argia.eus
INPRIMATU
Mundu poliglota ingelesaren diktadurari ihes egiteko
2005eko otsailaren 20a
Frantziako eskoletan haur hezkuntzan ingelesa derrigorrezko ikasgai izateko egin diren proposamenen haritik hasi du artikulua Cassenek: "(...) Ingelesa ‘nazioarteko harremanetarako’ hizkuntza bakarra izateko presioa handia da, batez ere hedabideetan, nahiz eta zehatz-mehatz ez jakin horrek zer esan nahi duen".

"Ingelesa, sistema global baten erdigunean kokatzen da, eta hor, nazioarteko moneta sisteman dolarrak duen betebehar bera du. (...) Billete berdearen bi ezaugarriei esker, (ordaintzeko modua izatea eta nazioarteko erreserbako moneta dominatzailea izatea) Amerikako Estatu Batuak gainerako planetaren kontura bizi daitezke. Hizkuntza hiperzentrala edukitzeak errentagarritasun handia lortzeko egokieran jartzen du.

Estatu Batuek, batetik, etekin ideologikoa ateratzen die hizkuntzari: «Mugaz haraindiko alderdi estatubatuarrak munduko ‘elite’ gehienak nagusiaren hizkuntzaren basailu izatera bultzatzen ditu (...). Bestetik, etekin ekonomikoa dago, «gainerako estatuak baitira ingelesa ikasteko edo itzultzeko gastuak ordaindu behar dituztenak». Mundu multipolarra nahiko bagenu ordea, ordenu linguistikoak ere multipolarra beharko luke Cassenen ustez eta horrek esan nahi du ingelesari ez zaiola utzi behar ez sinbolikoki, ezta materialki ere, hiperzentralitatearen monopolioa izaten.

Monopolio hori hausteko aterabideak aurkezten hasita, «hizkuntz familiak» terminoa kontuan hartu eta hizkuntza horien arteko ulermena irakastea proposatzen du. Batik bat, hizkuntza latinoen familiari buruz ari da Cassen: «Hizkuntza horiek, ikasketari dagokionez, hizkuntza bakartzat har daitezke (...). Hizkuntza erromantzeak ofizialak dira 60 estatutan: 30etan frantsesa hitz egiten dute, 20tan espainola, zazpitan portugesa, bitan italiarra (Italia eta Suitza) eta estatu batean errumaniarra. Andorran katalana darabilte... Ingelesa hizkuntza ofiziala 45 estatutan baino ez da eta arabiera 25etan".

2025erako aurreikusitako demografiari dagokionez, zifra hauek aipatu ditu Cassenek: 1.561 milioi txinatar, 1.048 milioi anglofono, 484 milioi gaztelera hiztun, 285 milioi portuges hiztun eta 506 milioi frankofono. Kopuruak ikusita, hiperzentralitatea ingelesean ez beste inon ezartzea aurreikuspenerako gaitasun gutxi erakustea dela uste du Cassenek.

Europan, ingelesa, eskolako oso maila goiztiarretan sartzen saiatzen ari direla dio eta ez du etorkizuna hor kokatzen: «Europan hizkuntz aniztasuna beharrezkoa dela uste badugu, arrazoi asko daude, hain justu, ingelesa izan ezik, gainerako hizkuntza guztiak irakasteko. Ingelesa hirugarren hizkuntza moduan ikasteko denbora izango da gero (...).

Ez diezaiegun europarrei beste behin ere esan, komunikatzeko ingelesak beste ezerk ez diela balio. Europako Batasunean 174 milioi biztanlek hitz egiten dituzte hizkuntza latinoak eta anglofonoak 70 milioi baino gutxiago dira. Umberto Ecok dioen bezala: ‘Poligloten Europa ez da hizkuntza asko erraz hitz egiten dituen hiztunek osatzen dutena, baizik eta onenean ere, bakoitzak bere hizkuntza hitz eginda elkar ulertzen dutenena, nahiz eta bestearen hizkuntza ondo hitz egiteko gai ez izan».