Dibortzioa bai ala ez


2001eko irailaren 02an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Udan eta opor giroan murgildurik zeudenez, nonnahi ospatzen ziren festen inguruko aipamenez eta herri horien guztien historiari buruzko xehetasunez beterik agertzen zitzaigun Z. ARGIA, 1971ko irail hasiera hartan. Haatik, bazuen beste era bateko gairik ere. "Eliza bizi da" lemapean agertzen ziren lanak, kasu; zehazkiago oraindik: hizki larri bezain pottoloz azaltzen zen "Diborzioa bai ala ez" gaia.


ELIZGIZONEN MINTZAIRA

Juan Jose Goenagak mahaigaineratzen zuen "(IV) Etiko-erlijioso arazoa", aste batzuk aurretik "Diborzioa bai ala ez. Bereala geure artean izango dugun arazo bat" lemapean plazaratu zituen lanean ondorio bezala. Nahikoa gai polemikoa, diborzioarena, garai hartan, Elizak ez ezik, Gobernu espainiarrak ere galerazita baizeukan ezkontza haustearen kontu hori. Nolakoa izango zen bere ezkondu-bizitzan arazo larriak zituztenen itomena, xoxak izanik (ezinbesteko baldintza), nahiago zutela Erromako Elizaren "Rota" Auzitegira joan, Espainiako estatuak zeuzkanetara baino: Erromakoan, batzuek, zer edo zer lortzen zuten; besteetan, berriz, gehienek jai zuten...
Dena den, bere azken azterketan Goenaga kristau ikuspegiari lotzen zitzaion batik bat. "Kristoren aginduz, Elizak ez dezake ezkontzarik autsi. Kasuistika bat onartzen da, baiña ‘ratum et consummatum’ (au da itz emana ta egitez osatua) Elizarentzat ere muga biurtzen da", ohartarazten zuen. Halere, Kristoren hitz horiek interpretatzeko bi era bide zeuden: laxagoa, Sortaldeko Elizak ei zuena, eta estuagoa, Erromako Elizarena.
Guztiaren eskema laburbilduz, hauxe zioen Goenagak: "Argi ta garbi dira Kristo ezkontzaren-bakartasunaren alde ta diborzioaren kontrako itzak. Kristo ezkontzaren betikortasunaren alde zegoen, eta agindu ori eman zien bere ikasleai. Bere inguruko jokaerak etzituen onartu, eta Jainkoaren borondatea Ezkontzaren betikortasuna zala argi adierazi zigun. Au Erromako Elizak, Sortaldekoak eta Protestanteek ere onartzen dute".


LEGEA EMAN DUENAK, LEGEA HAUTSI DEZAKE


Bazen buruhauste gehiago, ordea: "Beste arazo bat au da: Kristoren borondate ori lege juridiko biurtu al-daiteke?". Galderatxoak bazuen bere korapiloa, zeren: "Legea eman duenak, legea autsi dezake. Aginpidea Elizan Aita Santuaren eskuetan dago" eta… "‘Kristoren aginpide bikario’aren jabe danez, ezkontza autsi dezake".
Jakina, aurrekoaren ondorioak larregiak izan zitezkeen, "baiñan, gaur egunez, aginpide onek muga bat besterik ez du: Lehenago aipatu degun katolikoen arteko ezkontza ‘ratum et consummatum’ izatea". Alegia, senar-emazte horiek elkarren artean sexu harremanak izanda baziren, jai zutela "Rota"n (teorian, bai; errealitatean, baliteke beren kontraesantxoak izatea "Rota"koek ere: bat-batean burura datozkit eskandaluz eskandalu ibili ondoren beren ezkontzaren baliogabetzea lortu zuten batzuk… Hori bai, itzal handiko jendea zen: nola ausartu, bada, inor, haien hitza zalantzan jartzera?).
Nolanahi ere, Goenaga ez zen "Erromako jurisprudentzia" horretaz gehiegi fio, eta beste bide batzuk aurreikustera ekiten zion jarraian. Adibidez, hauxe: "Ezkontzako egunean baiezkoa emanagatik, elkarrenganako maitasuna eta berotasuna ugaltuz joan diteke, eta behar du. Oztu ere, oztu diteke. Alkarrekin ezin bizi izateraiño. Baiezkoaren esanai metafisikoak iraungo du, baiña elkarrenganako baiezkoa aspaldian illik dago. Egoera onetan Elizak esan al dezake, ezkonduta jarraitzen dutela?".
Geroxeago, berriz, beste galdera hau egiten zuen: "Diborzioa, gauza okerra ala zuzena da?". Apika erantzunik ez zuela jasoko-eta, honako ihardespena ematen zion aurrekoari: "Berriz ere emen, bi buru-joskera agertzen zaizkigu. Bata, zuri eta beltza bakarrik ikusten duan buru-joskera. Zuria ez bada (ona ez bada), beltza da (txarra da); bestea, berriz, gauzak xinpleak ez dirala konturatzen dana. (…) Alderdi txarrak bezain alderdi onik ba al du diborzioak? Zailla jakitea. Epaiketa sujetiboaren menpean dagoanez, ojetiboki erabakitzeko gauza larria benetan. Ona emen politikoentzako gai ederra. Komeni al da legez diborzioa onarraztea? Noiz arte ezezkoan?". Hori da zeharka gauzak aditzera ematea!



