Frantziatik zabalduko da Europara pentsioen murriztea


2003ko maiatzaren 29an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Pentsioak erreformatzen ari dira Europan azken hamabost urte hauetan, eta, gorabehera horretan, Espainiako Estatura ere heldu dira Frantzian, Alemanian eta besteetan hartu izan dituzten erabakiak. Azken bolada honetan, berriro iragarri dute etorkizuneko pentsioen beste erreforma bat Europan. Frantziak hartu die aurrea beste guztiei, baina Alemania eta Austria ere hasi dira markatzen pentsioen erreformak Europa osoan izango dituen ezaugarriak. Seinalatzen ari direnaren arabera, diru eta urte gehiagoko kotizazioa ezarriko dute, azkeneko erretiroa lortzeko. Alde horretatik, oraingo sistema kontuan hartuta, litekeena da aurrerantzean erretiroko prestazioa %25 murritzagoa izatea. Frantziako Estatuko langileak (jakina, baita Ipar Euskal Herrikoak ere) neurri horien kontra azaldu dira, eta mobilizazioetan dabiltza. Baldin Frantziako neurriek Europa osoa kutsatzen badute, oraingo borroka horren harira iragarri dute dagoeneko greba orokorra.
Frantziako Estatuan prestatu duten erreformak, bistan da, Euskal Herriaren parte bati erasango dio. Nolanahi ere, erreforma hori iritsiko da Hego Euskal Herrira ere, zeren, Espainiako Estatuan, agendan dute Toledoko Ituna berriz negoziatzea, eta, besteak beste, erretiroa hartzeko baldintzak aztertu nahi dituzte. Datorren urtera arte hauteskunde garaian murgilduak egongo garenez, ziur aski, hala PPko gobernuak, nola PSOE alderdiak, oso alde batera utziko dute kontu hori hurrengo legegintzaldira arte. Hala eta guztiz, hasiak dira Toledoko Ituna eraberritzeko bilerak egiten.


Lanordu gehiago eta pagatu ere gehiago

Lanordu gehiago eginaraztea eta diru gehiago kotizaraztea dira helburu. Bai, horixe da gobernu frantsesaren jomuga. Hitz batean esanda, Frantziako Gobernuak pentsioen arloan proposatu duen erreforman honako hauxe da gakoa: urte gehiago eman behar dira lanean, deskonturik gabeko erretiroa lortzeko, eta, ildo horretan, pizgarriak ere jarriko ditu indarrean 65 urte arte lanean segitu nahi dutenentzat. Beraz, orain arteko arau nagusia, hots, 60 urterekin edo gutxiagorekin erretiratzekoa, murrizteko ahalegina egingo du. Erreforma horren arabera, 2008. urtetik aurrera, 40 urte kotizatuak izan beharko ditu erretiro osoa kobratu nahi duen orok; 2020. urtetik aitzina, berriz, 42 urteko kotizazioa izan beharko du. Zenbatekoari dagokionez, %2 eta %3 arteko igoera izango dute kotizazio guztiek.
Frantziako Gobernuaren planeko eduki gehienak honako alderdi zehatz hauekin du zerikusia: erretiratzeko adinarekin, kotizatzeko aldiarekin, pentsioen kalkuluarekin, kotizazioen erosketaren eta hiru seme-alaba edo gehiagoren kargua izan duten emakumeei eman beharreko laguntza familiarrarekin. Funtsean, alderdi horiexek jaso dituzte joan den maiatzaren 7an Ministroen Kontseilura heldu zen aurreproiektuan. Oposizioko alderdien laguntza dutela sindikatuak egiten ari diren mobilizazioak tarteko, litekeena da plan horren arkitektura "doitua" izatea, baina inola ere ez aldatua.
l Erretiratzeko adinari dagokionez, mantendu egin dute 60 urterekin erretiratzeko eskubide teorikoa, baina urte gehiagoz kotizatu izanaren mende egongo da alderdi hori. Enpresaburuek ezingo dute exijitu langileen erretiratzea, baldin 65 urte bete gabeak badira, baina, hala eta guztiz, aurrez jubilatzeko atea zabalik utzi dute, beherapen edo penalizazio batzuk onartzearen truke. Gaur egun gertatzen dena gerta ez dadin, hau da, 55 urtetik gorako langileek merkatu laborala utz ez dezaten, %3ko prima ezarriko zaie pentsioei 60 eta 65 urte bitartean lanean emandako urte bakoitzeko.
l Kotizatzeko aldiari dagokionez, aurreproiektuak dio funtzionarioek 40 urtez aritu beharko dutela kotizatzen 2008. urtetik aurrera (37,5 urtez kotizatzen dute orain). Beraz, sektore pribatuko langileen kotizazio mailara pasatu beharko lukete. Urte horretatik aurrera, behin 2012. urtera helduta, sektore guztietako langileek 41 urteko kotizazioa izan behar luketela aurreikusi dute, eta 42 urteko kotizazioa 2020. urtera iritsitakoan. Horrela izan ezean, %6an murriztuko zaio pentsioa langile orori, kotizatu gabeko urte bakoitzeko. Dena dela, 65 urte beteak dituztenek, urte gutxiagoz kotizatu izan arren, beherapenik gabe kobratu ahalko dituzte pentsioak.
l Pentsioen kalkuluan berriz, gobernu frantsesak, oraingoz behintzat, ez du argitu zenbateko pentsio mailak lortu ahal izango diren. Gaur gaurkoz, erretiro apalena soldata minimoaren %75 izango litzatekeela bakarrik adierazi du. Beraz, orain baino %5 gutxiago; dirutan, 1.000 euro hileko.
l Kotizazioen erosketaren kontuan, Gizarte Segurantzako kotizazioa osatu nahi duten langileek hamabi hiruhileko "erosteko" aukera izango dute hemendik aurrera. Horixe izango da, beraz, beherapenik gabeko erretiroa eskuratzeko beste bide bat. Ikasketak edo bestelako arrazoiak tarteko, berandu kotizatzen hasten direnei bereziki interesatzen zaien neurria da hori.
l Familientzako laguntzen arloan, aurreproiektuak dio, hiru seme-alabaren edo gehiagoren ardura izan duten emakumeen kasuan, mantendu egingo dela 15 urtez bakarrik kotizatuta pentsioa kobratzeko eskubidea. Bestalde, hemendik aurrera gizonek ere izango dute seme-alaben arduragatik orain arte emakumeek bakarrik jasotzen dituzten pentsio hobari zenbait bereganatzeko eskubidea.

