Alzheimer kasuak milioitik gora 2020an
- Alzheimer gaitzaren intzidentzia bikoiztu egingo da gure artean 2020. urterako. Gaixotasun hori sarritan nahasten da zahartzaroko dementziarekin eta zaintzaileei ere gogor erasaten die –beraiengan baitago, zoritxarrez, gaixoen ardura nagusia–.
Alzheimerrak jota dauden pertsonen %85-90 hurbileko senideekin bizi dira, eta pertsona horiexek dira gaixoak zaintzeak dakarren zama fisikoa, psikologikoa eta baita ekonomikoa ere aurrera daramatenak. Familiartekoei laguntzeko, eta zainketa lana samurragoa egiteko, laguntza taldeak eratu dira azken urteotan. Erasandakoen familiartekoentzat, dena den, kontzientziazioa da gakoa. Oso garrantzitsua da medikuak gaixoari eta bere inguruari egia esatea. “Garuneko gaixotasuna da, eta tratamenduak ez du sendatzen, baina lasaitasun giroa ekartzen du. Familiartekoak pertsona bera izaten jarraitzen du, noski, baina pixkanaka bere nortasuna ere aldatzen hasiko da, gaixoaren arrimuan”, dio Alzheimer Fundazioaren idazkaria den Jacques Selmés adituak.
Duela hamar urte gaitz hau ia ezezaguna zen gizartearentzat, eta kontsultak egiten zirenerako gaixoaren adimena oso hondatuta egoten zen. Espezialistek kalkulatzen dutenez, hamarren bat hilabete pasatzen dira aurreneko sintomak agertu eta medikuari bisita egin artean, eta beste hamar kontsulta horren eta diagnostikoa ezartzen den unearen artean. Ia oharkabean joaten diren hilabete luze horiek gutxitzea, diagnostikoa lehenbailehen finkatzea, eta tratamendua martxan jartzea lortuko bagenu, gauzak beste modu batera joango lirateke denontzat, bai gaixoarentzat eta baita zaintzaileentzat ere.
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Etorri dira herriko jaiak. Gureak sanferminen atarikoak dira, uztailaren abiatzea. Eta aurten berrikuntza bat izan dute. Artisten herria da gurea, eta apain-apain janzten dute jaietarako, baina aurten, ustekabean, herriko kale nagusiko sarrerako sagarrondoak lorez jantzita hartu... [+]
Euskal Herrian badugu inurrijale bat, baina ez da Ameriketan aurkitzen den ugaztun hori. Gurean hegazti bat da inurrijale amorratua dena, hainbeste gustatzen zaizkio inurriak ezen Debagoiena eta Debabarrenean inurrijale ere deitzen dioten. Eta hau, okil espezie bat da:... [+]
Hainbat zigilu elkarrizketan jartzea. Horixe izan da Udako Euskal Unibertsitateak (UEU) eta EHKOlektiboak Usurbilen antolatutako jardunaldien abiapuntua. Bertan elkartu dira: EHKO Berme Sistema Parte hartzailea, Ekolurra zigilu ekologiko ofiziala, Idoki Iparraldeko etxe... [+]
Zerk lotzen ditu Galesko muino berdeak eta Patagoniako basamortu hotzak? Bada, hil nahi ez duen hizkuntza batek. Noelia Sánchez Jenkinsen arbasoak 1865ean lehorreratu ziren Patagonian (Argentina). Galesetik iritsi ziren, britainiarrek inposatutako zapalkuntzatik ihesean... [+]
Gipuzkoako enpresak hainbat kontratu sinatu ditu Israelgo industria militarrarekin, eta diru publikoa jasotzen du ibilgailu elektriko bat garatzeko, Espainiako Gobernuak finantzatutako proiektu baten bidez.
Ingalaterrako Massive Attack taldeak artisten arteko aliantza sustatu du, hasi berri diren artistei edo Israelen aldeko erakundeen zentsura pairatzen dutenei babesa emateko.
Espainiako Gobernuak Europako Batzordeari egindako eskaerari Euskal Herriko, Kataluniako eta Galiziako 28 unibertsitatek babesa eman diote. Salvador Illa Kataluniako Generalitateko presidenteak eta Imanol Pradales lehendakariak eskutitz bat sinatu dute eskaerari babesa... [+]
Bilera akigarria izan zuten asteazkenean Eskirozko BSHko lan batzordeko kideek eta multinazional alemaniarraren zuzendaritzako kideek: aurreakordioa lortu zuten UGT, CCOO, ATTIS eta Solidarik (17 ordezkaritik gehiengoa dute 12 kiderekin) eta ez dute mahai gainean jarritakoa... [+]
Gaztetape (Getaria) eta Muriola (Barrika) hondartzak 2050. urterako desager daitezke Greenpeaceren txostenaren arabera. Itzurun (Zumaia), Karraspio (Mendexa), Isuntza (Lekeitio) eta Azkorri (Getxo) hondartzek hedaduraren erdia gal dezakete.
Nafarroako Gobernuak espetxeetako osasun zerbitzuaren eskumena eskuratu zuenetik, baliabideak “indartu” dituzten arren, presoek nabarmendu dute ez diela sobera eragin egunerokoan.
Duela bi urte Aranzadi Zientzia Elkarteak neandertalek egindako harrizko tresna batzuk eta haiek jandako animalien hezurrak aurkitu zituzten San Adriango koban. Horrela jakin zuten neandertalek duela 40.000 urte koba hori erabili zutela. Aurten egin duten indusketa-kanpainan... [+]
WeTransferren baldintza berri gaiztoen aurrean, alternatibarik? Bai, pare bat, edo bien arteko konbinazioa. Enkriptazioa edo/eta Tori.eus zerbitzu euskalduna erabiltzea.