Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
larunbata 2024ko apirilaren 20an
BERO-BEROAN
Krisi instituzional gogorra
Aste honetan ikus daiteke Espainiako Auzitegi Gorenak zer erabakitzen duen Eusko Legebiltzarreko bozeramaileen batzordeak Sozialista Abertzaleen taldea ez desegin izanaz. Espainian PPk eta PSOEk ez dute zirrikiturik uzten: Gorenaren ebazpena bete beharra dago eta kito, ez dago beste irtenbiderik. Juan Jose Ibarretxe lehendakariak negoziaziorako gonbitea luzatu die Jose Maria Aznar eta Jose Luis Rodriguez Zapaterori, baina hauek ez diote luzatutako eskuari heldu. Bitartean, zurrumurrua nagusi: autonomien suspentsioaz mintzo den Kostituzioaren 155. artikulua, Juan Mari Atutxa eta Legebiltzarreko beste goi kargu batzuen auziperatzea, azkenean Sozialista Abertzalea taldearen desegitea aginduko dela... Berria da egoera, baina krisi instituzional sendo baten oinarriak finkatuta bide daude.
Laborategi frogak Eusko Legebiltzarrean.
'Berria' izango da datozen egunotan kalean izango den euskarazko egunkariaren izena eta jadanik finkatua dago Euskarazko Komunikazio Taldea SAko Administrazio Kontseilua: Joxean Lizarribar, Joanmari Larrarte, Joxemari Sors, Ane Agirregomezkorta, Adolfo Arejita, Xabier Kintana, Pello Zabala, Iñaki Dorronsoro, Patxi Noblia eta, langileen taldea osatzen denean, hauetako bi ordezkari. Lizarribar da kontseiluko lehendakaria eta Larrarte idazkaria. Zabaltasuna eta independentzia dira, Administrazio kontseilu berriaren esanetan, bereziki zaindu eta babestu nahi diren oinarriak. Finantzazioari dagokionez, lortu nahi diren 5 milioi euroetatik jadanik milioi bat lortu dela zehaztu da kontseilu berritik.
Izendatua jada Nafarroako Gobernu berria.
Azkar eratu da Nafarroako Gobernua osatzeko UPNren eta CDNren akordio berria. Iruñeko udal gobernuaren osaketa zehaztu gabe dago oraindik, baina datorren asterako eratuta egongo dela pentsa liteke. Legez 2007ra arte iraungo duen Nafarroako Gobernu berria 12 pertsonek osatuko dute eta, aurreko gobernuko hiru pertsona bakarrik mantentzen dira, Miguel Sanz gobernuburua bera, Jose Ignacio Palacios Herri Lan, Garraio eta Komunikazio sailburua eta Ekonomia eta Ogasun kontseilari Francisco Iribarren. CDNk bi kontseilari izango ditu: Jose Andres Burguete Lurralde antolaketa, Etxebizitza eta Ingurugiroa gidatuz eta Javier Echarte, Nekazaritza, Abeltzantza eta Elikaduraz arduratuko dena.
Santi Brouard auzia, Estatuaren borondate eza.
Aurrera jarraitzen du Santi Brouarden hilketa argitzeko epaiketak eta oraingoz asko geratzen bada ere, hilketaren egile zehatzak bilatzeko dauden zailtasunak ikusten dira berriz ere. Emilio Valerio Auzia eraman zuen lehen fiskalaren esanetan Cesid izan zen atentatuaren erantzulea, nahiz eta ez lukeen jakingo zehazten nola egin zuen, erakunde haren barne egitura ezagutzen ez duelako. Orain arteko ikerketetan egindakoa baino askoz aurrerago joatea zaila izango dela aurreikusten da, besteak beste horretarako oztopo asko ikusten direlako: lekuko garrantzitsuak ez dira agertzen, agertzen direnak ez dira gauza zenbaitez gogoratzen... Finean, Estatuak ere nahiago duela ahaztea
Lanbide Heziketa euskaraz
Larria da euskararen egoera Lanbide Heziketan, 2002-03 ikasturtean %4,3koa zen Araban euskarazko eskaintza, %9,2koa Bizkaian eta %38,8koa Gipuzkoan. Nafarroan eta Iparraldean ez zen eskaintzarik. Gauzak horrela, LAB, EHE, IA eta Euskal Herriak Bere Eskolak egoera hau salatu dute matrikulazio kanpainaren barne eta admistrazioak diskriminazio positiboaren alde egin behar duela adierazi. Asteazken honetarako, hilak 11, Lanbide Heziketako zentroetan eta nekazaritza eskoletan kontzentrazioak deitu dituzte «Lanbide Heziketan euskara ikasi eta lan egiteko eskubidea, orain» lelopean.
