatzen ahalegindu garenok laudoriotan bertan gozo egitea. Hauspo erraldoi bat utzi digu Zavalak, eta guri Auspoa gure gaurko premietarako erabiltzea dagokigu, Zavala bigarren aldiz ehortzea bailitzateke Auspoa antzinako tresna bitxien museoan alferrik galtzen uztea.

Azkenak
Metro Bilbaok I-SEC Aviation Security enpresa isaraeldarrarekin sinatu duen kontratuaren aurkako kexak aurkeztu dituzte

Metro Bilbaok I-SEC Aviation Security S.L. segurtasun-enpresa kontratatu zuen apirilean. Horren aurrean, kexak aurkeztu dituzte dozenaka herritarrek Metro Bilbaoren bulegoetan, Bilbo-Palestina Herri Ekimena eta Nodo BDZ-Bizkaiak deituta.


48 eragile batu dira Donostian turistifikazioaren aurka antolatutako manifestaziora

BiziLagunEkin desazkunde turistikoaren aldeko Donostiako plataformak ekainaren 15erako deitu du manifestazioa. Turistifikazioa salatu eta hiri eredu alternatiboa aldarrikatuko dute.


2025-06-04 | Caitlin Johnstone
Analisia
Baliteke arratoiak genozidioaren itsasontzitik alde egiten hasi izana

Urtebete eta erdiz sarraski genozidak gauzatu ondoren, Erresuma Batuko zenbait hedabidetako kontseilu editorilek hitza hartu dute, bat-batean, Israel Gazan egiten den sarraskiaren aurka. Establishmenteko gizatxar mediatikoek aldaketa usaina hartu diote haizeari.


Asteazken goizean du desalojo eguna Gasteizko Korda espazioak, eta “erresistentzia” egitera deitu dute

Astelehenean bilera egin zuten gune okupatuko kudeatzaileek 21 Zabalgunea sozietate publikoko ordezkariekin, baina ez zuten inongo akordiorik lortu. Goizeko 8:00etatik aurrera Alde Zaharreko espaziora hurbildu eta erresistentzian parte hartzera deitu dituzte herritarrak.


Israelek janaria jasotzera joaten diren palestinarrak hiltzen jarraitzen du: 27 hil ditu asteartean, eta 90 zauritu

Gazako Osasun Ministerioaren arabera, AEBek eta Israelek kontrolatzen dituzten laguntza humanitario banatzeko zentroetan 102 palestinar hil dituzte azken zortzi egunetan: "Gerra krimen beldurgarria da, nahita egindakoa eta behin eta berriz errepikatutakoa". Erasoa... [+]


Osakidetzak kargu hartu dio pediatra bati, hil zorian zegoen ume bat artatzeko ospitaleko baliabideak “lan ordutegitik kanpo” erabiltzeagatik

Faltan Botatzen Dugu plataformak eman du gertakariaren berri, eta zaintza aringarrien zerbitzuaren "egoera kritikoa" salatu du. Medikuak haren kontakizuna argitaratu du sare sozialetan, eta jakinarazi du lana utzi duela denbora batez: "Ezinezkoa zait baldintza... [+]


Analisia
Diruz konpondu dira “etxe barruko arazoak”

Urteroko oroimen eta sari banaketa ekitaldia egin du Ertzaintzak Arkautin, Eusko Jaurlaritzako agintarien parte hartzearekin. Duela bi urteko kronikatik aurtengora auziek edota gaiek berdintsuak izaten segitzen badute ere, nabarmena da begiratzeko moduak nola aldatu diren.


Bilboko epaitegi batek arrazoia eman dio ‘phishing’ biktima bati eta Santander bankua zigortu du

Kontsumitzaileen eskubideen defentsan, epaileek ebatzi dute bezeroak ez duela arduragabekeriaz jokatu eta bankuak 1.923 euro itzuli beharko dizkio biktimari.


Amnistia Legea konstituzionala dela ebatziko du Espainiako Auzitegi Konstituzionalak

PPk ezarritako helegiteari erantzunez, legearen testua ia bere osotasunean konstituzionala dela dio auzitegiaren ebazpen proposamenak. Hala ere, legea pertsona gutxi batzuentzat dela dioen argudioan arrazoia eman dio eta herritar guztiei aplikatzea proposatu du.


“Eskola txikiak, herri eta auzo txikiak, bizirik gaude, eta hori ospatzeko elkartuko gara”

Herri txikiak bizirik dauden eremuak direla eta bizirik jarraitzeko herriari begiratuko dion eskola gakoa dela aldarrikatuko dute, aurten ere, Gipuzkoako Eskola Txikien Festan. Ekainaren 8an ospatuko dute, igandean, Ezkio-Itsason, landa guneko herri txikiak hezkuntzarako zein... [+]


2025-06-03 | Mikel Aramendi
ANALISIA | Shangri-La 2025
Elkarrizketa eta harenga nekez etortzen dira bat

Asiako herrialde gehien-gehienak bertan izateak oso izaera eta giro berezia ematen diolako, eta hedabide-estaldura ere halakoa duelako, aparteko sona lortu du hogei urteren buruan IISS-International Institute for Strategic Studies britainiarrak Singapurren antolatzen duen Asia... [+]


Ukraina eta Errusia berriz bildu dira Istanbulen, Kievek Moskuren gerra hegazkinei drone bidez eraso egin berritan

Duela bi aste bezala, mila preso inguru trukatzea adostu dute Ukrainak eta Errusiak, eta batak besteari 6.000 soldaduren gorpuak ere itzuliko dizkio. Trukea egiteko, Moskuk hiru eguneko su-etena eskatu du fronteko hainbat eremutan, eta Kievek Putin eta Zelenski aurrez aurre... [+]


Israeldarren %82 daude Gazako biztanleak bortxaz kanporatzearen alde, inkesta baten arabera

%56k, gainera, bortxazko kanporatze hori "are gehiago zabaltzearen alde" daude: horien esanetan, 1948an Israelek okupatutako lurretan ez litzateke arabiarrik bizi beharko.


Eguneraketa berriak daude