"EUROPAK IRLANDAKO PROZESUA EXIGITUKO DU EUSKAL HERRIAN"

  • Euskal Herria abagune historiko berri batean murgilduta dagoela adierazi digu EHko Koldo Gorostiaga eurodiputatuak. Estatu-nazioak, giza eskubideak nahiz eskubide kolektiboak, ezker abertzalea eta herri honen etorkizuna izan ditugu hizpide berarekin.

2001eko otsailaren 25ean
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Zure aburuz, estatu-nazioen subiranotasuna desagertzen ari da Europan, subiranotasun politikoa ez, ordea. Zein egoeran daude estatu-nazioak, uneon?
Nazio-estatuen subiranotasunaren krisia erabatekoa da. Esaterako, Espainiako Estatuaren Konstituzioaren 96. artikuluan subiranotasunaren murrizpena onartzen da; subiranotasun parte batzuk eman zizkion Europari 1978an, gerora Europako gainontzeko estatuekin bat egitea posibilitatu zuena. Europan, adibidez, auzitegi bat dago, honen ordezkaritza herriarena izaki. Prozesu natural bat bizitzen ari gara, 1991n, Maastricht-eko itunarekin garatzen hasi zen subiranotasun murrizpena, eta orain, Nizako hitzarmenaren ondoren gauzatzen ari da.
Alta, bada, diskurtso politiko unibertsalaren arabera, subiranotasuna herriarengan gauzatzen den zerbait da. Herria da subiranoa. Europar herririk ez dugu, ordea; Europan herri asko dago. Etorkizunean printzipio horiek eragina izanen dute. Herriak ez du galtzen azken hitza, Espainiako Konstituzioak ere herriak azken hitza duela dio. Europako Batasuna ikuspegi demokratiko batetik eraikitzen bada hori ez da sekula aldatuko. Sistema guztietan -demokraziaz ari bagara- herriak ez du sekula galtzen botere hori.

Estatuen subiranotasunak muga bat duela esana duzu ere, giza eskubideen muga.
Giza eskubideen eremuan subiranotasuna finkatu behar dugu egun. Europako estatu-nazioen subiranotasunaren edukina antzinako erregimena estatu modernoa (batzuek moderno deitzen dutena) izatera pasa zenean finkatu zen. Erregea zen subiranoa. Hura bota ondoren nazioari eman zitzaion boterea. Egungo giza eskubideak garai hartan jasotako erreferentziekin egin dira, orduan ez zen giza eskubideen erreferentzia hartzen subiranotasun muga gisara. Egun, demokrata gisa ariko bagara, ez dago beste erremediorik, subiranotasun guztien muga giza eskubidearena da.

Espainiak nahiz Frantziak eskubide kolektiboak giza eskubideak bezala hartzea eskatzen du EHk. EHri giza eskubideak ez bermatzea aurpegiratzen zaio, ordea.
EHk bere eginkizunetan giza eskubidearen erreferentzia hartzen du ardatzatzat. Eta baten batek esaten badigu hori ez dela egia, esan dezala noiz ez dugun onartzen. Nire kasuan (Europako Parlamentuan) ea noiz ukatu dudan giza eskubideen eremua hitzen edo ekintzen bidez. Nire hitzak aktetan daude. Beste gauza bat da zer esaten duten Espainiako komunikabideek.

ETAren ekintzak direla-eta estutasunean ikusi zaitugu Europako Parlamentuan.
Oso memento gogorrak izan dira, latzak. Ez dut ukatzen. Baina nork ezartzen ditu giza eskubideak zalantzan Europako Parlamentuan, nik ala espainolek? Hor daude espainolek esandako hitzak eta nireak. Prest nago akta guztiak kontrastatzeko, bat bera ere utzi gabe. Azter dezagun haiek esandakoa eta nik esandakoa. Interneten daude.

