Ipuinei errealismoz jarriak

Xabier Paya
Xabier PayaIñigo Azkona
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
I

– Ama, ezin dut lo egin eta
ipuin bat kontatu, arren!
– Hain zuzen ere ipuin zaharren
liburutxo bat nekarren,
dela hiru txerritxo,
dela Txanogorritxo,
guztiak hurrenez hurren,
lasai, denetan pertsonai denek
amaitzen dute pozarren!


II

– Baziren hiru txerritxo, gazte
emantzipatzen hasita,
hirugarrenak eraiki zuen
harrizko etxe polita.
Nahiz otsoak putz egin
zutik zegoen berdin...
– Hobe zuen erorita,
txerria berdin hilko delako
euriborra ikusita.


III

– Txanogorritxo abiatu zen
otzara bete zorion
baina basoan zebilelarik
otsoa irten zitzaion:
“Ezetz egin karrera
amonaren etxera?”
– Hobe zuen lasai egon,
amonak jada ez du etxerik
AHTak kendu zion!



IV

– Mari Errauskin triste bizi zen
bere ahizpei begira,
maitagarriak, ordea, bete
zion maitasun desira:
printzesa bilakatu,
kuia bat alokatu...
– Ezetz heldu dantzaldira,
garraiolari asko oraindik
greban gogor ari dira.


V

– Bazen Bagdaden mutil bizkor bat,
Aladin zuen deitura,
sartu nahi zuen Alibabaren
altxorren koba barrura.
Ezin zuen han laga
jeinuaren lanpara...
– Ahaztu lanpara hura,
joan den astean ehuneko 11
igo zen argi-faktura.


VI

– Edurnezuri dibortziatu da,
ezin ipotxak zenbatu,
Gretelek bullyng problemak dauzka,
ezin neba aguantatu.
Horrela izan bazan
irten dadila plazan...
A, ez, barkatu, barkatu!
Plazan obretan dabiltza eta
han ere ezin da bukatu!

Kanal honetatik interesatuko zaizu: Argiako Bertso jarriak
2023-01-10 | Imanol Lazkano
Bertso berriak, txapelketako finalari jarriak

Abenduaren 18an, Euskal Herriko Bertsolari Txapelketako finaletik bueltan jarritako bertsoak.


2021-07-26 | Xabier Paya
Bertso berriak...Puntukako gida-baimenari jarriak

I

Bi mila eta seigarreneko
zazpigarrenaren bata,
bertsolaritzak errepideetan
esparru berria dauka:
entzun dudanez, bertso-eskoletan
ematen da orain plaka,
DGTaren agente denak
puntuka hasi dira ta.


II

Guzman Tsomantso agentea:

"Autoan ezin izan da inoiz
sakelakoa... [+]
















2021-07-21 |
Bertso berriak... Azalaren mamiari jarriak

Doinua: Anderea gorarik edo Ezkotariarena.


I

Buzo urdinak
klase-arteko langaren
azpian, nola
jauntxoen eskulan garen.
Kate-laneko
lau mila-pasa langaben
begi galdua
izan liteke Landaben.


II

Buzo laranjei
zerutik behera jaramon
begi urdin bik:
"Move fucking... [+]

















2021-07-19 |
Bertso berriak... Abenduari jarriak

I

Ate joka ditugu
Eguberri jaiak
kaleetan argiak
ta opari gaiak
dirua xahutzeko
nolako garaiak
txiki egiten gaitu
gure handi nahiak.


II

Haurrak eskatu edo
norberak eskeini
auzokoak badauka
etxean komeni
«egoa» harrotuaz
ia edozeini.
Hori hainbeste... [+]



















2021-07-19 | Xabier Paya
Bertso berriak... Euskaldunako besaulkiek jarriak

I

- Ai ene aspaldiko
besaulki laguna
berriz ere apaintzen
dugu Euskalduna.
- Igor izango al da
Gure txapelduna?
- Oker zabiltza, Igor
«Retirau» da, jauna...
- Igor, badator baina
ez zuk nahi duzuna.


II

- Atxuriko mutilak,
Ranking arabera,
Kantatuko du... [+]

















2021-07-19 | Imanol Lazkano
Bertso berriak... Gizapiztiari jarriak

I

Aitaren hormonetan
sorturik hazia
amaren sabelera
hurrengo jauzia.
Milaka bizigairen
hil ala bizia
borrokan erabaki
genduen auzia.
Guda amaigabe hau
da handik hasia.


