LOEk bota enbidoa eta 175/2007 curriculum dekretuak hordagoz erantzun. Diagnostiko-ebaluazioak egin behar direla dio Espainiako legeak, eta Autonomia Erkidegoen esku uzten du hauek egiteko konpetentzia. EAEko 175/2007 dekretuak kanpo eta barne ebaluazioa bultzatzearen aldeko apustua egin du.

Eusko Jaurlaritzaren Berritzegune, Ikuskari eta ISEI institutukoek (Irakas-Sistema Ebaluatu eta Ikertzeko erakundea) prestatu dute azterketa eta aurtengo ikasturtean ISEIk egin du froga pilotua 150 ikaslerekin, hainbat ikastetxetako 44 geletan. Ondoren, Eusko Jaurlaritzari bere eredu proposamena helarazi dio, eta irail alderako ebaluazioak zehaztuko dituen arau edo agindu bat ateratzea espero da.

Zer da kanpo ebaluazio bat?

Diagnostiko-ebaluazioak egiten dituzten hainbat eredu aztertu ditu ISEI institutuak, EAErako izango dena diseinatu aurretik: Andaluziakoa, Txilekoa, Frantziakoa...

Barne ebaluazioak direnean, gobernuak froga bat prestatzen du eta ikastetxeei ematen die aplikatu dezaten. Ondoren, gobernuak ikastetxeen lagin bat biltzen du, eta batez-bestekoa ateratzen. Azkenik, ikastetxeen esku geratzen da bere emaitzak herrialdeko batez-bestekoarekin konparatzea. Sistema honen abantailak merke eta autonomoa izatea dira. Baina lortutako datuak ez dira konparagarriak, ez delako kontrolatzen froga nola aplikatu den eta ez nola zuzendu den.

Kanpo ebaluazioetan, aldiz, kanpotik etortzen dira aplikatzaileak, froga ondo kontrolatutako baldintzetan egitera. Eusko Jaurlaritzak froga hauek aplikatzeko enpresa bat kontratatuko du, eta azterketak zuzentzeko beste enpresa bat. Azkenik, ikastetxeek eta gurasoek txosten bana jasoko dute, herrialdeko batez-bestekoa, ikastetxearen batez-bestekoa eta ikasle bakoitzaren emaitzak biltzen dituena. Sistema honen alde txarra da garestia dela. Ordea, lortutako datuak konparagarriak eta fidagarriak dira.

2009ko apiriletik aurrera kanpo ebaluazioa pasako dute urtero LH4 eta DBH2ko ikasleek, eta barne ebaluazioa egiteko aukera ere eskainiko zaie. Horrela, kanpo ebaluazioan aztertu ezin daitezkeen alorrak osatu ahal izango dituzte barne ebaluazioarekin. Adibide nabarmenena ahozko froga da: idatzizko hizkuntz gaitasuna neurtuko da kanpo ebaluaketekin, eta ahozko gaitasuna neurtu nahi izanez gero, ikastetxeek barne ebaluazioa egiteko aukera dute.

Metodologia: zer ebaluatu eta nola baloratu

Bi egunetan egingo dituzte ebaluazioak ikasleek. Idatzizko frogak izango dira, eta galdera batzuk itxiak izango dira –test modura erantzutekoak– eta beste batzuk irekiak, nork bere erantzunak asmatu beharrekoak.

Ez dira orain arteko azterketak bezalakoak izango: konpetentziak aztertuko dira, ikaslea egiteko gai dena alegia, ez edukiak. Zortzi dira ebaluatuko diren konpetentziak, Europak hautatuak. 2009ko apirilean, zortzi konpetentzia hauetatik lau ebaluatuko dira: hizkuntz konpetentzia euskaraz, hizkuntz konpetentzia gaztelaniaz, konpetentzia matematikoa eta konpetentzia zientifikoa. Urtero konpetentzia bat aldatu egingo da, esaterako, bigarren urtean konpetentzia zientifikoaren ordez gizarte zientziak ebaluatuko dira.

Emaitzak ebaluatzerakoan, ikasle guztien emaitzak aterako dira, eta batez-besteko orokorraz gain, maila sozioekonomikoa ere kontuan hartuko da: maila sozioekonomiko antzekoa duten ikastetxeen batez-bestekoak ere aterako dira, aldagai horrek eragin handia baitu emaitzetan.

Hobekuntza planak

Kanpo ebaluaketek derrigor ekarriko dute ikastetxe bakoitzak bere hobekuntza plana egitea, antzemandako arazoei konponbidea jartzeko. Kanpoko bi eragileren laguntza izango dute plan hauek egiteko: ikuskaria eta aholkularia. Planak betetzerako orduan, kanpoko bi eragileren inplikazioak exigentzia handituko duela espero daiteke.

35.000 ikasle urtero eta baliabide piloa

Urtero 35.000 ikasle inguruk egin beharko dituzte kanpo ebaluazioak.

Oraindik ez dago kalkulua zehatz-mehatz eginda, baina baliabide asko eskaini beharko zaizkio ebaluazioari. 175 pertsona beharko dira azterketak aplikatzeko bakarrik, enpresa bat kontratatu beharko da azterketa hauen datuak digitalizatzeko, beste enpresa bat azterketak zuzentzeko... Eta behin emaitzak jasota, ikastetxeek egin beharko dituzten hobekuntza planak laguntzeko ikuskariak eta aholkulariak beharko dira. Baina ISEI institutuko zuzendari Josu Sierrak inbertsio hau beharrezko ikusten du: “Kontuan hartu behar da orain arte miseria bat eskaintzen zaiola ebaluazioari, eta bada garaia ebaluazioan inbertitzeko. Ebaluatzen ez dena ezin delako hobetu”.

Seminarioa udako ikastaroetan

Euskal Herriko Unibertsitateak Udako Ikastaroetan kanpo ebaluaketei buruzko seminarioa antolatu du. Uztailaren 10 eta 11n izango da, eta bertan Josu Sierra bera, Albertako (Kanada) Hezkuntza Saileko Jin Dueck, Andaluziako Hezkuntza Saileko Antonio Benitez eta Txileko Hezkuntza Saileko Leonor Cariolak parte hartuko dute.

Ikas komunitateari aldaketa handiak ekarriko dizkioten ebaluazio hauek, oihartzun handirik egin gabe, ate-joka ditugu jada. Hezkuntzako emaitza guztiek bezala, hurrengo ikasturtean lehen emaitzek hautsak harrotuko dituzte, baina denborarekin ikusiko da ikastetxeek irakas sistema hobetzeko baliatuko dituzten.