Europako Parlamentuan zein irizpiderekin defendatzen duzu Euskal Herriaren arazoa?
Euskal Herrian gatazka luze eta zaharra dago. Espainiarren ikuspegi bakarra, arazo bakarra, "terrorismoa" da beren hitzetan. Ez omen dago arazo politikorik. Euskal Herrian indarkeri anitzak -molde ezberdinetan azaltzen direnak- daudela defendatzen dut nik, eta horiekin bukatzeko indarkeria horien guztien azterketa egin behar dela. Espainolek eta frantsesek ez dute azterketa hori egiten, eta nik ez dut urrats txikiena ere emango arazo politiko horri irtenbide politiko bat ematearen aurka ari diren bitartean. Ahalaz ez dut esaldi txikiena ere erabiliko irtenbide politikoa oztopatzeko, finean euskal gizarteari kalte eginen baitiot. Batzuek ez dute inolako ahaleginik egiten, hauteskundeetan etekina ateratzeko ez bada. Nik giza eskubideak kontuan hartzen ditut, Euskal Herrian premia handia baitago. Nik arazo politikoa konpontzeko ahalegin guztiak egiten ditut, baina besteek ez. Hori da nire salaketa.

Nizako goi-bileraren ondoren zein egoeran dago Europaren eraikuntza estaturik gabeko herrien ikuspuntutik?
Europako Batasunako hainbat estatu txikien artean -hala nola Europako ekialdean dauden estatu gai guztien artean; Polonia ezik denak txikiak dira- arrenkura bat jalgi da Nizako hitzarmenaren aurrean. Nizako esperientziaren ondorioz estatu handien jokaera -Frantziak izan duen jokaera, batez ere- salatua izan da. Estatu txikiek estatu familien espiritua delakoaren amaiera ikusi dute Nizan. Europako Batasunaren estatu txikien zerrenda oso luzea da, estatu kide direnen bi herena ez dira fido gaur egungo eraikuntzak daraman prozesuaz. Hartara, gu geuk, argiak, zehatzak eta ausartak baldin bagara baliteke bidelagunak aurkitzea. Esaterako, Estonia, Lituania, Eslobenia edota Txekiar Errepublika estatuek ikusten badute Europako eraikuntzaren eremuan kokatzearen ondorioz desagertzen ahal direla, bada, gurea bezalako estrategia defendituko dute.

Euskal Herriko gatazkak segitzen badu oraingo parametroetan, Europaren eraikuntza abagunea izan daiteke herri honentzat edo alderantziz?
Arazoa ez bada lehenbailehen konpontzen, nik bi aukera ikusten ditut Europatik. Bat: Euskal Herriaren nortasuna behin-betiko desagertzea -beste herri askorena barne- eta Espainiako eta Frantziako estatuek lortu ez dutena Europaren eraikuntza prozesuaren bidez lortzea. Edo bi: horrela ez gertatzeko, eta Europan bizi izateko gure eskubideen eta aukeren alde borrokatzea. Borrokaren ondorioz konpondu beharko da arazoa. Izan ere, Espainiako Estatuak beto-eskubidea du Europaren eraikuntzan; honen eraikuntza bere esku dago neurri batean, ez du kanpoko eskuhartzerik onartzen Euskal Herriaren arazoan.
Baina, Espainian torturatu egiten da, hau da, Europan. Eta gainera torturatzaileei barkamena ezezik dominak ematen dizkiete. Espainiako Gobernuaren erabaki horiek oso gaizki hartuak izan dira. Espainiak beto-eskubidea duenez eurodiputatuek dena irentsi egiten dute. Austrian gertatzen ari dena beste adibide bat da, giza eskubideen urratze nabariak izan dira han, baina Austriak ere beto-eskubidea duenez eurodiputatuek onartu behar izaten dituzte. Horregatik, azkenean, presioak izanen dira eta berandu baino lehen Europak erabaki bat hartu beharko du, Europak Irlandako prozesua hemen ere ematea exigituko du nik uste. Irlandako arazoa gurea baino askozaz zailagoa baita.