Iparraldeko ikasleek euskaraz egin ahal izango dute selektibitatea
Hego euskal herritik kanpo bizi diren ikasle euskaldunek Hegoaldeko unibertsitate sisteman sartzeko hauta-probak euskaraz egin ahal dituzte aurtendik aurrera, UNEDek eta Eusko Jaurlaritzak hitzartutako akordioari esker. Mundu osoko eukaldunek egin ahal izango duten arren, Seaskako ikasleei ekarriko die onura handiena. Joan den astean bertan Iparraldeko 10 ikaslek egin zituzten hautaprobak euskaraz Portugaleteko UNEDen. Eta irailean beste 20-21 ikaslek egingo dituzte. UNEDek du atzerrian ikasi duten ikasleei hauta-probak egiteko ardura. Hala, UNED-Bergarako profesionalek itzuli dituzte hauta-probetako galderak euskarara eta ikasleek egindako azterketak ere gaztelaniara itzuliko dituzte, ondoren Madrilera bidaltzeko. Hori guztia egiteko beharrezko dirua Hezkuntza Sailak jarriko du.
Espainiak ez du ituna betetzen
Kontseiluak eta behatokiak Espainiak 1992an sinatutako eta 2001ean berretsitako Gutxiengo Hizkuntzen Europako Ituna ez duela betetzen salatu dute. Behin berretsita, hartutako konpromisoak betetzera behartuta daude estatuak eta Espainiako kasuan betetzen ez dela adierazten duen txostena osatu du Behatokiak. Besteak beste, justizian, hezkuntzan eta administrazioan norbanakoek dituzten hizkuntza eskubideak ez dira betetzen. Halaber, hizkuntzen eremu geografikoa ez da errespetatzen, Nafarroako Euskararen Legea kasu. Bestalde, hizkuntza gutxituetan komunikabideak bultzatzeko konpromisoa hartu zuen eta «Euskaldunon Egunkaria» itxi du. Espainiako Gobernuak osatutako txosten baten arabera, hizkuntza gutxituen egoera ona da Estatuan eta ez da neurri orekatzailerik hartu behar.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Zigor Olabarria Oleaga
#2
#4
#5
Urko Apaolaza Avila
Azkenak
2024-04-22
Garbiñe Larrea Iturralde
Intsusaren bigarrena
Joan urteko udaberrian idatzi nuen intsusari eskainitako aurreneko artikulua eta orduan iragarri nuen bezala, testu sorta baten aurrenekoa izan zen. Sendabelar honen emana eta jakintza agortzen ez den iturriaren parekoa dela nioen eta uste dut udaberriro artikulu bat idazteko... [+]
2024-04-22
Eneko Bachiller Otamendi
Arrain-zoparako, besterik ezean, itsasoko igela
Amonak sarritan aipatu zidan badela arrain bat, garai batean kostaldeko herrietako sukalde askotan ohikoa zena. Arrain-zopa egiteko bereziki ezaguna omen zen, oso zaporetsua baita labean erreta jateko ere. Beti platerean oroitzen dut, eta beraz, orain gutxira arte oharkabeko... [+]
2024-04-22
Jakoba Errekondo
Lurra elikatu, guk jan
Lurrari begira jartzea zaila da. Kosta egiten da. Landareekin lan egiten duenak maiz haiek bakarrik ikusten ditu. Etekina, uzta, ekoizpena, mozkina, errebenioa, emana, azken zurienean “porru-hazia” bezalako hitzak dira nagusi lur-langileen hizkuntzan.
2024-04-22
Garazi Zabaleta
Txaramela
Pasta ekologikoa, ortuko barazki eta espezieekin egina
Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]
2024-04-21
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
'Cristóbal Balenciaga' telesaila
"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"
Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]
Eguneraketa berriak daude