Ihesi:Izpizte-Orisol (Araba), Hosto itsasoan igeri eginez
Eguraldia lagun izanez gero, Olaeta auzora heldu eta oinez hasi orduko izango dugu Durangaldeko mendien lehen ikuspegi panoramiko ederra. Eskuinetik ezkerrera, jarraian igoko ditugun Orisol eta Izpiztez gain, Anboto, Elgoin, Kurutzeta eta Anbotoko gailurreriaren jarraipenaren ikuspegi paregabeaz gozatzeko aukera izango dugu. Datozen lauzpabost kilometroak basoan egingo ditugula kontuan hartuz, gomendagarria da ikuspegi bakan honetaz gozatzea.
Olaetako eliza parean hasiko dugu ibilaldia, eta Otxandiotik datorren errepidea jarraituko dugu harik eta kilometro pare bat aurrerago beronen amaierara heltzen garen arte. Autoa errepide amaierako aparkalekutxoan uzteko aukera ere badago, baina gure ibilbide zirkularra Otxandioko elizatik gertu amaituko denez, lehenago ala beranduago errepide zati hau ibiltzera beharturik gaude. Hobe ibilaldi hasieran, aukeran. Norberaren esku. Zabalandiko lepora begira, ordu eta erdiko bidea, dagoen geziari men egin eta basoan barneratuko gara, egurrezko zubitxo polita zeharkatuz. Gero, margo ikur zuri-gorriak lagun, hartxintxar bide zabal batetik egingo dugu aurrera.
Luze baino lehen hartxintxar bideak ezkerrerantz jotzen du egurrezko beste zubitxoa dagoen bidegurutzean; guk zuzen hartuko dugu, maldan gora. Bidexkak atsedenik gabe egiten du gorantz, baso ezin ederragoan, Anbotoko pareta geroz eta gertuago sumatuz. Galerarik gabeko bidea da basoko hau, margo ikur zuri-gorriek eta kairn edo harri pilatxoei segika osatuko duguna. Une batean basoa zeharo itoa da baina bidetxoak aurkituko du iluntasunetik irteteko modua. Zelai eder batean osatuko ditugu lehen igoerako azken metroak, Urkiolatik Zabalandiko lepora doan hartxintxar bidearekin topo egin arte.
Begirada Anbotoko horman galdurik merezitako atsedena hartuko dugu, ibilbideko tarterik ederrenaz gozatzeko prestatuz. Tellamendi eta Besaide aldera doa ezkerraldeko bidea, Izpizte bere magaletik zeharkatuz Leziagako lepora, berriz, eskuinekoa. Guk, zuzen-zuzenean egingo diogu eraso parean dugun Izpizteko harri koxkorrari, aldapa motz bezain gogorrean gora. Zabalandiko zelaia utzi eta basoan barneratu bezain laster, lagungarri izango zaigun zenbait kairn aurkituko dugu, baso eta harkaitz artean biderik errazena nondik doan salatzen dutenak. Sarritan orbelak estalirik egon ohi den malda piko honetan kontu handiz ibili beharko dugu, irristada edo ezustekorik gerta ez dakigun. Zuhaitz artean, Izpizteko buzoia aurkituko dugu laster (1.057m). Ez da Izpizte ikuspegi oparoko gailurra, zuhaixkek mugatu egiten baitiote ikusmira zenbait norabidetan, baina Aramaioko harana (Ibarra, Gantzaga, Etxaguen, Untzilla...) behatoki ezin hobe batetik ikuskatu ahal izango dugu, baita jarraian igoko dugun Orisol ere.
Hegoalderantz okertuko dugu segidan norabidea, igoerako bidexka eskuinean utziz eta uneoro Aramaioko harana hartuz erreferentzia. Eremu nahasi xamarra da jarraian datorkiguna, kontuz ibili behar, beraz, hostoz estaliriko harri artean. Altuera apur bat galduz, gailurreriari jarraiki, Iruatxeta Erdikoa izeneko orratzaren oinarrira iritsiko gara.
Albo batean, kutxatila garden bat aurkituko dugu harkaitzaren irtengune baten gainean jarrita; Santa Kruz apaizaren garaiko argazki pare bat, Nikolas Ormaetxea Orixek apaizaren bizitzan oinarrituz idatzi zuen liburua eta errosario bat daude kutxatilaren barruan. Leku berezia. Aramaioko ibarrari azken begirada bota eta pitzadura estuan barrena, kobatik irtengo gara.
Izpizte eta Orisol bereizten dituen Leziagako lepoa da hurrengo jomuga; lepo eder honetara heltzeko, aukera bi: Izpizteko gailurreri gorabeheratsua jarraitu (Gantzaga eta Leziagako haitz edo atxak gaindituz) edo gailurreriatik eskuinalderantz jo, pagadian behera, bide argirik gabe, Zabalandiko lepotik Izpizte saihestuz Leziagako lepora doan bidexkara heldu arte (margo ikur zuri-gorriak). Lehenengo aukera, ederra izanagatik, ez da gomendagarria eguraldi hezea izanez gero; agian ederragoa den bigarrenak, berriz, ez du aparteko arriskurik, baina hostailak jantzitako basoan kontuz ibiltzea komeni da, bihurrituren bat egin nahi ez badugu.
