Salmenten erregearen azkenaurrekoa
aurre egingo dieten hedabide independenteak
(Dutton, 2007)
Urtebetetzean oparitu zidaten A world wi-thout end, Un mundo sin fin nik jasotako bertsioan eta Un monde san fin Euskal Herriko beste erdara nagusian. Euskaraz, oraingoz, ezta hasiera ere. Liburua eskuetan hartu bezain laster ohartu nintzen lana izango zela irakurtzea; giharrentzat, esan nahi baita. 1.177 orrialde, aizue. Ez pentsa erraz erabiltzeko alea denik galestarrak emandako liburukotea. Baina best seller-a best seller da, eta oparia opari. Hortaz, kementsu ekin nion irakurtzeari, Follett writer baino seller hobea dela jakin arren.
Ez nadin hipokrita izan hala ere; banekien istorioaren bihurguneek gupida gabe erakarriko nindutela. Esan gabe doa, eszeptizismoz bapo hornitu nintzela irakurtzen hasi aurretik, badaezpada iruzkin honen antzeko ezer idaztea egokitzen zitzaidan edo. Neu ere literatura onaz dakitenen podiumetik hurbildu nahi nintzaion A world wi-thout end-i, neuk ere ganorazko kritikarien doinuz jardun nahi nuen Folletten prosa arrunt samarraz, pertsonaien psikologia lauaz, literaturaren historiari egin dion ekarpen ezaz.
Gogora dezagun nola gertatu ziren gauzak: Follettek orain hemeretzi urte kaleratu zuen The pillars of the Earth, Lurraren zutabeak, eta egilearen kontu-korrontearenak ere bai, hein handi batean. Orduko arrakastak oraingo ondorengoa ekarri du. Katedral baten eraikuntza izan bazen lehen liburuaren ardatza, katedral beraren lehen hondamendi zantzuek behar zuten segidaren aitzakia. Eta aitzakia besterik ez dira izan, zinez. Gasteizko Santa Maria katedrala berritzeko lanek eman omen zioten Folletti A world without end idazten hasteko inspirazioa; baina Kingsbridge-ko katedralaren ajeek liburuaren %3 ere ez dute betetzen, eskuzabalak izanda. Sekula estatua merkeagorik!
Bestela, lehenengo liburuaren ildo bera jorratzen da bigarrengoan. Matazak azpi-matazarekin korapiloa osatu, eta ea nola askatuko, loa galarazi irakurle txintxooi. Pertsonaiak zeharo dohatsuak edo biziki zitalak izan daitezke, The pillars of the Earth-en bezala. Erdibiderik ez fikziozko Erdi Aro honetan. Han-hemen Folletten ahalegintxoren bat igartzen da hori hala izan ez dadin, pare bat gaiztakeria txiki eginaraziz istorioko heroiei, baina gehiegi tematu gabe. Zerbait berri aipatzekotan, akaso, XIV. mendeko Europa suntsitu zuen izurriaren deskribapena. Hori da liburuaren elementurik interesgarrienetakoa gure uste apalean. Gainerakoan, sexu asko eta katedralgintza gutxi. Entretenimendu ordu batzuk –askotxo– nahi dituenarentzat zeharo gomendagarria. Horrek duen meritua aitor diezaiogun Follett jaunari.
Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana.
Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia.
Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.
Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]
Abuztuaren 29ko gaueko egitaraua bertan behera utzi dute, iazko jaietan gau horretan izan baitziren indarkeria kasuak: sumisio kimiko bidezko sexu erasoak eta borrokak "nabarmen" areagotu zirela azaldu du Amets Jauregizar herriko alkateak. Abuztuaren 28tik 31ra bitarte... [+]
Erabilera bakarreko plastikoen ekoizpenari eta erabilerari jarri nahi dizkiete mugak bereziki. Plastikoaren ekoizpena bikoiztu dute mende hasieratik, eta igoera horren arrazoia erabilera bakarreko plastikoak dira nagusiki.
