Mundu poliglota ingelesaren diktadurari ihes egiteko
"Ingelesa, sistema global baten erdigunean kokatzen da, eta hor, nazioarteko moneta sisteman dolarrak duen betebehar bera du. (...) Billete berdearen bi ezaugarriei esker, (ordaintzeko modua izatea eta nazioarteko erreserbako moneta dominatzailea izatea) Amerikako Estatu Batuak gainerako planetaren kontura bizi daitezke. Hizkuntza hiperzentrala edukitzeak errentagarritasun handia lortzeko egokieran jartzen du.
Estatu Batuek, batetik, etekin ideologikoa ateratzen die hizkuntzari: «Mugaz haraindiko alderdi estatubatuarrak munduko ‘elite’ gehienak nagusiaren hizkuntzaren basailu izatera bultzatzen ditu (...). Bestetik, etekin ekonomikoa dago, «gainerako estatuak baitira ingelesa ikasteko edo itzultzeko gastuak ordaindu behar dituztenak». Mundu multipolarra nahiko bagenu ordea, ordenu linguistikoak ere multipolarra beharko luke Cassenen ustez eta horrek esan nahi du ingelesari ez zaiola utzi behar ez sinbolikoki, ezta materialki ere, hiperzentralitatearen monopolioa izaten.
Monopolio hori hausteko aterabideak aurkezten hasita, «hizkuntz familiak» terminoa kontuan hartu eta hizkuntza horien arteko ulermena irakastea proposatzen du. Batik bat, hizkuntza latinoen familiari buruz ari da Cassen: «Hizkuntza horiek, ikasketari dagokionez, hizkuntza bakartzat har daitezke (...). Hizkuntza erromantzeak ofizialak dira 60 estatutan: 30etan frantsesa hitz egiten dute, 20tan espainola, zazpitan portugesa, bitan italiarra (Italia eta Suitza) eta estatu batean errumaniarra. Andorran katalana darabilte... Ingelesa hizkuntza ofiziala 45 estatutan baino ez da eta arabiera 25etan".
2025erako aurreikusitako demografiari dagokionez, zifra hauek aipatu ditu Cassenek: 1.561 milioi txinatar, 1.048 milioi anglofono, 484 milioi gaztelera hiztun, 285 milioi portuges hiztun eta 506 milioi frankofono. Kopuruak ikusita, hiperzentralitatea ingelesean ez beste inon ezartzea aurreikuspenerako gaitasun gutxi erakustea dela uste du Cassenek.
Europan, ingelesa, eskolako oso maila goiztiarretan sartzen saiatzen ari direla dio eta ez du etorkizuna hor kokatzen: «Europan hizkuntz aniztasuna beharrezkoa dela uste badugu, arrazoi asko daude, hain justu, ingelesa izan ezik, gainerako hizkuntza guztiak irakasteko. Ingelesa hirugarren hizkuntza moduan ikasteko denbora izango da gero (...).
Ez diezaiegun europarrei beste behin ere esan, komunikatzeko ingelesak beste ezerk ez diela balio. Europako Batasunean 174 milioi biztanlek hitz egiten dituzte hizkuntza latinoak eta anglofonoak 70 milioi baino gutxiago dira. Umberto Ecok dioen bezala: ‘Poligloten Europa ez da hizkuntza asko erraz hitz egiten dituen hiztunek osatzen dutena, baizik eta onenean ere, bakoitzak bere hizkuntza hitz eginda elkar ulertzen dutenena, nahiz eta bestearen hizkuntza ondo hitz egiteko gai ez izan».
Xak eta Ekiza
Non: Ondargain txiringitoan (Deba)
Noiz: abuztuaren 27an.
-------------------------------------------------------
Euri langarraren eta lanbro-lainoen artean pasatu dugu Gipuzkoako muga, kostaldean zehar doan errepidetik itsaso zakarrari beha. Bandera... [+]
Astelehen goizaldetik 23 palestinar behintzat hil dira Gazako hiriburuan, tartean bi haur gosetearen ondorioz. Igandeaz geroztik gutxienez 50 etxebizitza eraikin eraitsi ditu Israelek, beste 100 kaltetu, eta desplazatuen kanpameduetako 200 denda suntsitu.