II

Hil edo bizi hori
izan zen orduan
suerte apurren bat
izango genduan.
Irabazle... [+]



















2021-07-19 | Nerea Elustondo
Bertso berriak... Patroi karratuei jarriak

I

Ia guriak egin du,
badegu zeinek agindu;
lurrarekin berdindu
arte beti berdin gu,
inposaturiko patroi
karratu batzuen morroi.


II

Ikasi orduko oinez,
agenda daukagu gainez:
solfeo, dantza, ingles
dibujo, zergatik ez?
lagungarriak biharko...
Curriculumetarako!


[+]


















2021-07-19 | Jexux Mari Irazu
Bertso berriak... Lagun batek jarriak

Doinua: «Lagundurikan danoi II», «Espainian behera» edo «Batetikan korroxka».



I

Askoren adiskide
ez soilik bezero
irrati, telebistan...
prentsan egunero
duela gutxi arte
ia Olentzero
lehen lagun nituenak
orain izu, ero
nerekin a ze amets
gaiztoak... [+]













2021-07-19 |
Bertso berriak... Onddoei jarriak
Doinua: Pasaiako plazatik.

I

Ultzama aldetikan
dator arazoa
jasan ezina nunbait
jende erasoa
neurritikan kanpora
omen da jasoa
naturak emandako
opari gozoa.

II

Bilatuta onddoa
aguro saskira
kilo asko bilduak
gehiagon desira.
Onak dauden artean
hori komeni... [+]


















2021-07-19 |
Bertso berriak... Aiako saltsari jarriak

I

Larunbata zen ilunabarra
irailak hamaseiean
behorrak eta zaldiak proba
jokua zeukaten Aian.
Ikusmin latza sortu zuen hark
Gipuzkoa eta Bizkaian:
milatik gora jende dexente
huraxe ikusi nahian...
Norgehiagoka behar zuena
bukatu zuten ezbaian.


II

Plaza garbitze... [+]















2021-07-19 |
Bertso berriak... Bixitariei jarriak

I

Lehengo ohitura klaseak
nazkatu eta aseak. (bis)
Herritar asko gogaitu gaitu
udazken hontan paseak
usoen ordez paratxutixtak
ekarri ditu haizeak. (bis)


II

Beren «egoa» puztera
lasaitasuna haustera. (bis)
Ezin ausartu prozesuari
bere bidean uztera
pake garaian... [+]














2021-07-19 | Xabier Paya
Bertso berriak... Telebista euskaldunari jarriak

I

Kexa bat ekarri dut
bertso bihurtuta
telebistak aspertu
samar bainauka.
Inori bota gabe
kexa honen kulpa
ea azaltzen dudan
disimulatuta:
Euskaldun arrunta
euskaraz ohituta
(telebistan dauka
sekulako mauka)
kate bakarrak dauka
kateatuta.


II

Etxera heldu... [+]



















2021-07-19 |
Bertso berriak... Hurrengo geltokiari jarriak

I

Europaldean izarra
hari beha herri zaharra...
Orain eskuadra eta kartaboiz
ebakitzen du bizarra.


II

Urrutiko intxaur hotsa
herri gaztaina morkotsa...
Kanpoz moderno-nahiez jantzia
ta bere buruaz lotsa.


III

Muino-ordeken neurria
haizeak malgu gerria...
Mendiei... [+]
















2021-07-19 |
Bertso berriak... Ezbeharrei jarriak

I

Urte osoa pasa
oporrei begira
jaioterritik urrun
antolatu bira.
Baina hainbat ezbehar
gertatzen ari da
itzuli gabe zenbat
itzuliko dira?


II

Bidaian hasieran
hainbat poz ta zori
nabaritzen zaiona
asko ta askori.
Baina poza penaren
zulora erori
betirako... [+]


















2021-07-19 | Xabier Paya
Ikasturte berriari jarriak

I

Ikasturte berria
badator ta zelan!
Aulkiak gertu daude
berriz ikasgelan,
arbela zuritzear,
eskola bete plan.
Arkatz, liburu, goma,
guraize, idazlan...
ahaztu gabe «uda»
sartzea motxilan.


II

Maten hau esango du
lehenengo galderak:
-Madriletik Kubara
doa... [+]

















Eguneraketa berriak daude