Ander Manterola, Labayru Ikastegiko zuzendaria «Lehenago baino eusk aldun gehiago dago, baina euskal hiztun gutxiago»


2002ko ekainaren 23an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Orain euskal talde asko dago nonahi, baina Labayruren lehenengo urteak zailak izango ziren, egoera kontuan izanik.

Badira 32 urte behar honetan hasi ginela. Izan ere, Labayru, 7 urte lanean generamatzanean sortu genuen. Jakina, 70eko hamarkadan, egoera beste bat zen. Gure hazia Gerra Zibilaren aurrekoa da. Gero, Francorekin lehorte ikaragarria izan zen. Ostean, 60ko hamarkadan, hezetasuna heldu zenean, lehenagoko haziak erne ziren. Ez ziren aldi gozoak izan; guk eman ditugu ikastaroak "Ley de excepción" zelakoa indarrean zegoenean ere, baina ez da ezer handitu behar. Guk zaletasuna izan dugu eta elizaren zein euskaltzaleen laguntza ere bai.

Ikastaroak aipatu dituzu. Zein da hauen fruitua?
Gramatika, morfologia, literatura... kontuan hartuta, 200 liburutik gora argitaratu ditugu euskaraz. Ez denak bizkaieraz. Beste alde batetik, gure ikastaroetatik igaro direnak, oso lotuta daude gure metodoari eta jarraibideari, eta ez dute baztertzen ahozko hizkuntza. Batzuetan, pentsatzen dugu besteen euskara dela ona eta norberarena txarra, eta hori apurtu egin behar dugu.

Bizkaiera arloan ematen diren aurrerapausoak ikusita, poza hartuko duzue?
Guk batez ere pozez ikusten duguna da euskaraz egitea. Euskara ona egitea. Ez horrelako sasi edo erdal euskara egitea. Euskara hori argia eta bizkorra bada, hobeto, eta ulerterraza bada, onena izango da.

Urtetan hainbeste zerbitzu sortu dituzue: itzulpengintza, liburutegia... Berririk emateko asmorik badaukazue?
Ogibideetan sartu gura dugu. Euskara izan dadila erabilgarri eguneroko lanean. Hori izango da gure erronka hurrengo 10 urteetan, hizkuntza arloan. Denek ez dute euskaraz egingo, baina egiten dutenek egin dezatela balantzeak idazterakoan, gutunak bidaltzerakoan edo txosten bat prestatzerakoan. Orain arte egon da euskara itsasoan, artzaintzan, etxeko andreen artean... Orain industrian sartu behar dugu.

Badago dikotomia bat, bizkaiera eta eliza lotu dituena. Zuek zelan ikusten duzue lotura hori?
Egia da, Labayru Bizkaiko elizan eratutako erakundea dela, baina autonomoa da. Autonomia handia dauka erakunde legez. Elizak beti eman dio lehentasuna hiztunari. Hor oinarritzen da guk elizan, bizkaieraren alde jokatzea; baina Gipuzkoako elizak gipuzkeraren alde jokatzen du; eta Lapurdikoak lapurteraren alde. Ebanjelioa ez dadin izan arrotza eta ulergaitza elizara datozen kristauentzat.

Hutsunerik ikusten duzu? Handiena non?
Euskara ikasteko, batez ere hirietan, eskolara joan behar da. Euskara ez da kalean ikasten. Euskaldun gehiago dago lehen baino, baina euskal hiztun gutxiago, eta kontuz ibili behar gara.

Horren ondorioa izango da euskara bizia eskastea?
Bai, baina hori galtzen bada, euskara galdu da. Guk hizkuntza esaten dugu, baina euskaraz mintzaera be esaten da. Mintzaera mihiz egiten da. Euskara egiten dugun bakoitzean euskara indartu egiten da, eta egiten ez denean endekatu


Azkenak
2025-07-24 | Gedar
Aurka kolektiboa
“Auzi politikoa da: zertarako egiten dugu musika?”

Musika-eszena antikomertzialean alea jartzeko asmoz sortu dute Aurka kolektiboa. Martin eta Katalin kideekin hitz egin dugu arlo horretako kolektiboen loraldiaz, musika politizatuaz eta musikaren potentzialitateez, industria musikalaz, makrojaialdiez eta beste.


Euskarafobia ari du beste behin Lizarrako Udalean

Lizarrako Udalak udarako antolatu dituen bost musika ikuskizunetan eta beste horrenbeste film emanaldietan bat bera ere ez da euskaraz izanen; datorren astean hasiko diren festen egitarauan haurrentzako ekitaldi bat dago euskaraz programatua, justu, erraldoi eta buruhandien... [+]


2025-07-24 | El Salto
Israelek Marwan Al-Hams doktorea bahitu du, Gazako kanpaina-ospitaleetako arduraduna

Abu Youssef Al-Najjar Ospitaleko zuzendari Marwan Al-Hams kanpainako ospitaleen arduraduna da eta Gazako Osasun Ministerioko bozeramailea. Uztailaren 21eko arratsaldean atxilotu dute Israelgo Indar Armatuek.