Von der Leyenek eta Trumpek akordioa lortu eta astebetera egin du mehatxua AEBetako presidenteak, Europako herrialdeek hitzartutakoa beteko ez dutela kezkatuta. Europako produktuei %15eko muga zergak ipintzeaz gain, Europako Batasunak AEBetan 600.000 milioi euro gehiago... [+]
Suhiltzaileek kontrolpean dute Ibarbeibar ibarreko sutea, Eneritz, Muruzabal, Añorbe eta Obanos herrietan egondakoak hain zuzen ere. Nafarroako Gobernuak behin-behineko debekua ezarri dio nekazaritzan sua erabiltzen duen edo sor dezakeen makineriari.
The Lancet aldizkariak argitaratutako ikerketa batek eman du datua eta ohartarazi du plastikoaren ekoizpenak osasunean eragina duela bere ekoizpen prozesu osoan eta gazte zein helduei eragiten diela. Gehitu du 1950tik 200 aldiz biderkatu dela plastikoen ekoizpena.
Brasilgo Auzitegi Gorenak eman du sententziaren berri, Bolsonaro oraindik Luiz Inazio da Silva Lula Brasilgo egungo presidentea pozoitu eta Alexandre de Moraes epailea hil nahi izateagatik epaitzen ari diren bitartean. Sare sozialik erabili ezin zuenean,... [+]
Bilboko Konpartsen Federazioak 2025eko Aste Nagusirako prestatu duen egitaraua aurkeztu du Arriaga Plazan. Federazioak, konpartsek eta Jai Batzorde Mistoak 600 jarduera baino gehiago prestatu dituzte, "gustu guztientzako ekintzez betetako Aste Nagusiaz gozatzeko".
Hiroshima eta Nagasakiko masakre nuklearren 80. urtemuga heldu zaigu, eta inoiz baino eskasagoak dira itxaropentsu izateko inputak. Hala ere, No More Hibakusha! aldarrikatzen jarraitu beharko dugu... ordukoei ez ezik geure buruari zor diogulako.
Israelgo lehen ministroa Segurtasun Kabinetearekin biltzekoa zen asteartean, "Gaza osorik okupatzeko planaz" eztabaidatzeko eta hori aurrera eramateko; baina atzeratu egin dute bilera. Israelgo armadaren buru Eyal Zamirrek, aldiz, Gazan diharduten lurreko soldaduei... [+]
Zer: Orquestra de la Comunitat Valenciana
Zuzendaria: Mark Elder
Bakarlaria: Nelson Goerner (pianoa)
Egitaraua: Txaikovsky eta Xostakovitxen lanak
Lekua: Kursaal Auditorioa, Donostia.
Data: abuztuaren 3a.
-------------------------
Orquestra de la Comunitat Valenciana... [+]
Pablo Gonzalez Polonian atxilotu zuten 2022an espioitza leporatuta. 2024ko abuztuan aske utzi zuten baina ez zuten bere prozesua itxi. Orain, prozesua berriz ireki eta epaileek 2025eko udazkenean epaitu nahi dute Gonzalez.
Bigarren aldiz da El Salvadorko presidente Bukele, konstituzioak legegintzaldi bat baino gehiagoz presidente izatea debekatzen badu ere. Orain, konstituzioa aldatu eta nahi beste aldiz hautatu dezakete presidentea.
Gasteizen igandean eginiko agerraldian, Txosnak. Gureak, denonak dinamikako kideek gaitzetsi dute txosnak ez direla enpresen gisara tratatu behar: "Gure ospakizunak edukiz hustu nahi dituztenen kontra, konpromisoaren, aniztasunaren eta autogestioaren alde egiten... [+]
Urtero legez, hitzordua izan dute igandean Sare eta Etxerat elkarteek Hego Euskal Herriko 11 hondartzatan. Euskal preso, iheslari eta deportatuak etxeratzearen aldeko aldarriak egin dituzte.