Miren Agur Meabe: «Biktimentzat betiko anputazioa dira gerrak»


2006ko azaroaren 26an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Nola sortu zen Urtebete itsasargian?
Bulkada sentimental baten ondorioz. Iaz, Lekeitioko Kale Antzerki Jaialdian Ez zaitez Gernikara joan, Lauaxeta ikusi nuen. Balde bat negar egin nuen, eta hain hunkituta geratu nintzen «honetaz idatzi behar dut» erabaki nuela. Inoiz ez nuen pentsatu gerra zibilari buruz jardungo nuenik, besteak beste errezeloz begiratu izan diedalako beti epika handiei eta epika horren kontatzaileei. Horregatik, liburuan gertaera handi bat kontatzen bada ere, pertsona txiki baten ahoan ipintzea iruditu zitzaidan egokiena.

Zer asmorekin dago idatzia eleberri hau?
Jon da gerraren kronista sentibera. Samurtasuna eta gordintasuna, beldurra eta ausardia, maitasuna eta gorrotoa, erotismoa eta lizunkeria, heroismoa eta saldukeria, elkartasuna eta zekenkeria ezagutuko ditu. Gizakiaren handitasuna eta miseriak. Biktimentzat betiko anputazioa izaten dira gerrak. Gerra hau euskalduntasunaren ikuspegitik kontatua dago. Istorioaren asmoa, kontakizun entretenigarri baten bidez gozarazteaz gain, gazteenei gerrari buruzko hausnarketa eragitea da.

Nola gauza daiteke hausnarketa hori?
Azken orrialdetan laburbiltzen dira alderdi nagusiak. Jonen galderak dira, irakurleak bere erantzuna eman diezaien. Adibidez, gerrako azken eguna al da bakearen lehen eguna? Iragana lurperatu egin behar da ala ez? Zergatik gerrak? Edo, gerra guztiak dira berdinak? Gainera, gogoeta etikoaz aparte, etekin pedagogikoa ere atera dakioke liburuari, hainbat aipamen geografiko eta kultural erreal egiten direlako.

----------------------------------------------------------------------
Urtebete itsasargian
Miren Agur Meabe
Elkar
136 orrialde
9,50 euro
Miren Agur Meabek 1936ko gerraz idatzitakoa
Gaztetxoei begira idatzi du Miren Agur Meabek. Urtebete itsasargian eleberriak 1936ko gerrak Euskal Herrian izan zuen bilakaera hamairu urteko mutiko baten ahotan jartzen du. Gerraren eraginez Bilbon gauzak okertzen hasi zirenean, kostaldeko herri batean farozain gisa lanean aritzen zen osaba baten etxera eraman zuen amak bere seme gaztea, han babestuago eta hobeto egongo zelakoan. Baina gerraren gorabeherak laster sentitu ziren Lekeitioren irudipen literarioa izan daitekeen Garraitzetan ere. Urtebeteko egonaldian bizi izan eta entzundako guztiak kontatzen ditu gaztetxoak eleberrian. Itsasargiari buruz osabarekin ikasitakoak, bere lehen maitasuna, herrian ezagutu zituen lagunen berezitasunak, Lauaxetak oparitu zion liburuarena, eta, gehienbat, gerrak ekarri zituen kalteak. Faxisten matxinadatik hasi etaSantoñako errendiziora bitartean Euskal Herrian gertatu zirenak: lubakiak eta gudaldiak, Gipuzkoa erori ondoren handik ihesi etorritakoen izua, alemanek airez egiten zituzten bonbardaketak, Garraitzetan bertan sortutako suntsipena, Gernika bonbardatu zutenekoa, Lauaxeta, Aitzol eta beste hainbaten fusilamenduak... Hau da, gerraren tragedia deitoragarria.


Azkenak
Bizkaiko Golkoa ia bi aldiz azkarrago ari da berotzen munduko batez bestekoa baino

Naturklima fundazioak kaleratutako Itsasoko eta kostako txostena-k argitara eman ditu klima aldaketa euskal kostaldean izaten ari den ondorioak: Bizkaiko Golkoko uren tenperatuta 0,22 gradu igo da hamarkada bakoitzean, 1981tik 2023ra, munduko uren tenperaturen batez besteko... [+]


Protesta egingo dute Los 40 Summer Live jaialdiaren aurka, Zarautzen

Beste urte batez Los 40 Summer Live jaialdia ospatuko dute Zarautzen, eta horren kontra agertu dira herriko hainbat eragile, haien ustez, garrantzi handiagoa ematen zaiolako ekitaldi horri herriko jaiei baino: "Argi erakusten du gure herrian zeinentzat dauden erraztasunak... [+]


Azterketa %90ek suspenditu dute eta Zupiriak esan du: “Ertzain izateko ikasi egin behar da”

3.600 pertsona aurkeztu dira ertzain edo udaltzain izateko lan eskaintza publikoko deialdira, eta 2.800 hautagaiek ez dute proba psikosoziala edota atal teorikoa gainditu. Segurtasun sailburuak defendatu egin du Polizia izateko "exijentzia maila".


