Haur-hilkortasuna inoiz baino txikiagoa

  • UNICEFek jakinarazi berri duenez, bost urtetik behera hildako haur kopuruak ez du 10 milioien muga gainditu 2006an, 9,7 milioi izan baitira. 1990 urtean 13 milioi hil ziren, eta 60ko hamarkadan, berriz, 20 milioi.
Horren arrazoiak barizelaren aurkako txertoa, titi-ematea orokortzea, paludismoaren aurkako borroka eta sistema inmunologikoa indartzen duen A bitaminaren zabalkundea dira, UNI-CEFen arabera.

Batez ere, Asian gutxitu da hilkortasun-tasa. Txinan, 1990ean jaiotako 1.000 haurreko 45 hiltzen ziren, baina 2005ean 25era jaitsi zen kopuru hori. Indian 115etik 76rakoa izan da jaitsiera, eta antzera gertatu da Kariben, Hego Amerikan eta ekialdeko Europan.

Egun, heriotzen %50 Saharatik hegoalderagoko herrialdeetan ematen da, nahiz eta Etiopian, Ruandan, Tanzanian, Nigerren eta Namibian egoera hobetuz doan. Bost urte barru, hurrengo txostena.

Azkenak
Intsusaren bigarrena

Joan urteko udaberrian idatzi nuen intsusari eskainitako aurreneko artikulua eta orduan iragarri nuen bezala, testu sorta baten aurrenekoa izan zen. Sendabelar honen emana eta jakintza agortzen ez den iturriaren parekoa dela nioen eta uste dut udaberriro artikulu bat idazteko... [+]


Arrain-zoparako, besterik ezean, itsasoko igela

Amonak sarritan aipatu zidan badela arrain bat, garai batean kostaldeko herrietako sukalde askotan ohikoa zena. Arrain-zopa egiteko bereziki ezaguna omen zen, oso zaporetsua baita labean erreta jateko ere. Beti platerean oroitzen dut, eta beraz, orain gutxira arte oharkabeko... [+]


2024-04-22 | Jakoba Errekondo
Lurra elikatu, guk jan

Lurrari begira jartzea zaila da. Kosta egiten da. Landareekin lan egiten duenak maiz haiek bakarrik ikusten ditu. Etekina, uzta, ekoizpena, mozkina, errebenioa, emana, azken zurienean “porru-hazia” bezalako hitzak dira nagusi lur-langileen hizkuntzan.


2024-04-22 | Garazi Zabaleta
Txaramela
Pasta ekologikoa, ortuko barazki eta espezieekin egina

Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]


'Cristóbal Balenciaga' telesaila
"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"

Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]


Eguneraketa berriak daude