"ZENBAT GARA": ALDIZKARIA-REN BERRIKUNTZA

Hamaika gauza interesgarri gehiago esaten zituen Juan Jose Goenagak, baina ezin denak hemen jaso. Hobe Z. ARGIAk zekarren berrikuntza bat azaltzea. "Zenbat gara" zeritzan sail estreinatu berriak, "txokokeriak utzi eta Euskal Herria osoan barna" berriak biltzeari ekingo zionak, momentuz izenpetu gabea, baina gerora Amatiñok eramango zuena. Argi zeukaten "guztion laguntzarik gabe ez garela gai horren zabal iharduteko", ze "Gipuzkoako eta Bizkaiko berriak ez ezik, Nafarroa handi, Araba isil, eta mugaz handiko Lapurdi, Baxenafarre nahiz Zuberoako berriak ere nahi genituzke aipatu", eta bistan da, dei egiten zieten balizko irakurleei "Zenbat gara"n parte hartzera

Gasteizko solasa
Daniel Hibargoitiko, 1971-IX-05

Ikus, oraintsu arte taberna honen izena beste bat zen. Zeren gudua bukatuz geroztik ez zuten agintariek euskal izenik begi onez ikusi. Jendeak, jakina, leheneko izenaz deitzen zuen, alegia orain berriro duen horretaz. (…) "Gasteiz" izenak zer demontre esan nahi duen galdegiten dautazu. Ez dakit ba. Horrela duzu hiri honen izen jatorra, edo "Gastehiz" (San Millango agirian, 1025), sekulan ez Gazteiz, batzuek idazten duten moduan (zenbat eta "z" gehiago ipini, hanbat euskal kutsua, uste omen dute). Bidenabar: orain duela guti, "Vitoria" "Victoria" bihurtu nahi zuela aditzera eman zuen alkateak, "Vitoria" arlote delakotz nonbait. Izen aldatze nahi hori zabar da, baina behin eta berriz itzultzen zaiku

Deustuko ikastetxearen eskabidea
Il onen 4`ean, arratsaldeko 4`tan, egin zuen azkenengo batzarra Euskaltzaindiak Gipuzkoako Aldundegian. Deustuko ikastetxearen eskabidea aipatu zuen beste gai askoren artean. Euskaltzaindiaren agiri bat behar luketela, alegia, euskera irakasteko gai direnak esaten zuen eskabideak. Onartua izan zen eskaera jakiña danez. Baiña arazo au tajuz moldatzeko aurrez gauza ondo pentsatzea eta aztertzea erabaki zuen. Agiri orren jabe egiteko zer eskatu ikustea, alegia. Arrazoizkoa Deustuko ikastetxearen eskabidea. Baita Euskaltzaindiaren erabakia ere. Behar beharrezkoa dugu euskera jakitea eta euskera batu-bidean jantziak egotea euskera irakasten diardutenak. Bestela ez da iñoiz ere iritxiko euskera jatorrik eta baturik. Baiña ez dezagun ahaztu gure erriaren egoera. Gure erriak ez du ikastolarik izan. Erderazkoak izan ditu eta dauzka kultura-bide guziak. Etxean eta kalean ikasitako euskalkia besterik ez daki. (1971-IX-05)

Jose Azurmendiri
Uste diat Z. Argiaren 440 numeroan publikatu zen hire kritikak zenbait gomentario eskatzen duela. (…) Felix Bilbao ez aipatzea hutsune bat dela uste diat. Baina "hutsune nabarmenen" kontu honetan gauza bat hartu behar duk gogoan halabeharrez: liburuak 150 paia duela eta ez 400. Beraz, besteen kasoan (beharbada San Martinen kasoan ere arrazoia duk) ez diat uste toki gehiago merezi duteenik: mila gauza falta duk liburuan hutsune horiek baino aipagarriago. Talde lanez: lehenik, "Gazte naiz" orriari hiru linea dedikatzen zaizkio 87 paian eta 4 linea 144 paian. "Jakin" taldeari, berriz, 2 linea 89 paian eta 16 gutienez 145 eta 146 paietan; beraz, ez zekiat nondik atera duan hire ustez bidegabekeria den hori. Bigarrenik, literatura hutsarentzat (eta hasieran esaten denez, horretaz ari duk batez ere liburua), "Gazte naiz"en inportantzia haundiagoa duk, "Egunero hasten delako" nobelaren hitzaurrean esan nian bezala. (1971-IX-05)


Azkenak
Hegazkinez bidaiatzea trenez baino 26 aldiz merkeago izan daiteke Europan

Europa barruan hegaldiak hartzea trenez bidaiatzea baino 26 aldiz merkeagoa izan daiteke, 31 herrialdetako 142 ibilbidetan oinarritutako Greenpeaceren ikerketa baten arabera. Hegaldien zerga pribilegioei egotzi die desparekotasuna, eta trenbidea merketzeko neurriak eskatu ditu.