EHko eurodiputatua atera zinenean Lizarra-Garaziko Akordioa indarrean zegoen. Egungo gatazkaren parametroek laguntzen dute arazoa bideratzen Europan?
Gure arazoa inoiz baino gordinago ageri da Europan; parlamentuko osoko bilera ia guztietan azaldu da arazoa. ETAk tregoa eten ondoren Espainiako diputatuen salaketa oso bortitza izan zen. Nik Irlandako arazoa duela hamar urte aipatua izan zela Euskal Herrikoarekin batera eta Irlandako bake prozesua Europako Parlamantuaren laguntzaz gauzatzen ari dela azpimarratu nuen. Gure arazoa, artean, lehen baino okerrago izaki. Europan badakite zein testuinguruan gauden, parlamentuaren ekimenez landa ibilia naiz han-hemenka, ezker-eskuin, eta denek ezagutzen eta onartzen dute Euskal Herriko arazoa politikoa dela.

Arazoa ETAren jarduera biolentoa dela medio ezagutuagoa dela esan nahi duzu?
Ez. Arazoak gordinki agertu duela arazoa ez dela indarkeria. ETAk egiten duena arazoaren ondorioa da eta Europan badakite arazo sakon eta politikoa dugula. Gainera, nik ez dut nire kabuz arazoa ateratzen, normalean espainolek aipatzen dute arazoa.

Ezker abertzalea higadura jasotzen ari da. Abertzaleen artean ez dago Lizarrako Akordioaren garaian zegoen kontsentsua. Egun EHk ez luke eurodiputatu bat lortuko seguraski.
Lehen erantzuna: Nizako goi-bileraren ondoren Espainiako estatuak 14 ordezkari gutxiago izanen ditu Europako Parlamentuan. Orduan, oraingo arauak mantenduz gero -guztiz antidemokratikoak- eta hauteskunde-barrutia estatu mailan izatean, ez guk ez EAJk ez EAk, ezta hiruak batera joango bagina ere, ez da seguru diputatu bat aterako genukeenik. Nizaren ondotik 64 diputatu izan beharrean 50 izango dira Espainiako estatuan.
Bigarrena: bozka eman zidaten guztiek ontzat ematen dute EHren izenean esan dudan guztia. Ezker abertzalea oso anitza da baina inork ez dit zentsura gisako kritikarik egin orain arte, alderantziz.

Batasuna prozesuan agertu dira joera ezberdinak ezker abertzalean.
Ezker abertzalean joera ezberdinak daude betidanik. EHren eremuan badaude borroka armatua sekulan onartu, onartzen eta onartuko ez dutenak. Baina ezker abertzalean daude eta egongo direla uste dut. Fenomeno hau, kritikoak izatearena, ez da ETAren azken su-eten ostean agertu, betidanik egon da sektore hori.

Ezin da ukatu, errealismoa eta arrazionalizazioaren aukera galtzen ari dela Lizarra-Garaziko Akordioa osatu zenutenen artean, ezta?
Zure kezka gogoetarako elementu bat da bai guretzat, bai EAJ nahiz EArentzat. Hemen bi jarrera daude. Gure ustez, epe laburrera aukera historiko bat izango dugu berriz ere. Antzinako erregimenetik estatu modernora egin zeneko antzeko kontestuan edo aldaketa garaian gaude. XIX. mendeko estatuaren krisi ikaragarria errepikatzen ari da eta hemendik hamar urtera beste kontestu batean izango gara. Ausartak izan behar dugu, baina denok.

Ausartak baino errealistak izan behar dela diote EAJk eta EAk.
EAJ eta EA alderdi erabat kontserbadoreak dira, arrisku gutxi hartzen dutenak; itunak izan dituzte bidelagun. Orain, Europan mugimendu teluriko bat bizitzen ari da eta honek aldaketa eragin dezake EAJren baitan. EAJko batzuk horretaz ohartu dira, eta harrapatuak aurkitzen dira nolabait.

Lurrikara honek ezin al du eragin ezker abertzalean zatiketarik?
Guk ez dugu hori sentitzen, batere. Ez dago halako desorekarik. Ezker abertzaleak ikaragarrizko erronka dauka, baina gure egitekoa gizartearen transformatzailea izatea da, nolabait. Autodeterminazio eskubidea eta lurraldetasuna ezker abertzalearen ardatzak dira eta hor ez dago aldaketarik. Ez dago zatiketa izateko asti historikorik. Su-etenaren ondorengo hilabeteak oso azkar pasa dira. Datu bat: datorren urte hasieran Espainiako Gobernuak Europako gidaritza hartuko du.