Itsuki Irratia Bermeoko ahotsa izan zen 1985etik 2022ko otsailera arte. Orduan, zailtasun ekonomiko eta teknikoek proiektua bideraezin bihurtu zuten, eta irratiaren itxiera ekarri. Baina urtebeteko berrantolakuntza prozesu baten ondoren, irailaren 1ean berriro martxan jarri dute.
Uztailaren 20an, goizaldeko 04:00ak aldera, Azpeitiko Gaztetxearen ondoan jazo ziren gertakariak, gazte batek pilen edukiontzi batean ACAB leloa [All Cops Are Bastards edo "Polizia guztiak sasikumeak dira"] idatzi eta Ertzainek isuna jarri ostean. Hasiera... [+]
24 bertsolarirekin ekingo dio bideari Nafarroako Bertsolari Txapelketak. Auritzen izango da, urriaren 4an; eta, lehen aldiz, Nafarroa Arenan izango da finala, azaroaren 29an. Saio guztietarako sarrerak salgai daude dagoeneko, Bertso Sarrerak atarian.
Jaizkibel konpainia berdinzaleak ekintza berezia egin du Hondarribiko alardearen egun honetan. Gutuna eman diote alkateari, mahai gainean bestelako planteamendu batzuk jar ditzala eskatuz.
Euskarazko ekoizpenek presentzia nabaria izango dute aurtengo edizioan. Bestelakoen artean, espektatiba handiko lan eta gonbidatuak izango dira Donostian: George Clooney protagonista duen Jay Kelly pelikula; Angelina Jolie ere ikusiko dugu Couture-rekin; Julliete Binoche... [+]
Sail Ofizialean erakutsiko dira hiru: Maspalomas, Karmele eta Zeru ahoak. Lehia nagusitik kanpo, zuzendari onenaren saria irabazten ahaleginduko da Irati Gorostidi Aro berria pelikularekin. Beste zenbait lan ere aurkitu ahalko dira.
Zinemaldiaren atariko orokorra beste [+]
Etengo du. Hori da kaskora supituan etorri zitzaidan pentsamendua, gosaria ahoan eta Euskadi Irratia sintonian, Imanol Pradales lehendakaria entzun nuenean CAF “gogoeta etikoa” egitera gonbidatuz, Palestinako lur okupatuetan trena eraikitzeko duen kontratua eten edo... [+]
.jpg)
Astebete igaro da Bartzelonako portutik Global Sumud Flotilla ekimeneko lehen ontziak itsasoratu zirenetik, Gaza helburu. Tunisian lurreratu berri erantzun ditu ekimeneko euskal ordezkaritzako kide Itziarrek –abizenik ez du eman nahi– ARGIAren galderak, igande... [+]
Irulegi eta Anhauze artean ditu mahastiak Joanes Haritschelharrek, Amama proiektuaren bultzatzaileak. “Mahastiak ene amarenak ziren, eta bera jubilatu zenean hartu nuen nik etxaldea, 2022an”, azaldu du. Ama mahastizaina eta aita ardi gasnagilea ditu, eta beraz, beti... [+]
Izarrak, ortzi mugagabean, keinu egiten diguten argi izpi dardarti liluragarriak dira, osotasuna eta ezereza bateratuta, zer garen ulerrarazteko oroitarri zaizkigunak: izan sua, izan ondotik joan zaizkigun kuttunak, gizakiaren txikitasuna edo Anbotoko Mariren edertasuna;... [+]
Ekofeminismoak bizitza nondik eta nola baloratzen duen, ikuspegi konplexuagoa eraikitzeko proposamena dakart. Desazkundearen inguruko ekofeminismoa eta antiespezismoa ezagutzearen ondorio dira datozen lerroak; landa eremuan jaio eta hirigunean bizitzeak dakartzan ikuspegiekin;... [+]
Orriuldu gabe daude oraindik zuhaitzak eta arbolak. Hostoak ihartu gabe daude, bai. Eta hostoa jasotzeko sasoi aproposa da. Hostoa, batez ere geroago jasotzen da; zuhaitzaren adaburua janzten duen orritza edo hostotza erortzen denean edo orriultzen denean, lurraren instantziako... [+]