Belfasteko Kneecap musika taldea jo-puntuan: epaiketak, zentsura, jazarpena...

Israel Gazan egiten ari den genozidioaren aurkako mezuak adierazteagatik mota askotako errepresioa jasan du Irlandako Kneecap musika taldeak: Liam Óg Ó hAnnaidh kidea asteazkenean epaitu zuten, Londresen emandako kontzertu batean Hezbollah miliziaren bandera... [+]


Gutxieneko soldata propioaren alde 138.495 sinadura lortu dituzte sindikatuek

ELA, LAB, ESK, Steilas, Hiru eta Etxalde sindikatuek aurkeztu dituzte Herri Ekimen Legegilearen sinadurak Eusko Legebiltzarrean. Orain pilota alderdien teilatuan dagoela esan dute, eta herritarren borondatea kontuan izatea eskatu diete.


Gazako genozidioan hildakoen %83 zibilak dira, Israelgo armadaren datuen arabera

Israelgo armadaren barne agiri batean agertzen diren datuek diote Gazan hil dituzten sei palestinarretatik bost zibilak direla, azken hamarkadetan aurrekaririk ez duen sarraskia izanik. Israelgo zerbitzu sekretuek maiatzean zioten armadak Hamaseko eta Jihad Islamikoko 8.900... [+]


Sexu erasoak “kopuruz eta intentsitatez handitu” dira Bilboko Aste Nagusian

Bilboko Konpartsek elkarretaratze jendetsua egin dute Arriaga Antzokiren aurrean azken egunetako eraso sexisten aurka egiteko. Konpartsek adierazi duten arabera, erasoak kopuruz eta intentsitatez handitu dira. Aste Nagusiaz gozatzera gonbidatu dituzte herritarrak, eta... [+]


Kartzelan jaioa eta Israelek eraila adin nagusitasunera iritsi aurretik: Youssef Al-Zuqen historia

Youssef Al-Zuq munduko preso gazteena izandakoaren bizitza Gazako zigor zikloaren ikur da. Al-Zug 2008an jaio zen kartzelan, ama atxilotu eta epaiketarik gabe espetxeratu ondoren. Uztailaren 12an hil zuten Israelen bonbardaketa batean.


Oporrak ere gaixotasun?

Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]


Txikiren eta Otaegiren mural bati eraso egin diote Durangon

Durangoko Ernaik salatu du Txiki eta Otaegiren muralaren kontrako erasoa. Ostegun arratsaldean murala berregiteko dei egin dute.


Nazien kontzentrazio esparruetan palestinar zapia ezin dela jantzi ebatzi du Alemaniako epaitegi batek

Turingia estatuko Auzitegi Gorenak ebatzi du Buchenwald konzentrazio esparruko memorialak eskubidea duela kufija daraman edonori sarbidea ukatzeko, "judutar ugariren segurtasuna" arriskuan jarri baitezake.


AEBek beltzez margotu dute Mexikoko mugaren hesia haren tenperatura igo eta migratzaileak pasatzea saihesteko

Mexikoko mugako hesia beltzez margotu du AEBetako Gobernuak. Lehenengo brotxakadak ematera bertaratu da Segurtasun Nazionaleko idazkaria bera, Kristi Noem. Neurri horren bidez, hesiaren tenperatura igo nahi dute, eta horrela migratzaileen pasabidea zailtzeko.


Ibai Iturria Garmendia, mendi gidaria
“Jende asko ez da modu egokian joaten mendira, kezkagarria da”

Garmendi mendi gidaritza zerbitzuaren bitartez zeharkaldi eta ateraldiak antolatzen ditu Ibai Iturriak. Argitara eman diren datuekin kezkatuta, mendian "kontzientziaz eta arduraz" jokatzearen beharra azpimarratu du.


2025-08-21 | Gedar
Zumaiako Bedua jatetxeko esplotazioaren testigantza gehiago bildu dituzte

Ez kobratzea, nagusiaren senideen etxeak garbitu behar izatea, lantokian lo egin behar izatea, irainak... Luxuzko jatetxeko esklabotza-baldintzen lekukotzak argitara ateratzen jarraitzen dute Urola Kostan.


Israelek Gaza hiria okupatzeari ekin dio, Hamasek azken su-eten proposamena onartuta ere

Erakunde palestinarrak astelehenean jakinarazi zuen ohar batean Egiptoko eta Qatarreko bitartekariek proposatutako su-eten akordioa ontzat jo duela. Israelgo armadak, ordea, dagoeneko inguratuta dauka Gaza hiria, eta han dauden palestinarrei urriaren 7ra arteko epea eman die... [+]


Eguneraketa berriak daude