Bien bitartean, Europako prozesu konstituzionalegileak lagunduko al du abertzaleen artean dagoen blokeoa laxatzen? EAJren eta ETAren arteko prozesu partekatu bat gauzatzea?
Garai batean IUko kideekin hitz egin nuen eta esan zidaten zaila zela Espainiako Estatuaren barruan lan egitea. Goazen Europara elkarrekin, esan nien. Bozketen %30etan bat egiten dut Europako ezkerrarekin. Ezker abertzalearen alor naturala Europako ezker alorra da. Honen eraikuntzan posible izan beharko luke gainontzeko estatu eta herrietako ezkerrekin bat egitea, eta EAJk eta EAk bere lagun naturalekin bat egitea. Nik EAJ eta EAri fermuki galdetzen diet nola egin nahi duten Europa. Garbi dago EAEko eremuan ez dugula adostasunik aurkitu. Baliteke eremu komun bat izatea Europan.

EGOERA DELA MEDIO...
1940an jaioa Bilboko Indautxun. Lapurdiko Hiriburun bizi da egun. Erretretan beharko luke honezkero eta ez duela eurodiputatu bere hautagaitza berrituko, erran digu. Gogorra da kargua. Gauza bat dela hautetsi izatea eta beste bat ia beti Europan bizi behar izatea. EAko Gorka Knörr eta EAJko Josu Ortuondorekin harreman gutxi izan du tamalez, ez berarengatik ordea. Berak harrera ona egiten die, baina egoera dela medio...


Azkenak
11 urteko mutil bat hil da, igandean Bilboko igerileku batean bero kolpea jasan eta gero

Bilboko Errekalde auzoko igerileku batean gertatu zen ezbeharra. Larrialdi zerbitzuek erreanimazio lanak egin zizkioten adin txikikoari, eta Gurutzetako ospitalera eraman zuten; hiru egunetara hil egin da.


Ostiraleko bileran Putinek su-etena onartu ezean, Trumpek dio “ondorio larriak” izango direla Errusiarentzat

Ostiralean Alaskan izango duten bileraren bezperan heldu da mehatxua. Friedrich Merz Alemaniako kantzillerrak deituta, gailur birtual bat egin dute asteazkenean Zelenskik, Trumpek eta Europako hainbat agintarik. Ukrainako presidenteak adierazi du Trumpen eta Putinen arteko... [+]


50 maliar inguru ari dira kale egoeran bizitzen Gasteizen asilo eskaera ebazten duten bitartean

Ostegunean eman dituzte asilo eskaera tramitatzeko lehen txandak: bederatzik lortu dute, irailerako. Eusko Jaurlaritzak ebazpena arintzea, eta migiratzaileak ostatzeko zentroetara mugitzea eskatu dio Espainiako Gobernuari.


Alberto Alonso (Gogora): “Txiki eta Otaegi ez dira erreferente; indarkeria, beldurra eta terrorea erabili zuten”

Aurten Txiki eta Otaegi fusilatu zituztela 50 urteko beteko direnean, Alonsok adierazi du ETAko bi kideek ez zutela nahi Franco osteko gizarte demokratiko bat: "Diktaduraren aurka borrokatzen ziren, baina diktadurak erabilitako tresna berberekin".


Jai eredua neurodibergentziatik aztertzen

Bilboko Aste Nagusia pertsona autistentzat irisgarriagoa izateko zenbait gako dakartzate Oihan Iriarte Eletxigerrak eta Iker Boveda Martinek, euren esperientziatik.


