Makina bat kontu


Hautsaren eragina urakanetan

2005. urtea gogorra izan zen amerikarrentzat, dozena bat urakan baino gehiagoren erasoa jasan baitzuten. Hori dela eta zientzialariek hainbat ikerketa bide abian jarri zituzten urakanen nondik norakoak hobe ezagutzeko. Lerro hauetan teoria horietako bat azalduko dizuegu.

Batzuen ustez, itsasoko tenperatura handiek eragin zituzten iazko urakan bortitzak; beste batzuen ustez, aldika-aldika gertatuko den fenomenoa da, eta beste batzuen ustez Saharako basamortuko hondarrarekin dute lotura.

AEBetako Wisconsin-Madison Unibertsitateko Amato Evan ikerlariak zuzendutako taldeak 1981 eta 2006 urte bitartean sateliteetatik jasotako datuak aztertu ditu eta ondorio hauek atera ditu: urakan handiak izan diren urteetan aireko hauts maila txikia izan da; aldiz, eguratseko hauts maila handia izan denean askoz ere urakan gutxiago sortu dira. Hainbat urtetan Saharatik milaka tona hondar altxatu dira eta Ozeano Atlantikoa abiadura handian zeharkatu dute, batzuetan bost egunetan.

Datu hauek oso garrantzitsuak dira zeren eta orain arte nagusi zen hipotesia zalantzan jarri da, hots, itsasoaren beroketa zela urakanak sortzeko faktore nagusia.

Ikerlariek diotenez: «ezin dugu ziurtatu hauts mailak urakanetan eragina duenik, gerta baitaiteke hautsa basamortutik altxatzea eta urakanak gutxitzea beste fenomeno atmosferiko baten eragin paraleloak izatea. Beraz, ikertzen segitu behar dugu».


Jateko kotoia

Kotoiko zuntza da guretzat ezagunena den elementua, ehunaren industrian asko erabiltzen baita; baina gehienontzat kotoi pikorrak erabat ezezagunak dira. Pikorrak soberakin gisa hartzen dira eta proteina asko baldin badute ere, berauetan gizakiarentzat toxikoa den elementu bat dago, hots, gossypola.

Hau dela eta, urtero produzitzen diren 44 milioi tona kotoi-pikor ganaduari ematen zaio -honi ez baitio kalterik egiten- edo olio begetala lortzeko erabiltzen dira.

AEBetako Texas A & M University-ko Keerti Rathore-k zuzendutako taldeak gossypola kontrolatzea lortu du, ez baita interesatzen erabat desagerraraztea, horrek landarea babesik gabe geratzeko arriskuan jartzen baitu.

Beraz, kotoi ehunetan gossypola mantentzen da, baina pikorretatik desagertuz kotoi pikorrak jaki gisa erabiltzerik izango dira eta batez ere, herrialde txiroetan 500 milioi pertsona elikatzeko balio dezake. Kotoiaren produkzioak beheranzko joera zeraman, baina ikerketa honekin indarra har dezake.


Azkenak
2024-09-22 | Eneko Atxa Landa
Donostiako Zinemaldia. 2.eguna
Ondo kiribilduta


Sail Ofiziala. 2.eguna
Mus jarraituan

Bai, aste honetan Chill Mafiak agur esan du eta zer eta musean jokatzen. Mus Corrido kantuan, metaforka hegan. Hordago batzuk bai bota dituela taldeak iraundako hiru urteotan. Jaso gabeko enbidorik geratuko zen bidean,  jakina, baina momentuz, nahiko; jaso... [+]


2024-09-21 | Eneko Atxa Landa
Donostiako Zinemaldia. 1.eguna
Zerk egiten duen pertsona

Urduritasunaren alarmak mugikorrekoak baino ordubete lehenago jota hasi da niretzat Donostiako 72. Zinemaldia, edo halabeharrak edo oparitu didan rol honetan. Goiz gosaldu eta akreditazioaren bila joan ostean, Victoria Eugenia antzokira hurbildu naiz 9:00etarako saiora, Emilia... [+]


Bonba-jostailuen oroimena oraindik bizirik da Libanon

Ekialde Erdia dantzan jarri dute pertsona-bilagailuak eta walkie-talkieak lehergailu bihurtu dituzten erasoek. Israel isilik da, baina inork gutxik jartzen du zalantzan erasoen atzean hura dela. Besteak beste, iraganean aritu delako jada jolas hilgarri horietan, eta akusazio... [+]


2024-09-20 | Sustatu
Euskarabildua topaketa urriaren 17an: “Artifiziala ez den teknologia”

Aurtengo Euskarabildua topaketa teknologikoa (iAmetzak antolatzen duena urtero) urriaren 17an izango da Donostian, San Telmo Museoan. "Artifiziala ez den teknologia" jarri diote goiburu gisa, adimen artifizialaren oldarraldi garai honetan "inoiz baino... [+]


Sail Ofiziala. Irekierako filma
Apar gutxiko desioa


2024-09-20 | Gedar
Aurten ere, udako erailketa matxisten %15 egin dute poliziek edo polizia ohiek Espainiako Estatuan

Uda honetan, gutxienez hemeretzi erailketa matxista izan dira, eta horietatik gutxienez hiru kasutan, poliziak edo polizia ohiak dira hiltzaileak. Donostian, gainera, erailketa saiakera bat ere izan da ertzain baten partetik: bere bikotekidea hiltzen saiatu zen abuztuan.


2024-09-20 | George Beebe
Ez dago irismen luzeko misil nahikorik Mendebaldean Ukrainako egoera aldatzeko

(Baina Kievek Errusiari eraso egiten uzteak gerrara eraman gaitzake zuzenean).

George Beebe CIAko Errusiako analisi zuzendari ohia da eta bere artikulu hau Rafael Poch kazetariaren blogean argitaratu dute gaztelaniaz eta Brave New Europe webgunean ingelesez.


Edmundo González Venezuelako “presidente legitimo” gisa aitortu du Europako Parlamentuak

Europako Alderdi Popularrak ultrakontserbadoreekin eta eskuin muturrarekin landuriko ebazpenak aldeko 309 boto, kontrako 201 eta hamabi abstentzio jaso ditu. Ekaineko Europako hauteskundeez geroztik, lehen aldia da eskuina eta eskuin muturra baturik agertzen direla Estrasburgon.


Mozal Legearen erreforma eskatu du Nafarroako Legebiltzarrak

Foru Legebiltzarraren arabera, “oinarrizko eskubideak eta askatasunak murrizten dituen legea da, eta zigor-atal neurrigabea du, demokrazia aurreratu bati ez dagokiona”.


2024-09-20 | Euskal Irratiak
Maider Mourgiart eta Paul Laborde
“Pastoralari esker Xarnegu eskualdeko herritarrak elkar lotu gira”

Azken aukera asteburu honetan 'Inexa de Gaxen' pastorala ikusteko.


Internet demokratiko eta burujabe baten alde lanean

Internet hasieran askatasunaren espazio izan zen, baina gaur egun enpresa handien esku dagoen lurralde kontrolatu bihurtu da. Testuinguru honetan, teknologia burujabetza eta ongizate komuna lortzeko Internet berreskuratzeko beharra gero eta premiazkoagoa da. Egile eta aktibista... [+]


Eguneraketa berriak daude