CAF-Elhuyar sariak etetea erabaki dute, “baldintza egokirik” ez daudela arrazoituta

Zientzia-dibulgazioa saritzeko erreferentziazko sariak izan dira CAF-Elhuyarrekoak. Antolatzaileek 31. edizioa martxan zegoela etetea erabaki dute, "sariketa behar bezala egiteko baldintzarik ez dagoelako".


Nila Heredia
“Evo Moralesek ingurune toxikoa du, eta ezinbestekotzat jo du bere burua”

Boliviako ezkerreko militante historikoa da Nila Heredia, bi aldiz Evo Moralesen Osasun ministro izandakoa. Abuztuan hauteskunde orokorrak izango dituzte, eta herrialdearen egoera politikoa aztertu du elkarrizketa honetan.


Guggenheim Urdaibai Stop plataformak museoaren proiektua bertan behera uzteko eskatu die instituzioei

Joan den astean aurkeztu ziren proiektuaren inguruko entzuketa prozesuaren emaitzak, eta Guggenheim Urdaibai egitearen kontrako iritziak gailendu ziren. Busturialdearen beharrei "arduraz" erantzutea exijitu die plataformak, eta proiektuaren inguruko informazio eta... [+]


Indarkeria matxista gisa ikertzen ari dira 78 urteko emakumearen hilketa, Zizur Nagusian

Emakumea hilda aurkitu dute bere etxean. Senarrak, 85 urteko gizonak, emakumearen heriotzaren berri eman du, Polizia bertaratu denean diskurtso inkoherentea zuela ohartu eta atxilotu egin dute. 


Konfrontaziora pasatzeko garaia da

Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu


2025-07-30 | Sukar Horia
Dominatzaile pobreak

Bolo-bolo dabiltza gugandik zenbait kilometrotara gertatutako pogromoak, hamarkada luzetan −mendez mende− zilegituriko arrazismoa oinarri dutenak. Palestinan, Torre Pachecon eta Hernanin, arazoa antzekoegia da, intentsitate ezberdinez bada ere. Moroak dira behe-laino... [+]


Barkamena inprimatzen eta saltzen

Mainz (Alemania), 1454. Johannes Gutenbergek eskala handian inprimatutako lehen liburua argitaratu zuen, Berrogeita bi lerroko Biblia izenez ezagutzen dena. Gutenbergek ez zuen inprenta asmatu; dakigula, Txinan, 1040an, Bi  Shengek asmatu zuen inprimatzeko lehen makina... [+]


Migrazioei buruzko jarrerak gurean

Diskurtso erreakzionarioen gorakadaz ari gara azken urteetan. Dela migrazioei buruz, dela feminismoa, euskara eta abarri buruz. Testuinguru horretan, garrantzitsua iruditzen zait jarrera erreakzionarioak edota migrazioei buruzkoak aztertzeko ez gelditzea titularretan, eta gaiari... [+]


Euskarak Euskal Herria behar du

Euskararen balizko etorkizunari buruzko ikerketa bat ezagutzera eman da berriki, eta zalaparta eragin du bertan irudikatzen den paisaia beltzak. Asaldamendu hori auzitan jarriz abiatuko dut nire ekarpena. Zergatik da harrigarria datu hori? Zein mundutan bizi gara, gure egoeran... [+]


Ergelkeria

Liburuak hasi, utzi… begietatik garunera nagi doaz esaldiak, eta itzali ezin dudan tik-tak bat entzuten dut. Ikus-entzunezkoak pikatzen ari naiz.

Entzun dut burpee, eta Llados, eta body count, eta nahi duzulako zara pobrea, eta Milei, eta Thiel, eta unibertsitatea... [+]


2025-07-30 | Inma Errea Cleix
Kaka

Uda honetako erronka omen sare sozialetan: kaka egitea igerileku publikoetan. Ohikoak dira jokabide zikinak sare horietan, eta batzuek beren gorotz fisikoa libratzea, ororen begi-bistan eta eskura, honezkero gaina hartu digun zikinkeria digital erraldoia hezurmamitzea besterik... [+]


Eguneraketa berriak daude