Ostiraletik aurrera berriz debekatuko dituzte nekazaritza jarduerak Nafarroan

Tenperatura igoera dago aurreikusita datozen egunetarako, eta, sute arriskuak ekiditeko, ostegun iluntzeko 20:00etatik aurrera debekatuta egongo da uzta lanak egitea. Aurretiaz ere neurriak hartuta zituen gobernuak, baina Zarrakazteluko sutea kontrolpean izanda, neurriak malgutu... [+]


Auzo ibilbideak
Atzoko eta gaurko borrokak gogoan

Ezagutu dezakezu Euskal Herria gure txoko eder eta famatuenak bisitatuta, Instagramerako edo postal baterako argazkiak aterata zure buruari, kostaldeko paisaietan edo monumentu bisitatuenetan irri eginez. Baina ez duzu Euskal Herria guztiz ezagutuko. Horretarako, hobe zenuke... [+]


Ipar Euskal Herriko 158 herritan ur murrizketak ezarriko dituzte, alerta egoeraren ondorioz

Ostiraletik aurrera ur murrizketak ezarriko dituzte Euskal Hirigune Elkargoak barne hartzen dituen eta alerta egoeran dauden 158 herritan, eta metereologia zerbitzuek abisu horia ezarri dute trumoien arriskuagatik. Hego Euskal Herrian, berriz, leku ugaritako termometroek 40... [+]


Jaurlaritzak Bailen Energia enpresari Oionen bi parke fotovoltaiko eraikitzeko baimena eman dio

Bakoitzak 1.680 eguzki panel izango ditu, eta megawatt bateko potentzia. Enpresak hiru urteko epea izango du Muga eta Val izeneko instalazio fotovoltaikoak eraikitzeko. 


Delitugile migratzaileak zuzenean deportatzea proposatuko du Erresuma Batuko Gobernuak

Erresuma Batuko gobernuak proposatu du delituak dituzten migratzaileak berehalakotasunez deportatzea, ekainean onartutako legearen bide beretik. Lege horrek baimentzen du sententzien %30 beteta dutenak deportatzea; igandeko proposamenarekin ez dute zigorrik bete beharko... [+]


7 urteko ume bizkaitar bat hil da Errioxako kanpin batean, zehaztu gabeko arrazoiengatik

7 urteko umea oporretan zegoen Fuenmayorren (Errioxa). Logroñoko San Pedro ospitaletik Nafarroako ospitalera eraman zuten eta bertan hil zen. 


Israelek gutxienez ehun palestinar hil ditu azken bi egunetan, eta Gaza hiriaren aurkako erasoak gogortzen ari da

Astelehenetik asteazkenera bitarte eginiko aire erasoetan gutxienez ehun palestinar hil ditu Israelek, horietatik gehienak Gaza hirian, hura osorik okupatzeko asmotan. Gazako Osasun Ministerioaren arabera, 2023ko urriaren 7az geroztik 227 lagun hil dira elikagai eskasiagatik... [+]


Txikik eta Otaegik Zarauzko Udalaren aitortza behar dutela aldarrikatu du Sortuk

Txiki eta Otaegiren fusilamenduen 50. urteurrenaren harira jarritako olana kendu du Zarauzko Udalak. Sortuk salatu du udalak, EAJ eta PSE-EEk osatuta, "zaborra izango balitz bezala" tratatu zuela olana. Zenbait herritarrek berreskuratu eta Azken Portuko plazan ireki dute.


Piano bikaina, Biarritzen

Zer: Biarritz Piano Festival. Amaierako errezitaldia. Benjamin Grosvenor, pianoa. 

Egitaraua: Schumann eta Moussorgskyren lanak

Lekua: Biarritzeko ‘Espace Bellevue’.

Data: abuztuaren 8a.

-------------------------

Biarritz Piano Festival... [+]


2025-08-13 | Nagore Legarreta
Ibaiak begirada itzuli zigunekoa

Munduko hainbat txoko zeharkartzen dituzten ibaiek, bizirik dauden heinean, euren begirada propioa dute mundua bera ikusteko. Gizakiaren garapenaren testigu isilak dira: hirigintza, gerra, kutsadura, uholdeak... dituzte ikusmiran, baita euren bazterretan etengabe ernetzen diren... [+]


Eguneraketa berriak daude