ZAZPI HIZKUNTZEN DIAGNOSIA
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Alemana eta flandriera hizkuntza ofizialak eta sendoak dira alboko estatuetan, eta honek nolabaiteko babesa ematen die Alsaziako eta Westhoekeko mintzairei; euskara eta katalana koofizialak dira ere Pirinioetatik behera, eragin nabarmena sortuz iparraldeko bi komunitate horietan. Guztiz isolatuta geratzen dira, ordea, okzitaniera eta bretoiera, kanpoko erreferentzia sendo barik; horrek, gizartean duten ahuleziarekin batera, etorkizun iluna ohartarazten du bi hizkuntza horientzat.
Hezkuntzari dagokionez, frantsesaren nagusitasuna Hexagonoaren eskola guztietan begibistakoa da. Hizkuntz-murgilketa sistema aplikatzen duten eskola «autoktono»ak daude, baina ikasle kopuru xumea edukitzen dute eredu frantsesaren aurrean. Arrakasta gehien lortu dutenak Ipar Euskal Herriko ikastolak dira, aitzindariak izanik ere; beste muturrean, Okzitaniako Calandreta dago, umeen %0,1 soilik eskolaratzen duelarik. Korsikan, Alsazian eta Westhoeken ez dago eskola «autoktono»rik (ikus taula).
Hezkuntza elebiduna eskaintzen da zenbait ikastetxe publikotan eta pribatutan. Eredu elebidunak arrakasta handia du Ipar Euskal Herrian (ikasleen %12), eta oso ahula da Okzitanian (%0,05) eta Katalunian (%0,3). Korsikan eta Alsazian, eskola «autoktono»rik ez dagoenez, irakaskuntza elebiduna da ikasle askok duten aukera bakarra eskolan herriko hizkuntzari eusteko. Westhoeken ez dago eskola elebidunik (ikus taula).
Ikusi dugunez, Ipar Euskal Herrian izan ezik gainontzeko nazioetan eraginik handiena duen hizkuntza eredua astero ordubete eta hiru ordu artean eskaintzen dena da. Eredu hau oso zabalduta dago Korsikan (ikasleen %60) eta Alsazian (%45), hots, hizkuntza hobeto mantendu duten bi erkidegoetan. Korsikan, gainera, portzentaje hori hazi liteke Frantziako Gobernuak onartzen badu korsikarren hizkuntza eskakizunak Matignon-go negoziazioetan. Eredu honetan ikasleek, hala ere, azaleko harremana dute hizkuntzarekin, sakondu gabeko ikasketa eginik (ikus taula).
Orain dela 40 urte soilik, Iparraldeko frantses maisuek zigor lotsagarriak ezartzen zizkieten eskolan euskaraz aritzen ziren umeei: "Je ne parlarait plus jamais en basque" ehunka aldiz kopiatu beharra, esaterako. Batzuen zitalkeria haurrei diru isunak jartzeraino iristen zen. Egun, aurkako jarrera horiek baretu dira anitz, baina Frantziako Estatuak ez du oraindik legalki onartzen daukan aniztasun linguistikoa. Chauvinismoak eta jakobinismoak sorburu dute Frantzian. Haien hondamena ikusiko ote dugu inoiz?
Herriko Etxeak elikadura burujabetzaren aldeko urrats handia egingo du 380 metro koadroko azpiegitura berriarekin. Sukaldeak haur eta adinekoentzako janari osasungarria eskainiko du, tokiko produktuekin eta tokiko laborantza indartuko du.
“Mapak ez dira erreminta hutsa, sinboloak dira, eta mapa zuzentzea Afrikari buruzko narratiba globala zuzentzea ere bada; duintasun kontua da”. Afrikako Batasunak eskatu du munduan oraindik erabilienetakoa den mapa distortsionatua alboratzeko.
Wallball txapelketa abuztuaren 27tik 30era jokatuko dute. Euskal Herritik aparte Argentina, Belgika, Erresuma Batua, Valentzia, Herbehereak eta Puerto Rico herrialdeek hartuko dute parte.
"Gehiengoa lortzen badugu, gobernua berretsiko dute; bestela, erori egingo da", adierazi du Frantziako lehen ministroak. LFI Frantzia Intsumisoak, Frantziako Alderdi Komunistak, ekologistek, Alderdi Sozialistak eta RN Batasun Nazionalak, ordea, dagoeneko jakinarazi dute... [+]
Fitxa: Musika Hamabostaldia. Kursaal Zikloa. Espainiako Orkestra Nazionala.
Zuzendaria: David Afkham.
Egitaraua: Wagnerren ‘Der Ring ohne Worte’ (Lorin Maazelen moldaketa). Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren 22a.
---------------------------
Oraingo... [+]
Gazako osasun zentro nagusia bonbardatu du Israelek. Hildakoen artean bost kazetari daude, Reuters, AP, Al Jazeera eta NBCkoak.
639 'minipisu' ari dira eraikitzen Barakaldon, BEC erakustazokaren aldamenean. Udal ordenantzak aginduta, hotel erabilera eman behar zaio espazio horri, baina "alokairu malgua" dela dio Be Casa-k. Egun batzuetako alokairuetatik hasi eta "hilabete batzuetarako... [+]
Candela emakumeen elkarteak eta PSNk eskatu dute argazkia kentzea eta udalak argitaratutako materialetan kontrol handiagoa egotea, ez egoteko estereotipo sexistarik.
Poliziak Palestine Action ekintzaileen taldea babestea leporatzen dio, Erresuma Batuko Gobernuak uztailean erakunde terrorista izendatu zuena. Bizpahiru orduz atxilo egon ondoren aske geratu da, baina epailearen aurrean deklaratu beharko du irailaren 18an.
IFOP institutuak eginiko ikerketa ezaguratarazi du Eskualde eta Herri Solidarioen Federazioak Korsikan, eta ondorioztatu dute Frantziako Estatuan biztanleen erdiak nahiko lukeela bere eskualdeak autonomia handiagoa izatea.
Bost sexologoren formazioa jasoko dute Nafarroako hamabi ikastetxetako irakasleek: sexualitatea ikasleekin lantzeko edukiak eta proposamen pedagogikoak eskainiko dizkiete. Skolae programaren segida izango da, nolabait.
Global Sumud Flotillak deituta, dozenaka ontzi itsasoz ahaleginduko dira Israelek ezarritako blokeoa hausten. Ekimenera mundu osoko aktibistak batu dira, tartean lau euskal herritar. Deialdiari babesa adierazteko, Gazarako Mugimendu Globaleko Euskal Herriko delegazioak hainbat... [+]
Logikoena zen, uztailaren 26ko lehen zaplazteko argiaren ondoren. Baina abuztuaren 23ko bigarrenak ihesbide politiko ia guztiak itxi dizkio Lairen gobernu taiwandarrari. “Gogorarazpen bozketan” beren hautetsi-tasuna gal zezaketen oposizioko Kuomintageko zazpi... [+]
Hemengo politikariek haien diskurtsotan immigranteen etorreraren alde edo kontra egiten dute. Immigrante ez-zurien etorreraren alde edo kontra, noski. Beste mugimenduak ez dut uste gehiegi inporta zaizkienik, edozein alderditakoak izanik ere. Tronu altu-altu batetik begiratzen... [+]
Jeffrey Kruse buru zen Defentsa Departamentuko inteligentzia zerbitzuek eginiko txosten baten arabera, AEBek Irango gune nuklearrei eginiko erasoek ez zuten Teheranen gaitasun nuklearra "guztiz suntsitu", bizpahiru hilabetez atzeratu baizik. Trumpek, ordea, adierazi zuen... [+]