Unescok, 2002. urtean argitaratutako txostenean, Frantziako Estatuko hizkuntza gutxitu guztiak "arrisku larrian" daudela ohartarazten zuen, korsikera izan ezik. Artikulu honetan aztertu dugun zazpi hizkuntzen egoera ez da batere samurra, Frantziako legeriak frantsesa ez den beste hizkuntzarik onartzen ez duelako (Konstituzioaren 2. artikulua erabatekoa da: "Errepublikaren hizkuntza frantsesa da"). Jakobinismo bortitzak Hexagonoaren hizkuntzei bizitzeko behar duten gutxiengo arnasa murrizten die "egalité eta fraternité" lemaren izenean.

Ezagupenari dagokionez, Alsaziako alemana eta Korsikako hizkuntza dira ondoen daudenak, biztanleriaren erdiak ezagutzen eta hitz egiten dituelako. Beste muturrean, okzitaniera, flandriera eta, batez ere, bretoiera kinka larrian daude, gutxiengo "masa kritikorik", hiztunen aldetik, ez dutelako. Bi talde horien artean euskara eta katalana daude, %27ko hiztun kopuruarekin (ikus taula).
Alemana eta flandriera hizkuntza ofizialak eta sendoak dira alboko estatuetan, eta honek nolabaiteko babesa ematen die Alsaziako eta Westhoekeko mintzairei; euskara eta katalana koofizialak dira ere Pirinioetatik behera, eragin nabarmena sortuz iparraldeko bi komunitate horietan. Guztiz isolatuta geratzen dira, ordea, okzitaniera eta bretoiera, kanpoko erreferentzia sendo barik; horrek, gizartean duten ahuleziarekin batera, etorkizun iluna ohartarazten du bi hizkuntza horientzat.
Hezkuntzari dagokionez, frantsesaren nagusitasuna Hexagonoaren eskola guztietan begibistakoa da. Hizkuntz-murgilketa sistema aplikatzen duten eskola «autoktono»ak daude, baina ikasle kopuru xumea edukitzen dute eredu frantsesaren aurrean. Arrakasta gehien lortu dutenak Ipar Euskal Herriko ikastolak dira, aitzindariak izanik ere; beste muturrean, Okzitaniako Calandreta dago, umeen %0,1 soilik eskolaratzen duelarik. Korsikan, Alsazian eta Westhoeken ez dago eskola «autoktono»rik (ikus taula).
Hezkuntza elebiduna eskaintzen da zenbait ikastetxe publikotan eta pribatutan. Eredu elebidunak arrakasta handia du Ipar Euskal Herrian (ikasleen %12), eta oso ahula da Okzitanian (%0,05) eta Katalunian (%0,3). Korsikan eta Alsazian, eskola «autoktono»rik ez dagoenez, irakaskuntza elebiduna da ikasle askok duten aukera bakarra eskolan herriko hizkuntzari eusteko. Westhoeken ez dago eskola elebidunik (ikus taula).
Ikusi dugunez, Ipar Euskal Herrian izan ezik gainontzeko nazioetan eraginik handiena duen hizkuntza eredua astero ordubete eta hiru ordu artean eskaintzen dena da. Eredu hau oso zabalduta dago Korsikan (ikasleen %60) eta Alsazian (%45), hots, hizkuntza hobeto mantendu duten bi erkidegoetan. Korsikan, gainera, portzentaje hori hazi liteke Frantziako Gobernuak onartzen badu korsikarren hizkuntza eskakizunak Matignon-go negoziazioetan. Eredu honetan ikasleek, hala ere, azaleko harremana dute hizkuntzarekin, sakondu gabeko ikasketa eginik (ikus taula).
Orain dela 40 urte soilik, Iparraldeko frantses maisuek zigor lotsagarriak ezartzen zizkieten eskolan euskaraz aritzen ziren umeei: "Je ne parlarait plus jamais en basque" ehunka aldiz kopiatu beharra, esaterako. Batzuen zitalkeria haurrei diru isunak jartzeraino iristen zen. Egun, aurkako jarrera horiek baretu dira anitz, baina Frantziako Estatuak ez du oraindik legalki onartzen daukan aniztasun linguistikoa. Chauvinismoak eta jakobinismoak sorburu dute Frantzian. Haien hondamena ikusiko ote dugu inoiz?