Une batean, Orisoleko gailur soilera eramango gaituen xenda hautemango dugu bidegurutze batean (ikur nabarmena pago baten enborrean). Harri artean azken metroak osatu eta Arangioko haitzen puntu garaienera helduko gara, Orisoleko gailurrera (1.130m). Tontorra baso itxitik kanpo egonik, ikuspegi paregabeaz gozatuko dugu (Anboto, Izpizte, Tellamendi, Murugain, Orkatzategi, Kurutzeberri, Aloña, Aizkorri...). Otxandio eta Olaetako ibarra ere talai ezin hobetik menderatuko dugu.
Santa Kruz apaiza Don Carlos erregegaiaren aldekoa zen, eta Frantziara ihes egin behar izan zuen. Bigarren Gerra Karlista piztu zenean, tropa karlista baten buru, itzuli egin zen. Zornotzako Akordioa ez zuen, ordea, onartu eta borrokan jarraitu zuen atxilotu zuten arte. Arrasaten preso hartu eta Aramaioko Udaletxera eraman zuten kartzelara. Aramaion preso zegoela, ihes egin eta Izpizte mendiaren erraietan dagoen koba txiki famatuan igaro zituen, diotenez, hiru egun inguru, Frantzia aldera abiatu aurretik.
Karlista eta liberalen aurka gogorkeria handiz jokatzen omen zuen Santa Kruz apaizak, eta heriotza zigorra ezarri zion karlisten gerra kontseiluak. Indultua lortu zuen, baina, apaizak. Gerra ostean, Amerika aldera abiatu zen; Jesusen Lagundian sartu eta misiolari lanak egin zituen hainbat lekutan. Kolonbian hil zen 84 urte zituela. Aipagarria da, besteak beste, Nikolas Ormaetxea, Orixek, bere bizitza oinarri gisa hartuz idatziriko liburua.
Ehunka lagun mobilizatu dira asteazken arratsaldean Gasteizko Alde Zaharreko kaleetan barrena, Korda espazioaren desalojoaren aurka. Manifestazio amaierako hitzartzean, goizeko desalojoan ertzainek buruan zauritu duten Kordako kidea jada etxean eta "ondo" dagoela... [+]
11:30ean burutu du Poliziak desalojoa, atea rotaflexarekin ireki eta barruan zeuden pertsonak aterarazi ondoren. Ertzaintzak pertsona bat zauritu du buruan eta furgoneta batean eraman du. Herritarren "babes itzela" eta Ertzaintzak erabilitako "biolentzia handia"... [+]
Dozenaka eragilek babestutako agerraldi jendetsuan, kezka agertu du auzoetan mezu xenofobo eta baztertzaileak indartzen ari direlako herritarren artean. Herrigintzak “zailtasun eta erreminta falta handia” duela uste dute, baina gatazkei elkartasunetik eta saretuz... [+]
Correosen bidalketa zerbitzuan "kaosa" eta "kolapsoa" nagusi den bitartean, enpresa publikoak Axa aseguru etxearekin akordio bat iragarri berri du. Ekainaren 1erako, Correosek Espainiako Estatu osoan dituen 800 bulegoetan Axaren aseguruak egin ahal izango dituzte... [+]
Correosen “kaos” egoera salatu zuen Gasteizko LAB sindikatuak apirilaren 16an. Hilabetetan bidalketak “kolapsatuta” egon direla jakinarazi zuen, eta Alde Zaharra, Salburua eta Santa Luzia auzoetarako soilik 10.000 posta bidalketa zeudela pilatuta... [+]
AZETangana! eta Mark Duti
Non: Tira IV jaialdia, Gasteizko Korda espazioan eta Gaztetxean.
Noiz: maiatzaren 10ean.
Dozenaka lagun elkartu dira gaur arratsaldean Aiaraldeko Greba Batzordeak (SOS Aiaraldea) Tubos Reunidoseko lan heriotza salatzeko deitutako mobilizazioan. Laneko heriotzen "odolustea" salatu eta egoera ez normalizatzeko deia luzatu dute.
Zaharren egoitzen negozioa salatzen duten iragarkiak jarri dituzte Gasteizko hainbat markesinatan. Iragarkiok "Gizarte Ondoezerako Foru Erakundea”-ren sinadura daramate.
Gasteizko Adurtza eta San Ignacio ikastetxeek fusionatuta hasiko dute 2026-2027 ikasturtea, baina eskola berriaren proiektua eta plangintza falta dutela salatu dute gurasoek, beraien ekarpenak noiz eta nola egin jakin nahi dutela. “Parte hartu nahi dugu, guretzat... [+]
Tubos Reunidos enpresan ari zen lanean eta teilatutik behera erorita hil da, sindikatuek jakinarazi dutenez. azken honekin 22 dira 2025ean hil diren langileak.
Maiatzaren 16tik 18ra EH Bizirik sareak deituta kanpaldia egin berri dute Uribarri Jauregin. Hainbat ekintza, hitzaldi eta tailer egin zituzten bertan. Besteak beste, Lemoizko zentral nuklearraren, Pasaiako superportuaren eta Olaztiko erraustegiaren aurkako borroketan ibilitako... [+]
ELA sindikatuak salaketa penala aurkeztu du Amurrioko Instrukzio Epaitegian Guardian Europako lehendakariordearen eta gai juridikoetako arduradunaren aurka, Autoglas-Glavista enpresan izandako gertakariengatik.
Manifestazioa astelehenean, maiatzak 26, izango da 18:30ean Gasteizko Plaza Berritik. ELA, LAB eta ESK sindikatuek deitutako manifestazioan eskatuko dute grebari hasiera eman zion hitzarmen propioa lortzea.