Pentsioa lan bizitza osoaren arabera kalkulatzea
Espainiako Estatuan, hilabete honetan hasi dira Toledoko Ituna berritzeko negoziazioak, hain zuzen ere Hego Euskal Herriko euskaldunekin zerikusia dutenak. Bileretako gai nagusi bat pentsioen kalkulua da ezbairik gabe. 1997az geroztik eta gaur egun arte, lanean emandako eta kotizatutako azken 15 urteak oinarri hartuta kalkulatu izan dira pentsioak. Aurreko fasean, 1985etik 1997ra artekoan, lanean emandako eta kotizatutako 8 urteen arabera egiten zen kalkulua. Orain, PPren Gobernuak lan bizitza osoaren araberako kalkulua ezarri nahi du pentsioetan, Toledoko Itun berrituan.
Espainiako Estatuko sindikatuetan, UGT eta CCOO dira gobernuaren solaskideak, eta, kasu honetan, UGTk aurkeztu dio Gobernuari kontrako proposamen bat. Sindikatu horren iritziz, lanean emandako 15 urteren arabera egin beharko litzateke pentsioen zenbatekoaren kalkulua, eta aldia interesdun bakoitzak erabaki beharko luke. Gaur egun, azken 15 urteen arabera egiten da. Sindikalismoaren arloan, bestalde, Espainiako Gobernuak, nahiz eta Euskal Herrian gehiengoa izan, ez ditu aintzat hartzen sindikatu abertzaleak. Nazio burujaberik ez dugunez gero, euskaldunoi, beste hainbat gorabeheratan bezala, honetan ere Madrildik edo Paristik ezartzen dizkigute gai garrantzizkoei buruzko erabakiak, eta, pentsioen gaia, bistan denez, ez da txikikeria.
Toledoko Itunaren bidez, erretiroko adinean ere ezagutuko ditugu aldaketak. Agintarien nahiaren arabera, erretiratzeko adin erreala (63 urte) legezko adinera (65 urte) hurbilduko dute gutxienez, baina, ahal izatera, hortik gora luzatuko dute. Alde horretatik, iaz ekin zioten 65 urtetik gorako erretiro atzeratua sustatzeari, eta dagoeneko pentsio handiagoa kobra dezakete lan bizitza luzatzen dutenek.


Azkenak
Asteburu honetan eginen da EHZ festibala, Arberatze-Zilhekoan

Fermin Muguruza afixan nagusi, Olaia Inziarte, Naxker, Xiberoots, Errobi, Kaskezur, Zetkin, Tapia eta Leturia eta beste hainbat musikari igoko dira oholtzara ekainaren 27, 28 eta 29an. Horrez gain, antolatu diren hitzaldietan, hala nola lurraren defentsaz, diskurtso eta... [+]


Udaltzaingoan arreta euskaraz bermatzeko gomendatu dio Arartekoak Erandioko Udalari