Guggenheim Urdaibai egitearen kontrako iritziak gailendu dira entzuketa prozesuan

Eusko Jaurlaritzak eta Bizkaiko Foru Aldundiak bultzatuta eta Agirre Lehendakaria Center erakundearen eta New Yorkeko Columbiako Unibertsitatearen gidaritzapean egindako entzuketa prozesuaren emaitzak aurkeztu dituzte uztailaren 23 honetan. Museoa eraikitzearekin sustatuko... [+]


Prep botika farmazietan eskuragarri jartzeko asmoa iragarri du Espainiako Osasun Ministerioak

GIBarekiko esposizio aurreko profilaxia da Prep botika. Alfonso Setiey Anitzak elkarteko lehendakariaren arabera, farmazietan eskuratzeak itxaron-zerrendak gutxitu ditzake. Alabaina, arriskuez ere ohartarazi du.


2025-07-23 | Onintza Enbeita
Aloña Erauskin. Biziraulea
“Sortzetiko gaixotasunak ditugunok ez daukagu erabakitzeko aukerarik gauza askotan”

Bihotzak eztanda egin arte biziko da Aloña Erauskin (Berrobi, 1999), beste guztiok bezala. Besteon aldean, ordea, presente dauka aukera hori.


2025-07-23 | Iñaki Lasa Nuin
Gizakia kosmosa da

Gizakia kosmosa da. Kosmosa, mundua ez da gizakiarena, askotan hala dela ematen badu ere.

Udako solstizioan, egunez eguzkiak itsutu egiten gaitu duen argiaren indarrarekin, baina gauak ederrak dira, zeruan izar dirdiratsuak kabitu ezinka ikusten ditugunean. San Juan suaren... [+]


Desobedientzia praktikatzen

Hankak lurrean dituzte gure solaskideek. Euskalgintzaren eta herri mugimenduen joko-zelaian dabiltza etengabe eta eskarmentu horretatik hitz egiten dute euskarari eusteaz, hizkuntza zapalkuntza ez normalizatzeaz eta erdaldunengandik espero beharko genukeenaz. Gorka Torrek ez du... [+]


2025-07-23 | Josu Jimenez Maia
Marokoren estrategia zahar-berritua

"Saharar erradikalizatuek Estatu Islamikoaren burutza hartu dute Sahel-en". Izenburu asaldagarria, berriki argitaratua, baina hasierako asalduratik harago, testuaren irakurketa eta analisi sakonago bat eginda, honako ondorio hauek atera daitezke.

Kezka, ezinegona eta... [+]


Txorimaloei mokoka

Aurrean duzunak min ematen badizu, ez begiratu aurrera. Muturren aurrean duguna saihesteko logikoa dirudi, ezta? Zer ikusiko ote du gutako bakoitzak albo aldera so egiten duenean? Beharbada, miope batek betaurreko bila ikusten duen antzeko zerbait.

Miope bezain itsu,... [+]


2025-07-23 | Patxi Saez Beloki
Euskara gara

Gu gara euskara. Euskara gure baitan bizi da. Guk biziarazten dugu. Euskara bizi dugu eta euskarak bizi gaitu. Guk elikatzen dugu eta gu elikatzen gaitu. Euskara gara. Euskara egiten dugunean euskarak egiten gaitu. Guk dugu, euskarak gaitu.

Euskararik gabe ez gara, eta hori... [+]


Jaurlaritzako Osasun Sailak lantaldea berregituratu du, “arreta modernizatzeko eta kalitatezko zerbitzu publikoa ziurtatzeko”

Kargua hartu eta urtebetera, Alberto Martínez Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburuak lantaldean aldaketa batzuk egin dituela iragarri du, "etorkizuneko osasun sistema publikoaren eraldaketari" ekiteko: besteak beste, Gontzal Tamayo Medel sailburuorde berria... [+]


Euskal gastronomia tradizionalaren Ja(ki)tea sariak banatu dituzte, “balioez beteta” eta erakundeak interpelatuta

Zazpigarren urtez, Adunako (Gipuzkoa) Zabala sagardotegian egin dute Ja(ki)tea sarien banaketa, euskal gastronomia tradizionala oinarri duten jatetxeen artekoa. Besteren artean, Getariako Kosta Aroak irabazi du bertako ekoizle onenaren saria, Tafallako Tubalek plater... [+]


Europako Batasuneko herrialde gehienek bat egiten dute migratzaileak deportatzeko neurriak gogortzearekin

Migratzaileak deportatzeko neurriez mintzatzeko, EB Europako Batasuna osatzen duten 27 estatuetako Barne eta Migrazio ministroak bildu dira asteartean, Kopenhagen. Ondorioztatu dute EBko herrialde gehienek babesten dutela etorkinak deportatzeko neurriak gogortzea... [+]


Iruñeko polizia-etxean hil zen Ndiayeren omenezko plaka kendu dutela salatu dute

“Badirudi memoria kolektibotik ezabatu nahi dutela hiriak bizi izan duen polizia-indarkeria arrazistaren ekintzarik latzena”, salatu dute. Bestalde, azken boladako diskurtso eta eraso arrazisten gorakadaren aurrean, elkarretaratzea deitu dute Irun eta Donostiako... [+]


Eguneraketa berriak daude