2024ko irailean, herritar batek salatu zuen Erandioko udaltzain batek arreta euskaraz ukatu eta jokabide hori behin baino gehiagotan errepikatu zela, baita telefonoz kexatu zenean ere. Salaketak erakusten duenez, hasiera batean, arreta eta dokumentazioa gaztelaniaz bakarrik eman... [+]


2025-06-24 | Gedar
“Gazteon erantzunari esker Durangoko Gaztetxeari eustea lortu dugu”

Gaztetxearen aldeko manifestazio jendetsu bat egin zuten larunbatean Durangon, espazioaren irekieraren berri eman eta lau egunera. "Lehenengo gaua ere ez genuela bertan pasatuko esan ziguten, eta oraindik gaztetxean tinko jarraitzen dugu", aldarrikatu... [+]


2025-06-24 | Euskal Irratiak
Laida Mugika
“Espero dugu datorren urtean halakorik egin beharrik ez izatea, eta errektoretzak neurriak hartzea”

Errektoretzaren erantzun ezan, ehun bat irakaslek berriz eskainiko diete ikasleei ahozko froga euskaraz pasatzeko aukera. Guraso elkarteek ere bat egin dute ekimenarekin, errektoretzaren inplikazioa eskatuz.


Eskuin muturreko talde batek Donostiako ‘Jesusen Bihotza’-ren aldeko ekimena egin du

Donostiarra, defenda ezazu zurea leloarekin pankarta bat jarri dute, Jesusen Bihotza duen Espainiako bandera batekin batera.


Hazparneko etxebizitza agentzia bat okupatzeagatik epaituko dituzte zazpi lagun irailean

2024ko urtarrilean Arberoako Lurra eta Etxebizitza kolektiboak Hazparneko Puyo agentzia okupatu zuen. Ekainaren 20an elkarretaratzea egin zuten ekintzaileei babesa emateko.


2025-06-23 | Axier Lopez
asteko argazkia
Isolamendua

Israelek aldebakarrez eraso egin dio Irani eta 950 pertsona baino gehiago hil ditu, horietatik %90 zibilak. Nazioartean atxilotzeko agindua duen Benjamin Netanyahu gerra-kriminalak dio "eraso prebentiboa" izan dela, bere inguruan inork ez dezan eduki berak aspaldian... [+]


NATOrekiko kompromisoak gastu militarra %5era igo gabe betetzea adostu duela iragarri du Sánchezek

Igandean iragarri du akordioa Pedro Sánchez Espainiako presidenteak. Espainiak gastu militarrera BPGaren %2,1 bideratuko duela ziurtatu du.


Israelek beste 33 palestinar hil ditu Gazan, eta Mahmud Khali ikaslea aske utzi dute AEBetan

Israelek 33 palestinar hil ditu Gazan igandetik astelehenera bitartean, horietatik sei janari bila zihoazela. Israelgo armadak jakinarazi du Gazan bahituta zituzten hiru israeldarren gorpuak berreskuratu dituela. Bestetik, Mahmud Khali AEBetako Columbia Unibertsitateko ikaslea... [+]


2025-06-23 | Hala Bedi
Gasteizko Txosnek 2025eko programazio osoa argitaratu dute

Gasteizko Txosnek gaur aurkeztu dituzte ofizialki 2025eko Andre Mari Zuriaren jaietarako kartela eta musika zein kultur programazioa. Hirugarren urtez jarraian, Entxosnatu, etorri gugana! lelopean, gune autogestionatuak abuztuaren 4tik 9ra egongo da irekita, 40 kontzertu eta... [+]


“Ongi etorrien” auziko inputatuei bi urteko espetxe zigorra ezarri diete eta ez dira kartzelara joango

Antton López Ruiz Kubati, Kai Saez de Egilaz, Pipe San Epifanio, Haimar Altuna, Oihana Garmendia eta Oihana San Vicenteri 120 ongi etorri baino gehiago antolatzea eta terrorismoa goratzea leporatzen zien Espainiako Auzitegi Nazionalak. Auzipetuek, akusazio partikularrak eta... [+]


Ugatza Azazetan: kontserbazioa edo txikizioa?

Joan den igandean, ekainak 15, ugatzari buruzko artikulu interesgarria argitaratu zuen Rosa Canchok El Correo egunkarian. Azken urteotan hegazti sarraskijale adierazgarri honek Araban bizi duen itxaropen onaren egoeraz hitz egiten zen testuan. Arabako Foru Aldundiko Ingurumen... [+]


AEBak gerran zuzenean sartu ostean, Iranen “erregimen aldaketa” behar dela esan du Trumpek

Irango hiru gune nuklear nagusiei eraso egin ostean, Donald Trump AEBetako presidenteak "Iran berriz handi egiteko" erregimen aldaketa bat behar dela adierazi du sare sozialetan. NBEren Segurtasun Kontseiluak larrialdizko bilera egin du, eta Errusiak, Txinak eta... [+]


Eguneraketa berriak daude